Trong cuốn sách “Người lạ với chính ta”, Rachel Aviv khám phá những góc khuất trong cuộc sống của bệnh nhân tâm thần, những người thường bị “dán nhãn” bằng các hội chứng và chẩn đoán, bỏ qua nguồn gốc, các mối quan hệ và cách họ cảm nhận nỗi đau. Tác phẩm đặt ra câu hỏi liệu những chẩn đoán có thực sự giải quyết được vấn đề của bệnh nhân hay lại định hình cuộc đời họ theo một khuôn mẫu có sẵn.
Cuốn sách, với tên gốc tiếng Anh “Strangers to Ourselves: Unsettled Minds and the Stories That Make Us” (2022), tập hợp sáu câu chuyện về những con người đã chạm đến giới hạn của các lý giải tâm thần học trong việc định nghĩa bản thân.
Tác giả mở đầu bằng hồi ức về chính mình khi còn là một cô bé sáu tuổi mắc chứng biếng ăn. Khi ấy, Rachel còn quá nhỏ để hiểu rõ về căn bệnh, thậm chí nghĩ rằng “biếng ăn” là tên một loài khủng long. Cô bé được điều trị trong bệnh viện, nơi cô nghe những bệnh nhân lớn tuổi hơn bàn luận về “phần thưởng” khi ăn hết suất và lo lắng về hậu quả nếu thất bại. Trong khi những người khác xem bệnh tật như một “sự nghiệp” và hành xử theo những gì được mô tả trong hồ sơ bệnh án, Rachel lựa chọn sống theo bản năng và khỏi bệnh một cách nhanh chóng.
Trải nghiệm này đã thôi thúc Rachel tự hỏi liệu những chẩn đoán có giúp bệnh nhân giải quyết vấn đề hay lại vô tình định hình cuộc đời họ. Theo nhà xuất bản, tác phẩm là “lời chất vấn của Rachel Aviv với những mô hình y tế suýt đặt cuộc đời cô vào một kịch bản tăm tối”.
Tiếp nối câu chuyện của Rachel là những mảnh đời khác: hai người thành đạt vật lộn với các phương pháp điều trị tâm lý, một phụ nữ Ấn Độ bị tâm thần do ám ảnh với thần linh, một bà mẹ da đen giết con do bị tâm thần phân liệt bởi nạn phân biệt chủng tộc, và số phận của cô bé từng chung phòng bệnh viện với tác giả.
Thông qua những câu chuyện này, Rachel Aviv cho thấy góc nhìn của bệnh nhân tâm thần về bản thân và thế giới, đồng thời khám phá cách tâm trí bất ổn có thể thay đổi danh tính con người. Cô cho rằng các chẩn đoán và thuốc men có thể không hiệu quả nếu không xem xét đến tính cách, hoàn cảnh sống và yếu tố di truyền của người bệnh.
Rachel Aviv viết: “Những câu chuyện về bệnh tâm thần thường mang tính cá nhân; bệnh lý phát sinh từ bên trong và người bệnh chịu đựng nó một cách âm ỉ, âm thầm. Nhưng những câu chuyện này đã bỏ qua việc người ta sống ở đâu, sống như thế nào và căn tính của họ phản ánh cách người khác nhìn nhận họ ra sao. Bệnh tật của chúng ta không chỉ nằm trong hộp sọ, mà còn được tạo ra, được duy trì thông qua các mối quan hệ và cộng đồng của mỗi người”.
Nhà xuất bản nhận định: “Có thể nhiều bạn đọc sẽ cảm thấy không hài lòng vì trong hơn 300 trang sách, không có một đáp án rõ ràng nào được đưa ra. Nhưng Aviv viết ‘Người lạ với chính ta’ không phải để cung cấp một câu trả lời, nó là một câu hỏi, là lời thách thức đối với các giới hạn và hệ thống khép kín của ngành tâm thần học… để rồi khi khép sách lại, ta sẽ không còn vội vàng phán xét khi nghe ai đó nói về nỗi đau của mình”.
Cuốn sách nhận được nhiều đánh giá tích cực trên Goodreads và Amazon, với số điểm lần lượt là 4,1/5 và 4,4/5. Độc giả đánh giá cao sự sâu sắc và kiến thức về lịch sử điều trị bệnh tâm thần mà tác phẩm mang lại.
Rachel Aviv, cây bút của tạp chí The New Yorker, chuyên về y học, đạo đức pháp lý và tư pháp hình sự. Cô đã giành được Giải thưởng Tạp chí quốc gia về chân dung nhân vật năm 2022 và hiện sống ở Brooklyn, Mỹ. “Người lạ với chính ta” là một tác phẩm đáng đọc, mở ra một góc nhìn mới về bệnh tâm thần và những hệ lụy của nó đối với cuộc đời mỗi con người.
Admin
Nguồn: VnExpress
