Trong bối cảnh hội nhập kinh tế số sâu rộng, sở hữu trí tuệ (SHTT) đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp và quốc gia. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm quyền SHTT vẫn diễn biến phức tạp, gây thiệt hại không nhỏ cho nền kinh tế.
Thông tin này được ông Nguyễn Thành Nam, Cục phó Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương, chia sẻ tại diễn đàn “Hoàn thiện chính sách tài sản trí tuệ – Động lực cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo” do VCCI tổ chức ngày 26/8.
Theo thống kê từ các lực lượng chức năng, trong 6 tháng đầu năm, cả nước đã xử lý hơn 50.419 vụ việc liên quan đến buôn lậu, hàng giả và vi phạm SHTT, với tổng giá trị hàng hóa vi phạm lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Riêng lĩnh vực nhãn hiệu, đã có 1.430 vụ xâm phạm bị xử lý, với số tiền phạt hơn 18 tỷ đồng, tăng gần 30% so với cùng kỳ năm trước.
Hàng giả, hàng nhái không chỉ gây thiệt hại cho người tiêu dùng mà còn làm méo mó môi trường cạnh tranh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các doanh nghiệp làm ăn chân chính. Các hành vi vi phạm SHTT ngày càng tinh vi, đặc biệt trên các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội.
Trước thực trạng này, Nghị quyết 57/NQ-TW của Bộ Chính trị đã yêu cầu hoàn thiện pháp luật về SHTT, tài sản số và dữ liệu, tạo nền tảng cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Nghị quyết này được xem là “kim chỉ nam” để tăng cường bảo hộ và thực thi quyền SHTT trong kỷ nguyên số, thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và mở ra một giai đoạn phát triển mới cho Việt Nam.
Để hạn chế tình trạng vi phạm SHTT, ông Nam đề xuất cần tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trên thương mại điện tử và mạng xã hội; áp dụng Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa 2025; xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về truy xuất nguồn gốc; sử dụng công nghệ số và AI để giám sát; hoàn thiện chính sách cho tài sản số và cơ chế xác minh giao dịch.
Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh hợp tác liên ngành và quốc tế, hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc bảo hộ quyền SHTT, đồng thời đầu tư vào nghiên cứu công nghệ bảo vệ SHTT để xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và kinh tế số minh bạch.
Ông Võ Tân Thành, Phó Chủ tịch VCCI, cho biết thêm, theo đánh giá của PwC Việt Nam, tài sản vô hình chiếm trung bình 53% giá trị doanh nghiệp toàn cầu, trong khi ở Việt Nam con số này mới chỉ đạt 26%. Ông Thành cho rằng, hành lang pháp lý về SHTT trong nước vẫn còn nhiều “lỗ hổng”, chưa bắt kịp tốc độ phát triển của các tài sản phi truyền thống như dữ liệu số và công nghệ cao.
Ông Thành cũng dẫn chứng trường hợp của Công ty Nhựa Bình Minh, một thương hiệu lâu đời, đã phải tốn nhiều năm theo kiện chỉ vì một doanh nghiệp có tên tương tự. “Đây là một lời cảnh báo rằng nếu cơ chế bảo vệ chậm chạp, ngay cả những thương hiệu tiên phong cũng có thể gục ngã”, ông nhấn mạnh.
Nhiều đại biểu tại diễn đàn cũng chỉ ra rằng, các “nút thắt” trong chính sách về tài sản trí tuệ hiện nay bao gồm giám định chậm trễ, độc quyền, chế tài xử phạt còn nhẹ và sự phối hợp liên ngành chưa chặt chẽ.
Các chuyên gia đề xuất một số giải pháp như hoàn thiện khung pháp luật, bổ sung cơ chế bồi thường trừng phạt, vận hành hiệu quả Tòa chuyên trách SHTT, mở rộng giám định độc lập, ứng dụng công nghệ số để bảo vệ thương hiệu và nâng cao nhận thức cộng đồng để người tiêu dùng trở thành “lá chắn mềm” chống hàng giả.
Trước khi chờ đợi các giải pháp từ chính sách, ông Nguyễn Thành Nam khuyến nghị các doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức về việc tự bảo vệ, chuẩn bị các giải pháp nhận diện thương hiệu và có những cảnh báo kịp thời khi phát hiện dấu hiệu vi phạm.
Admin
Nguồn: VnExpress
