Hiệu trưởng một trường trung học ở Washington, ông Russell Shaw, chia sẻ câu chuyện về một phụ huynh tìm đến ông với nỗi lo lắng “như đã mất con gái” ở tuổi 15. Cô bé trở nên ám ảnh về ngoại hình, liên tục sử dụng điện thoại, và không trung thực về việc học hành kể từ khi kết giao với một nhóm bạn mới. Người cha bày tỏ sự băn khoăn: “Tôi muốn cấm con bé gặp những người bạn xấu đó, nhưng lại sợ rằng điều này sẽ chỉ làm mọi thứ trở nên tồi tệ hơn.”
Nhiều nghiên cứu tâm lý học đã chỉ ra rằng, trong giai đoạn đầu đời, trẻ em chịu ảnh hưởng lớn từ gia đình và nhà trường. Tuy nhiên, khi lớn lên, bạn bè dần trở thành trung tâm trong thế giới của chúng. Đây là một quy luật phát triển tự nhiên, không phải là sự thất bại của các bậc cha mẹ.
Mặc dù hiểu rõ điều này, nhiều bậc phụ huynh vẫn không tránh khỏi sự lo lắng khi con cái của họ kết bạn với những người mà trước đây họ luôn dặn dò con mình nên tránh xa.
Theo ông Russell, cả việc cấm đoán lẫn buông xuôi đều không phải là giải pháp hiệu quả. Lý thuyết phản kháng (reactance theory) cho thấy rằng khi con người cảm thấy quyền tự do của mình bị đe dọa, họ sẽ càng có động lực để theo đuổi những điều bị cấm đoán. Đặc biệt đối với lứa tuổi thanh thiếu niên, việc cấm cản một mối quan hệ nào đó có thể khiến nó trở nên càng hấp dẫn hơn. Ông Russell từng chứng kiến việc khuyên hai học sinh lớp 11 chia tay vì cho rằng mối quan hệ đó không lành mạnh, nhưng kết quả là nó chỉ biến thành một “thiên tình sử” kịch tính hơn.
Ông Russell nhấn mạnh rằng cha mẹ cần phải kiên nhẫn và thấu hiểu, bởi chính họ mới là những người có sức ảnh hưởng lớn nhất đối với con cái của mình. Ông dẫn chứng trường hợp một học sinh lớp ba gặp khó khăn trong việc tập trung, và nguyên nhân được phát hiện là do người cha có thói quen nhảy từ chủ đề này sang chủ đề khác. Một ví dụ khác là một nữ sinh lớp bảy thường xuyên bắt nạt bạn bè, và hóa ra người mẹ của em cũng thường xuyên chỉ trích người khác.
Nghiên cứu của nhà tâm lý học Laurence Steinberg tại Đại học Temple, Mỹ, chỉ ra rằng bạn bè có thể chi phối những lựa chọn hàng ngày của trẻ như mặc gì, nghe nhạc gì, hay giải trí như thế nào. Tuy nhiên, cha mẹ vẫn có ảnh hưởng đến những giá trị cốt lõi và các quyết định quan trọng trong cuộc đời con cái, chẳng hạn như việc lựa chọn người bạn đời. Những giá trị này không được truyền dạy thông qua những bài giảng khô khan, mà thông qua hàng ngàn khoảnh khắc thường nhật, từ cách cha mẹ trò chuyện, cư xử và đối xử với người khác.
Người cha có cô con gái 15 tuổi, sau khi nhận được lời khuyên từ ông Russell, đã quyết định không ngăn cản con mình chơi với nhóm bạn “xấu”. Thay vào đó, gia đình duy trì những thói quen tốt đẹp như cùng nhau tham gia các hoạt động tình nguyện, ăn tối không sử dụng điện thoại, và chia sẻ một cách tự nhiên về công việc của mỗi người. Quan trọng hơn, người cha tránh phán xét bạn bè của con gái mình. Dần dần, cô bé tự sàng lọc bạn bè, rời bỏ những mối quan hệ không phù hợp và tiếp thu những giá trị tích cực của gia đình.
“Cách hiệu quả nhất là tăng sức hấp dẫn của mái ấm gia đình, biến ngôi nhà trở thành một nơi mà con cái và bạn bè của chúng muốn lui tới. Đôi khi, điều này đơn giản chỉ là một ngăn tủ đầy ắp đồ ăn vặt, hoặc những bữa ăn chung ấm cúng. Nhưng điều cốt lõi là để trẻ cảm nhận được rằng cha mẹ là một điểm tựa vững chắc, chứ không phải là một người đối đầu,” ông Russell chia sẻ.
Trong những tình huống nghiêm trọng, khi bạn bè của con cái dính líu đến tệ nạn xã hội hoặc có những hành vi nguy hiểm, cha mẹ cần phải can thiệp một cách trực tiếp. Điều quan trọng là phụ huynh cần tìm hiểu lý do tại sao con cái của mình lại tìm đến nhóm bạn đó.
“Điều cốt lõi là hãy tin tưởng vào nền tảng mà bạn đã xây dựng với con cái của mình. Tuổi thanh thiếu niên có thể thử thách mọi giới hạn, nhưng những giá trị và tình cảm gia đình sẽ không biến mất chỉ vì chúng kết bạn với những người khiến chúng ta lo lắng,” ông Russell nhấn mạnh.
Làm cha mẹ không phải là kiểm soát con cái, mà là đồng hành cùng chúng và đặt niềm tin vào khả năng đưa ra những lựa chọn đúng đắn của con. Đôi khi, điều đó có nghĩa là để con tự trải nghiệm và rút ra bài học, còn cha mẹ hãy luôn ở bên cạnh khi con cần đến nhất.
Admin
Nguồn: VnExpress
