Giấc ngủ đóng vai trò then chốt đối với chất lượng cuộc sống, năng suất làm việc và sức khỏe tổng thể. Theo Thạc sĩ, bác sĩ dinh dưỡng Nguyễn Thị Thảo từ Trung tâm Dinh dưỡng lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai, giấc ngủ không chỉ là thời gian nghỉ ngơi mà còn là yếu tố quyết định nhiều chức năng quan trọng của cơ thể. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng chỉ ra rằng, hơn 100 triệu người ở khu vực Tây Thái Bình Dương, bao gồm Việt Nam, đang đối mặt với các vấn đề sức khỏe tâm thần, trong đó chất lượng giấc ngủ kém là một nguyên nhân đáng kể.
Tình trạng mất ngủ, rối loạn giấc ngủ ngày càng gia tăng trên toàn cầu xuất phát từ nhiều nguyên nhân phức tạp. Áp lực công việc, học tập, gánh nặng kinh tế và các vấn đề xã hội đẩy cơ thể vào trạng thái căng thẳng liên tục.
Một yếu tố khác thường bị bỏ qua là thói quen sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ. Ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính bảng ức chế việc sản xuất hormone melatonin, gây khó khăn cho việc đi vào giấc ngủ. Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh, không đủ chất dinh dưỡng cần thiết cũng góp phần làm suy giảm chất lượng giấc ngủ.
Vậy giấc ngủ kém ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?
Đối với hệ tim mạch, giấc ngủ là thời gian để cơ thể điều chỉnh và giảm áp lực lên tim. Huyết áp và nhịp tim giảm xuống một cách tự nhiên, giúp hệ thống tim mạch được nghỉ ngơi và phục hồi. Khi giấc ngủ bị gián đoạn hoặc không đủ, quá trình này không diễn ra hiệu quả, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, suy tim và đột quỵ.
Giấc ngủ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa quá trình trao đổi chất và duy trì cân nặng. Thiếu ngủ làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì thông qua nhiều cơ chế.
Đầu tiên, nó gây rối loạn hormone điều chỉnh cơn đói, làm tăng nồng độ ghrelin (hormone gây đói) và giảm nồng độ leptin (hormone gây no). Điều này dẫn đến cảm giác thèm ăn, đặc biệt là các thực phẩm giàu năng lượng, đường và chất béo.
Thứ hai, giấc ngủ kém chất lượng làm tăng tình trạng kháng insulin, khiến cơ thể khó sử dụng glucose hiệu quả, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2.
Cuối cùng, sự kết hợp giữa tăng cảm giác thèm ăn, lựa chọn thực phẩm không lành mạnh và giảm động lực tập thể dục do mệt mỏi khiến người thiếu ngủ dễ tăng cân và béo phì hơn.
Không chỉ ảnh hưởng đến thể chất, giấc ngủ còn tác động lớn đến chức năng não bộ và nhận thức. Giấc ngủ là giai đoạn quan trọng để não bộ xử lý thông tin, củng cố trí nhớ, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng học tập và năng suất làm việc.
Trong khi ngủ, đặc biệt là giai đoạn ngủ sâu, não bộ sắp xếp, phân loại và củng cố thông tin đã học trong ngày, chuyển từ bộ nhớ ngắn hạn sang dài hạn. Thiếu ngủ làm suy yếu quá trình này, dẫn đến hay quên và khó tiếp thu kiến thức mới. Khả năng tập trung, tư duy sáng tạo, kỹ năng giải quyết vấn đề và đưa ra quyết định cũng bị ảnh hưởng tiêu cực. Mức độ suy giảm này có thể tương đương với tác hại của việc uống rượu. Nghiên cứu còn cho thấy mối liên hệ giữa chất lượng giấc ngủ kém và sự teo lại của một số vùng não theo thời gian.
Trong cuộc sống hiện đại với nhiều áp lực và thói quen sinh hoạt không lành mạnh, mất ngủ đã trở thành một vấn đề phổ biến và phức tạp. Để cải thiện giấc ngủ, hãy bắt đầu bằng việc thay đổi thói quen ăn uống hàng ngày, tăng cường thực phẩm có lợi và hạn chế đồ uống có cồn hoặc caffeine. Kết hợp với một lối sống lành mạnh, vận động thường xuyên, giữ tinh thần thư thái và duy trì lịch ngủ khoa học, bạn sẽ xây dựng được nền tảng vững chắc cho sức khỏe thể chất và tinh thần.
Admin
Nguồn: VnExpress
