Giữa đêm khuya, lúc 3 giờ sáng, Hà Anh, một nhân viên marketing 27 tuổi tại TP.HCM, vẫn miệt mài lướt TikTok và Instagram trên chiếc điện thoại. Thói quen này đã kéo dài nhiều năm, khiến cô dần nhận ra mình đang biến thành một “zombie” mỗi khi thức giấc.
“Tôi cảm thấy như một xác sống thực sự, với đôi mắt thâm quầng và đầu óc chậm chạp,” Hà Anh nhớ lại những ngày tháng mệt mỏi, thường xuyên trễ hạn công việc vì thiếu tập trung. Để cải thiện tình hình, cô đã chi hơn 1,2 triệu đồng mua máy khuếch tán tinh dầu, đăng ký khóa thiền online và tuân thủ nghiêm ngặt quy tắc không sử dụng điện thoại sau 21h.
Tương tự, Minh Tuấn, một lập trình viên 25 tuổi ở Tây Ninh, từng quen với việc thức trắng đêm để viết code đến tận 4 giờ sáng. Dù đã cố gắng điều chỉnh giờ làm, anh vẫn không thể thoát khỏi vòng xoáy của rối loạn giấc ngủ. Lo sợ những tác hại lâu dài, Tuấn đã bỏ ra 2 triệu đồng mua 3 lọ kẹo melatonin nhập khẩu, nhưng rồi nhận ra sự phụ thuộc vào chúng không phải là giải pháp bền vững.
“Tôi không ngờ giấc ngủ lại có thể thay đổi cuộc sống của mình đến vậy,” Tuấn chia sẻ sau khi đầu tư 1 triệu đồng vào nến thơm cao cấp và 1,8 triệu đồng mỗi tháng cho các lớp yoga buổi tối. Giờ đây, anh đã có thể ngủ đủ 7 tiếng mỗi đêm, thay vì những đêm thức trắng triền miên như trước.
Bác sĩ Đặng Nhất Tâm, Phó Khoa Nội tổng hợp Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, cho biết lối sống “cú đêm” đang ngày càng phổ biến, không chỉ ở các thành phố lớn mà còn lan rộng ra cả các vùng nông thôn, nơi giới trẻ dễ dàng tiếp cận internet. Các nhà khoa học gọi nhóm người này là “cú đêm” vì thói quen sinh hoạt của họ giống loài cú: hoạt động mạnh vào ban đêm nhưng lại uể oải vào ban ngày.
Hậu quả của việc đi ngược lại quy luật tự nhiên là sự đảo lộn hoàn toàn của đồng hồ sinh học. Nghiên cứu cho thấy rối loạn giấc ngủ không chỉ gây ra các vấn đề về trí nhớ và khả năng tập trung, mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư, bệnh dạ dày, hen suyễn, COPD và các bệnh liên quan đến hệ miễn dịch.
PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn từ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 nhận định rằng thói quen ngủ muộn là nguyên nhân chính dẫn đến béo phì, rối loạn hormone và tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2. Những người ngủ không đủ giấc còn gặp phải các vấn đề về thẩm mỹ, như da mất độ ẩm, giảm độ pH, dẫn đến xỉn màu và lão hóa sớm do sự hạn chế sản xuất hormone tăng trưởng.
Nghiên cứu khoa học cũng chứng minh rằng rối loạn đồng hồ sinh học là một trong những nguyên nhân dẫn đến trầm cảm và rối loạn lo âu. Đặc biệt, việc ngủ ít hơn 7 tiếng hoặc nhiều hơn 9 tiếng mỗi ngày làm tăng nguy cơ đột quỵ, nhất là xuất huyết não.
Sau đại dịch Covid-19, các thống kê từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, châu Âu và Mỹ cho thấy nhiều người trẻ đã không còn coi việc thức khuya là biểu hiện của sự năng suất. Thay vào đó, họ sẵn sàng chi tiền để cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất. Sự thay đổi này đã tạo ra một ngành công nghiệp hoàn toàn mới. Các trung tâm thiền định và yoga mọc lên khắp nơi, với các khóa học được thiết kế riêng cho những người trẻ bận rộn. Theo Very Well Health, thiền định thường xuyên có thể làm chậm nhịp thở, giảm hormone căng thẳng và giúp có giấc ngủ sâu hơn, trong khi yoga giúp giảm các triệu chứng mất ngủ và kiểm soát căng thẳng.
Các sản phẩm hỗ trợ giấc ngủ như nến thơm, tinh dầu lavender và kẹo melatonin được quảng bá rộng rãi trên mạng xã hội. Một số thương hiệu nội địa thậm chí còn tung ra các loại nến thơm giá rẻ chỉ từ 50.000 đồng để cạnh tranh với các sản phẩm nhập khẩu cao cấp.
Melatonin, một loại hormone do não sản xuất để điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ tự nhiên, đã trở thành “thần dược” được nhiều người trẻ tin dùng. CDC ghi nhận tỷ lệ sử dụng melatonin ở người trưởng thành đã tăng vọt từ đầu những năm 2000. Một phân tích năm 2019 tổng hợp 23 nghiên cứu đã kết luận rằng liệu pháp hương thơm có hiệu quả trong việc cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Công nghệ cũng đóng góp vào xu hướng này. Các ứng dụng theo dõi giấc ngủ được tải về hàng triệu lượt tại Việt Nam, trong khi nhiều người trẻ đầu tư từ 1 đến 5 triệu đồng để mua đồng hồ thông minh hoặc vòng đeo tay sức khỏe để theo dõi chất lượng giấc ngủ của mình.
Tuy nhiên, không phải ai cũng thành công khi “mua giấc ngủ”. Một số bạn trẻ lạm dụng kẹo melatonin hoặc các sản phẩm hỗ trợ giấc ngủ khác, dẫn đến sự phụ thuộc. Tiến sĩ Nikhil Modi từ Bệnh viện Indraprastha Apollo cảnh báo rằng việc tự ý sử dụng melatonin mà không xác định nguyên nhân có thể làm trì hoãn quá trình điều trị đúng đắn và gây tương tác với các loại thuốc khác.
Việc chi tiêu quá nhiều tiền vào các sản phẩm như nến thơm cao cấp hay máy khuếch tán tinh dầu đôi khi lại tạo ra áp lực tài chính, đặc biệt là đối với những người có thu nhập trung bình. Bác sĩ Đoàn Dư Mạnh từ Hội Bệnh Mạch Máu Việt Nam cảnh báo rằng việc sử dụng nến thơm không đúng cách có thể gây hại, làm tăng nguy cơ ung thư do phthalate được phát tán vào không khí khi nến cháy.
Lạm dụng các sản phẩm nến thơm kém chất lượng có thể gây kích ứng ở những người nhạy cảm, làm tăng nguy cơ mắc COPD, viêm mũi dị ứng và hen suyễn.
Các chuyên gia khuyến cáo rằng nên cân bằng thời gian làm việc và nghỉ ngơi, duy trì thói quen ngủ và thức dậy vào cùng một giờ mỗi ngày, hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử ít nhất 30 phút trước khi đi ngủ. Chế độ ăn uống khoa học, vận động thường xuyên và kiểm tra sức khỏe định kỳ cũng đóng vai trò quan trọng.
Đối với việc sử dụng melatonin, tiến sĩ Modi khuyên rằng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ, bắt đầu với liều thấp (0,5-1 mg) và chỉ sử dụng trong thời gian ngắn, chứ không nên coi đó là một giải pháp hàng đêm. Trong nhiều trường hợp, chỉ cần điều chỉnh thói quen sinh hoạt là đã có thể cải thiện tình trạng mà không cần dùng thuốc.
Minh Tuấn chia sẻ rằng sau khi cải thiện được giấc ngủ, anh không chỉ làm việc hiệu quả hơn mà còn có thời gian để tận hưởng cuộc sống, như đi dạo trong công viên hay đọc sách. Hà Anh cũng chia sẻ rằng trước đây cô từng nghĩ thức khuya là biểu hiện của sự năng suất, nhưng giờ đây cô đã hiểu rằng ngủ đủ giấc mới giúp bản thân sống một cuộc sống chất lượng hơn.
Admin
Nguồn: VnExpress
