Đờm, một chất nhầy được tạo ra từ các tuyến trong đường hô hấp, đóng vai trò quan trọng trong việc giữ ẩm và bảo vệ cơ thể bằng cách bẫy bụi bẩn, vi khuẩn và các tác nhân gây hại. Khi lượng đờm tích tụ quá nhiều do viêm nhiễm, cơ thể sẽ kích hoạt phản xạ ho để loại bỏ chất nhầy này.
Theo TS.BS Đặng Thị Mai Khuê, Khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, ho có đờm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, tùy thuộc vào màu sắc, độ đặc của đờm, tần suất ho và các triệu chứng đi kèm. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:
Cảm lạnh là một bệnh lý thường gặp ở đường hô hấp trên, chủ yếu do rhinovirus gây ra. Bệnh gây viêm các xoang mũi, cổ họng và đường thở, dẫn đến tăng tiết đờm. Ban đầu, đờm thường trong suốt hoặc có màu trắng, nhưng có thể chuyển sang màu vàng hoặc xanh khi hệ miễn dịch phản ứng với nhiễm trùng. Thông thường, ho có đờm do cảm lạnh sẽ tự khỏi trong vòng một tuần khi virus bị loại bỏ.
Cảm cúm, do virus gây ra, nghiêm trọng hơn cảm lạnh và ảnh hưởng đến cả đường hô hấp trên và dưới, gây ra ho kéo dài. Đờm sản xuất khi mắc cúm có thể đặc, màu vàng hoặc xanh, đặc biệt khi có bội nhiễm vi khuẩn. Khác với cảm lạnh, cúm thường đi kèm với sốt cao, ớn lạnh, đau nhức cơ thể và mệt mỏi nghiêm trọng.
Viêm phế quản cấp tính xảy ra khi các ống phế quản bị viêm do nhiễm virus hoặc vi khuẩn, dẫn đến tăng tiết đờm và ho dai dẳng. Đờm ban đầu có thể trong hoặc trắng, sau đó chuyển sang màu vàng hoặc xanh khi nhiễm trùng tiến triển. Một số người có thể bị ho kéo dài ngay cả khi nhiễm trùng đã giảm.
Viêm phổi là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng ở phổi, làm cho các túi khí (phế nang) bị viêm và chứa đầy mủ hoặc đờm, gây ho dữ dội, khó thở và đau ngực. Đờm trong trường hợp này thường đặc, có màu vàng, xanh hoặc nâu (nếu có máu lẫn vào). Viêm phổi do vi khuẩn cần được điều trị nhanh chóng bằng kháng sinh, trong khi viêm phổi do virus có thể cải thiện với các biện pháp chăm sóc hỗ trợ và thuốc kháng virus nếu cần thiết.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) bao gồm viêm phế quản mạn tính và khí phế thũng, thường do hút thuốc lá hoặc tiếp xúc lâu dài với khói bụi gây ra. Triệu chứng điển hình là ho kéo dài với lượng đờm lớn, đặc biệt vào buổi sáng. Đờm có thể có màu trắng, vàng hoặc xanh. Ở giai đoạn tiến triển, người bệnh có thể bị khó thở và giảm chức năng phổi nghiêm trọng.
Giãn phế quản là tình trạng các ống phế quản bị giãn vĩnh viễn, dẫn đến tích tụ nhiều chất nhầy và tăng nguy cơ nhiễm trùng phổi, gây ho kéo dài kèm đờm đặc, thường có màu vàng hoặc xanh. Người bệnh có nguy cơ cao bị nhiễm trùng đường hô hấp thường xuyên, với các triệu chứng thường gặp như tức ngực và khó thở.
Bệnh xơ nang là một bệnh di truyền ảnh hưởng đến phổi và hệ tiêu hóa, kích thích cơ thể sản xuất chất nhầy đặc, dính. Chất nhầy này làm tắc nghẽn đường hô hấp, gây ra nhiễm trùng phổi tái phát và ho có đờm mạn tính. Đờm có thể có màu vàng hoặc xanh do sự phát triển của vi khuẩn trong phổi.
Ung thư phổi có thể được cảnh báo bởi ho kéo dài kèm theo đờm lẫn máu. Tuy nhiên, ung thư phổi thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Việc phát hiện sớm và can thiệp điều trị kịp thời có thể giúp tăng hiệu quả điều trị.
Bệnh lao phổi là một bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn mycobacterium tuberculosis gây ra, chủ yếu ảnh hưởng đến phổi, gây ho có đờm kéo dài, có thể lẫn máu. Các triệu chứng khác bao gồm sốt dai dẳng, đổ mồ hôi ban đêm, sụt cân và mệt mỏi.
Ngoài các bệnh lý trên, ho có đờm cũng có thể xuất phát từ các yếu tố môi trường và thói quen sinh hoạt như hút thuốc lá, tiếp xúc với khói bụi, hóa chất công nghiệp, khí thải, các chất ô nhiễm, phấn hoa, lông động vật và nấm mốc. Trào ngược dạ dày – thực quản cũng có thể gây kích ứng cổ họng và ho mạn tính.
Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây ho có đờm, bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang phổi hoặc CT phổi, xét nghiệm đờm, đo chức năng hô hấp, nội soi phế quản, xét nghiệm máu, xét nghiệm dị ứng và đo pH thực quản nếu nghi ngờ trào ngược dạ dày thực quản. Tùy thuộc vào nguyên nhân, người bệnh có thể được điều trị bằng thuốc uống, điều chỉnh lối sống, uống nhiều nước hoặc xông hơi.
Admin
Nguồn: VnExpress
