Tại một buổi tập huấn về phòng chống HIV/AIDS diễn ra ngày 13/9, bác sĩ Nguyễn Tấn Thủ, đại diện Hội Phòng chống HIV/AIDS TP HCM, nhấn mạnh rằng sự kỳ thị vẫn là rào cản lớn, khiến nhiều người e ngại xét nghiệm, giấu bệnh và trì hoãn điều trị.
Vào những năm 1990, khi HIV/AIDS mới xuất hiện ở Việt Nam, căn bệnh này từng bị coi là “bản án tử hình”. Tuy nhiên, từ những năm 2000, sự ra đời của thuốc kháng virus (ARV) đã thay đổi hoàn toàn cục diện. HIV từ một căn bệnh nan y đã trở thành bệnh mãn tính có thể kiểm soát, cho phép người nhiễm sống khỏe mạnh, làm việc và sinh hoạt bình thường.
Mặc dù vậy, đến nay, nhiều người vẫn giữ định kiến sai lầm do thiếu thông tin, cho rằng HIV dễ lây lan và sợ tiếp xúc với người bệnh. Thực tế, HIV chỉ lây qua đường máu, quan hệ tình dục không an toàn và từ mẹ sang con nếu không được điều trị dự phòng. Bộ Y tế khẳng định HIV là bệnh mãn tính có thể điều trị hiệu quả, thậm chí đạt trạng thái “khỏi bệnh chức năng”, giúp người nhiễm duy trì tuổi thọ và sinh hoạt như người bình thường.
Bác sĩ Thủ nhấn mạnh: “Chúng ta đã có đủ công cụ y học để khống chế HIV, rào cản lớn nhất hiện nay không còn là thuốc, mà là sự kỳ thị và thiếu thông tin.”
Hiện nay, các biện pháp phòng chống HIV đã khá đầy đủ, bao gồm thuốc ARV giúp người nhiễm không còn khả năng lây truyền, PrEP bảo vệ nhóm nguy cơ cao và bảo hiểm y tế chi trả phần lớn chi phí điều trị. Tuy nhiên, sự kỳ thị vẫn cản trở nhiều người xét nghiệm, công khai tình trạng bệnh, hoặc tìm hiểu thông tin về HIV. Điều này làm giảm hiệu quả của các biện pháp phòng ngừa và điều trị.
Tính đến tháng 6/2024, Việt Nam ghi nhận hơn 267.000 người nhiễm HIV, trong đó có trên 250.000 người còn sống và 116.000 ca tử vong. Năm 2024, cả nước có hơn 13.000 ca nhiễm mới, giảm một nửa so với năm 2010, nhưng vẫn ở mức cao. Đường lây truyền chủ yếu hiện nay là quan hệ tình dục không an toàn, đặc biệt trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM), với xu hướng trẻ hóa khi hơn 37% ca nhiễm mới thuộc độ tuổi 16-29.
Bác sĩ Thủ cho biết, Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ trong phòng chống HIV/AIDS, nhưng mục tiêu chấm dứt dịch bệnh vào năm 2030 vẫn còn nhiều thách thức. Tỷ lệ người được chẩn đoán, điều trị và kiểm soát virus bằng ARV chưa đạt chuẩn 95-95-95. Hiện có gần 183.000 người đang điều trị ARV, phần lớn được chi trả thông qua bảo hiểm y tế. Chương trình PrEP cũng đang được mở rộng nhanh chóng, thu hút hàng chục nghìn người tham gia, chủ yếu là nhóm MSM. Đáng lo ngại là nhiều người vẫn ngại xét nghiệm do lo sợ bị kỳ thị, dẫn đến phát hiện bệnh muộn, bỏ lỡ cơ hội điều trị sớm và làm tăng nguy cơ lây lan trong cộng đồng.
Bác sĩ Thủ kết luận: “Chấm dứt AIDS chỉ có thể đạt được khi xóa bỏ kỳ thị và phân biệt đối xử. Điều cần nhất là mỗi người dám xét nghiệm, điều trị và sống khỏe mạnh mà không phải giấu mình.”
Admin
Nguồn: VnExpress
