Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) vừa qua đã tiến hành chiến dịch táo bạo mang tên “Mạng nhện”, sử dụng máy bay không người lái (UAV) tấn công vào loạt căn cứ không quân chiến lược nằm sâu trong lãnh thổ Nga. Kiev tuyên bố chiến dịch này đã phá hủy và gây hư hại cho khoảng 40 máy bay chiến lược của đối phương, bao gồm các oanh tạc cơ Tu-22M3, Tu-95MS, và cả máy bay cảnh báo sớm A-50.
Bộ Quốc phòng Nga cũng đã xác nhận thông tin về việc Ukraine sử dụng drone góc nhìn thứ nhất (FPV) để tấn công các sân bay quân sự ở nhiều tỉnh thành của Nga, như Murmansk, Irkutsk, Ivanovo, Ryazan và Amur. Đáng chú ý, các địa điểm này cách biên giới Ukraine hàng nghìn km. Những hình ảnh và video lan truyền trên mạng xã hội cho thấy Ukraine đã khéo léo ngụy trang drone FPV trong các thùng container và triển khai chúng một cách bất ngờ từ khu vực gần sân bay, khiến lực lượng phòng thủ Nga không kịp trở tay.
Giới phân tích quân sự đánh giá cao chiến thuật sử dụng drone độc đáo và hiệu quả của Ukraine trong chiến dịch này. Theo họ, cách thức này có thể khiến các tướng lĩnh quân đội trên thế giới phải suy nghĩ lại về các phương án tác chiến hiện tại.
Max Boot, một chuyên gia về an ninh quốc gia tại Washington Post, nhận định rằng Ukraine đã viết lại các quy tắc chiến tranh. Ông so sánh sự bất ngờ của Nga trong chiến dịch này với trận Trân Châu Cảng năm 1941, khi đế quốc Nhật Bản tấn công căn cứ hải quân Mỹ ở Hawaii.
Ông Boot cho rằng, tương tự như việc trận Trân Châu Cảng báo hiệu sự lỗi thời của thiết giáp hạm, chiến dịch “Mạng nhện” có thể cho thấy sự lỗi thời của máy bay quân sự có người lái. Với chi phí chế tạo chỉ vài chục nghìn đô la, một đội drone Ukraine có thể gây thiệt hại nặng nề cho không quân Nga, phá hủy những oanh tạc cơ chiến lược mà việc thay thế chúng không hề dễ dàng.
Trước đây, Nga thường sử dụng các oanh tạc cơ này để phóng tên lửa tầm xa vào các mục tiêu ở Ukraine, tận dụng tầm bắn và vận tốc của chúng để gây khó khăn cho hệ thống phòng không đối phương. Ukraine gần như không có cách nào đối phó hiệu quả với các oanh tạc cơ này, vì chúng hoạt động sâu trong lãnh thổ Nga, nằm ngoài tầm bắn của các hệ thống phòng không của Kiev.
Tuy nhiên, theo nhà phân tích chiến tranh người Ukraine Valeriy Romaneko, mọi thiết bị quân sự đều có điểm yếu. Ông chỉ ra rằng, đối với máy bay, điểm yếu chính là thùng nhiên liệu khi chúng đang nằm yên trên đường băng. Nếu drone tự sát có thể xuyên thủng và kích nổ thùng nhiên liệu, hậu quả sẽ tương tự như những gì đã xảy ra ở Olenegorsk và Belaya, hai căn cứ không quân Nga ở Murmansk và Irkutsk.
Theo nguồn tin từ SBU, Ukraine đã bí mật chuyển khoảng 150 drone và 300 quả bom vào Nga từ nhiều tháng trước để chuẩn bị cho chiến dịch. Các drone này được giấu trong thùng container gỗ có nắp mở từ xa, sau đó được chất lên xe tải. Chúng sử dụng mạng di động Nga để truyền hình ảnh về Ukraine và tự động nhắm mục tiêu theo thông tin đã được lập trình sẵn.
Một nguồn tin tình báo Ukraine cho biết, các tài xế xe tải có thể đã được thuê để chở các thùng gỗ đến địa điểm gần sân bay mà không hề biết bên trong chứa gì, và gần như không biết ai là người đã thuê họ. Nguồn tin này nhấn mạnh rằng, loại hình tác chiến này rất phức tạp và thường không tiết lộ thông tin cho những người giữ vai trò then chốt.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky xác nhận rằng nước này đã thực hiện cuộc tập kích bằng 117 drone và Nga đã phải chịu những tổn thất đáng kể. Ông cũng tiết lộ rằng SBU đã lập trung tâm chỉ huy gần một văn phòng địa phương của Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) mà không bị phát hiện.
Theo ước tính của SBU, chiến dịch “Mạng nhện” đã khiến Nga mất khoảng 34% đội bay oanh tạc cơ chiến lược, gây thiệt hại ước tính lên tới 7 tỷ USD. Những người tham gia chiến dịch đã mất 18 tháng để chuẩn bị và rời khỏi Nga ngay trước khi cuộc tấn công diễn ra.
Tướng lục quân Australia về hưu Gus McLachlan nhận định rằng, chiến thuật sử dụng drone chưa từng có này của Ukraine là một bài học quan trọng mà các nhà hoạch định quân sự phương Tây nên xem xét. Ông đánh giá cao khả năng đổi mới và thích ứng với công nghệ mới, chi phí thấp của Ukraine, đồng thời nhấn mạnh rằng, dù mỗi chiếc drone chỉ có giá khoảng 4.000 USD, nhưng chúng đã phá hủy được những máy bay trị giá hàng tỷ đô la.
Nhà nghiên cứu quân sự cấp cao Mick Ryan từ Viện Lowy cho rằng, đòn tấn công này một lần nữa chứng minh hiệu quả của drone trong chiến tranh. Ông nhấn mạnh sự cần thiết phải cân bằng giữa việc sở hữu các hệ thống vũ khí tinh vi, tốn kém với việc trang bị những năng lực tấn công rẻ tiền hơn.
Ông Ryan cũng lưu ý rằng, các căn cứ quân sự, dù ở trong vùng chiến sự hay sâu trong hậu phương, đều đang đối mặt với nguy cơ cao hơn bao giờ hết trước những vũ khí rẻ tiền, dễ che giấu và triển khai nhanh, ít bị chú ý.
Chuyên gia Max Boot cảnh báo rằng, nếu Ukraine có khả năng bí mật đưa một lượng lớn drone đến gần các căn cứ không quân lớn ở Nga, thì điều tương tự hoàn toàn có thể xảy ra ở bất cứ quốc gia nào xảy ra xung đột. Ông lo ngại rằng, phương Tây đã tập trung phi cơ tại số lượng căn cứ không quân ít hơn ở Nga và chưa đầu tư đủ vào việc gia cố các nhà chứa máy bay để đối phó với tên lửa hoặc drone.
Ông Boot cho rằng, các lực lượng quân sự từng tự tin rằng họ đã bảo vệ được căn cứ không quân của mình bằng hàng rào điện và trạm gác, giờ đây phải đối mặt với mối đe dọa từ trên không từ các drone rẻ tiền, phổ biến và dễ dàng sửa đổi cho mục đích quân sự. Điều này đòi hỏi các quốc gia phải đầu tư lớn vào các hệ thống chống drone, và chi phí cho các hệ thống vũ khí có người lái truyền thống ngày càng trở nên lãng phí.
Admin
Nguồn: VnExpress
