Tại tọa đàm và lễ ra mắt Thư viện Sách Sống, một sự kiện diễn ra ngày 31/5 tại Cung Thiếu nhi Hà Nội, các chuyên gia đã cùng nhau thảo luận về thực trạng và giải pháp cho hệ thống thư viện hiện nay, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông.
Ông Vũ Trọng Đại, Giám đốc Công ty Cổ phần Xuất bản Khoa học và Giáo dục Thời Đại (Times), chỉ ra một nghịch lý: Việt Nam dẫn đầu Đông Nam Á về số lượng thư viện, nhưng số người đọc lại chưa tương xứng. Ông thẳng thắn nhận xét nhiều thư viện hoạt động kém hiệu quả, thậm chí lãng phí nguồn lực đầu tư lớn mà không thu hút được độc giả. “Có những thư viện được đầu tư hàng tỷ đồng nhưng lại thiếu vắng người đọc,” ông Đại nói.
Để thay đổi tình hình, chuyên gia giáo dục Tống Liên Anh nhấn mạnh sự cần thiết phải “đặt thư viện ở vị trí xứng đáng” trong xã hội, coi đó là trung tâm tri thức, là “trái tim của quốc gia và cơ sở giáo dục”. Bà Liên Anh gợi ý nên học hỏi mô hình thư viện từ các trường đại học hàng đầu thế giới như Harvard và Yale, nơi hệ thống thư viện đồ sộ không chỉ đáp ứng mọi nhu cầu học thuật mà còn được xem như “đế chế thư viện”.
Một giải pháp được đưa ra là áp dụng mô hình Thư viện Sách Sống, tạo ra không gian mở, tích hợp sách với các hoạt động phát triển kỹ năng sống và hướng nghiệp. Dự án này, do Cung Văn hóa thiếu nhi Hà Nội và Trung tâm Trẻ em và Phát triển phối hợp tổ chức, hướng đến đối tượng trẻ em, tạo ra một không gian đọc sách đa giác quan. Tại đây, học sinh có thể trải nghiệm đọc sách kết hợp với các hoạt động như chạm vào sách, kể chuyện sáng tạo, thưởng thức món ăn gợi nhớ kỷ niệm về những cuốn sách tuổi thơ, hay tóm tắt nội dung sách bằng sơ đồ tư duy (mind map). Thư viện cung cấp 20 gói sách theo chủ đề, phù hợp với các cấp học từ mầm non đến trung học, đồng thời có cả sách dành cho giáo viên và phụ huynh.
Ông Dương Minh Đức, Giám đốc Cung Thiếu nhi Hà Nội, bày tỏ mong muốn mô hình này sẽ được nhân rộng tại nhiều trường học, giúp học sinh tiếp cận tri thức một cách toàn diện, thông qua tất cả các giác quan. Bà Phí Thị Mai Chi, người sáng lập dự án Happy Reading, tin rằng mô hình này sẽ giúp độc giả rèn luyện khả năng tự học và tư duy phản biện, tạo ra “bước chuyển quan trọng để học sinh hình thành thói quen học tập suốt đời, một năng lực cốt lõi trong chương trình giáo dục phổ thông mới”.
Các chuyên gia đồng tình rằng đọc sách là nền tảng quan trọng để xây dựng thói quen học tập suốt đời, là phương thức tiếp thu kiến thức một cách cẩn trọng và nghiêm túc. Sách được xem như “người bạn lớn”, giúp con người hiểu biết sâu sắc hơn, góp phần thực hiện bốn trụ cột trong mục tiêu giáo dục của UNESCO: học để biết, học để làm, học để chung sống và học để khẳng định bản thân.
Bà Tống Liên Anh còn đưa ra dẫn chứng khoa học từ cuốn sách của cựu phóng viên Meghan Cox Gurdon, trong đó nghiên cứu về hình ảnh não bộ khi đọc sách cho thấy vùng vỏ não trước trán bên trái sẽ hoạt động mạnh mẽ. Điều này cho thấy việc đọc sách không chỉ phát triển khả năng ngôn ngữ mà còn ảnh hưởng đến khả năng ra quyết định và điều hòa cảm xúc. Bà nhấn mạnh vai trò của phụ huynh trong việc định hướng và giúp trẻ em, thanh thiếu niên coi sách là người thầy thứ hai của mình.
Ngoài ra, tọa đàm cũng đề xuất các phương án phát triển văn hóa đọc khác, như mô hình xưởng viết (Writing Factory) dành cho học sinh, nhằm thay đổi tư duy về thiết kế chương trình đọc sách và truyền thông, từ đó thu hút độc giả hơn.
Tọa đàm là một phần của chuỗi sự kiện kỷ niệm 70 năm thành lập Cung Thiếu nhi Hà Nội, với sự tham gia của nhiều diễn giả, trong đó có Trần Minh Anh, cựu học sinh của Cung, người đại diện cho tiếng nói của thế hệ trẻ.
Admin
Nguồn: VnExpress
