Theo dự thảo mới nhất về lộ trình kiểm định khí thải xe máy, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất lộ trình áp dụng tại các thành phố lớn trước khi triển khai trên cả nước. Cụ thể, Hà Nội và TP HCM dự kiến bắt đầu từ 1/7/2027, tiếp theo là Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế từ 1/7/2028. Các tỉnh, thành phố còn lại sẽ thực hiện kiểm định khí thải xe máy từ 1/7/2030.
Dự thảo quy định hai thông số khí thải cần kiểm định là Cacbon Monoxit (CO) và Hydrocacbon (HC). Nồng độ CO được đo theo tỷ lệ % thể tích, còn HC đo theo ppm thể tích (một ppm tương đương một g/kg). Các phương tiện sẽ được phân loại theo 4 mức tiêu chuẩn khí thải khác nhau, tùy thuộc vào thời gian sản xuất.
Đối với xe máy, mức một (thấp nhất) áp dụng cho xe sản xuất trước năm 2008, mức hai cho xe sản xuất từ 2008 đến 2016, mức ba cho xe sản xuất từ năm 2017 đến 30/6/2026 và mức bốn cho xe sản xuất sau 1/7/2026. Xe gắn máy được phân loại tương tự, với mức một áp dụng cho xe sản xuất trước năm 2016, mức hai cho xe sản xuất từ năm 2017 đến 30/6/2027 và mức bốn cho xe sản xuất từ 1/7/2027.
Để tạo điều kiện cho người dân làm quen với quy định mới, dự thảo bổ sung quy định về việc cơ quan chức năng sẽ chỉ nhắc nhở, tuyên truyền trong 18 tháng đầu tiên sau khi bắt đầu kiểm định khí thải, trước khi tiến hành xử phạt. Các xe không đạt yêu cầu về khí thải sẽ không được phép lưu hành, tương tự như quy định hiện hành đối với ô tô.
Tuy nhiên, tại buổi tham vấn về dự thảo quy chuẩn quốc gia về khí thải ô tô, xe máy và lộ trình áp dụng, ông Trần Hoàng Phong, đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam (Bộ Xây dựng), bày tỏ lo ngại về khả năng “vỡ trận” nếu triển khai đồng loạt kiểm định khí thải xe máy theo lộ trình đề xuất.
Ông Phong phân tích rằng việc kiểm định xe máy khác biệt so với ô tô. Trong khi hệ thống kiểm định ô tô đã ổn định, việc kiểm định xe máy đòi hỏi xây dựng hệ thống mới. Với số lượng xe máy lớn tại các thành phố lớn như Hà Nội (5,6 triệu xe) và TP HCM (8,6 triệu xe), việc đáp ứng nhu cầu kiểm định sẽ là thách thức lớn. Theo ước tính, mỗi xe cần khoảng 7 phút để đo khí thải, đồng nghĩa với việc Hà Nội cần khoảng 400 và TP HCM cần 600 cơ sở kiểm định. Trong khi đó, cả hai thành phố hiện chỉ có khoảng 70 cơ sở kiểm định ô tô, và việc chuyển đổi sang kiểm định xe máy đòi hỏi đầu tư cơ sở vật chất và đào tạo nhân lực.
Ông Phong cho biết thêm, ngoài hệ thống đại lý của các hãng xe có thể tham gia kiểm định, hầu hết các cơ sở tự phát hiện tại đều chưa sẵn sàng. Do đó, nguy cơ tắc nghẽn là rất lớn nếu triển khai kiểm định khí thải xe máy đồng loạt.
Để giải quyết vấn đề này, ông Phong đề xuất nên triển khai kiểm định trước đối với các xe có mức phát thải cao, sản xuất trước năm 2009. Số lượng xe loại này ở Hà Nội là hơn 2 triệu và TP HCM là hơn 3 triệu, phù hợp với năng lực hiện tại. Sau khi đã kiểm định thành công đối với các xe này, có thể kỳ vọng vào sự tham gia của nhiều thành phần hơn trong việc xây dựng cơ sở kiểm định cho các xe còn lại.
Ông Nguyễn Đông Phong, Giám đốc Trung tâm Thử nghiệm khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, cũng đồng tình rằng bài toán lộ trình kiểm định khí thải xe máy là “cực kỳ khó” do số lượng xe quá lớn và chưa có kinh nghiệm thực tế. Ông nhấn mạnh rằng người dân thường có tâm lý chờ đến khi bắt buộc mới thực hiện, do đó áp lực sẽ rất lớn.
Ông Nguyễn Đông Phong dẫn chứng việc cả nước chỉ xây dựng được gần 300 trạm đăng kiểm ô tô trong 30 năm qua. Mặc dù việc xây dựng trạm kiểm định xe máy có thể đơn giản hơn, nhưng việc đạt được con số 1.000-3.000 trạm vẫn là một thách thức. Ông cũng lưu ý rằng các cam kết xây dựng trạm kiểm định từ các hiệp hội và nhà sản xuất xe máy mang tính chất “hên xui” do chưa được luật hóa.
Để tháo gỡ khó khăn, ông Nguyễn Đông Phong đề xuất cơ quan soạn thảo cần làm việc với Bộ Tài chính để đưa ra các công cụ hỗ trợ thuế, phí cho các cơ sở kiểm định, thay vì chỉ đưa ra các điều khoản mang tính chất khẩu hiệu.
Ông Lê Hoài Nam, Cục phó Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết cơ quan soạn thảo đang nghiên cứu phương án của Bộ Xây dựng, nhưng còn lo ngại về mặt xã hội. Ông Nam cho rằng việc yêu cầu người sử dụng phương tiện cũ (thường là người có thu nhập thấp) kiểm định trước có thể gây phản ứng từ xã hội.
Hiện tại, hai Bộ Xây dựng và Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục trao đổi để hoàn thiện dự thảo quyết định trước khi trình Thủ tướng.
Admin
Nguồn: VnExpress
