Ngày 16/9, Bộ Chính trị và Ban Bí thư đã tổ chức Hội nghị toàn quốc theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến để quán triệt bốn nghị quyết mới, thu hút sự tham gia của hơn 1,2 triệu đảng viên.
Tại hội nghị, ông Nguyễn Thanh Nghị, Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, đã trình bày chuyên đề về Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị liên quan đến bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Ông nhấn mạnh rằng Nghị quyết đặt ra yêu cầu bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng, coi đây là một bộ phận trọng yếu của an ninh quốc gia, gắn liền với ổn định chính trị, phát triển kinh tế, quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế. Sự thay đổi này thể hiện sự chuyển đổi từ quan niệm “bảo đảm cung ứng” sang “bảo đảm vững chắc và chủ động an ninh năng lượng”.
Theo đó, Việt Nam sẽ thúc đẩy cơ chế mua bán điện trực tiếp và tăng quyền cho khách hàng trong việc tiếp cận và lựa chọn nhà cung cấp phù hợp với nhu cầu. Điều này diễn ra trong bối cảnh thị trường điện cạnh tranh dự kiến sẽ được phát triển đến năm 2030, từng bước xóa bỏ tình trạng bù chéo giữa các nhóm khách hàng sử dụng điện (sản xuất và sinh hoạt). Giá điện sẽ được điều chỉnh theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước.
Thị trường điện cạnh tranh là nơi có nhiều người mua và bán. Hiện nay, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) không còn độc quyền trong sản xuất điện, khi chỉ chiếm khoảng 37% nguồn điện, phần còn lại thuộc về các tập đoàn năng lượng khác (PVN, TKV) và các doanh nghiệp tư nhân. Tuy nhiên, EVN vẫn là đơn vị mua duy nhất trên thị trường bán buôn, đồng thời độc quyền hệ thống truyền tải và bán lẻ điện.
Điện năng hiện được phân phối đến người dân và doanh nghiệp thông qua các công ty điện lực trực thuộc EVN. Bên cạnh đó, có hơn 700 tổ chức bán buôn (chiếm gần 8,6% sản lượng) tại các khu đô thị, chung cư, khu công nghiệp mua điện từ các công ty điện lực theo giá ưu đãi của Nhà nước, sau đó bán lại cho khách hàng trong khu vực.
Ông Nghị cũng cho biết, các thành phần kinh tế, đặc biệt là khu vực tư nhân, được khuyến khích tham gia vào sản xuất, phân phối và cung ứng dịch vụ năng lượng. Cơ chế hợp đồng mua bán điện (PPA) sẽ được hoàn thiện theo hướng minh bạch, ổn định, dài hạn, bảo đảm quyền lợi của nhà đầu tư. Cơ chế giá truyền tải điện cũng sẽ được xây dựng để thu hút đầu tư tư nhân vào lưới điện.
Nhà điều hành đặt mục tiêu bảo đảm an ninh năng lượng thông qua đa dạng hóa nguồn và công nghệ, ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, LNG, hydrogen và điện hạt nhân hiện đại.
Trên thực tế, sau 5 năm thực hiện Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị, ngành năng lượng đã duy trì tăng trưởng ổn định, song vẫn còn tồn tại những hạn chế về thể chế, quản lý, cũng như tình trạng bù chéo giá điện cho một số nhóm khách hàng. Tiến độ triển khai nhiều dự án còn chậm, có thể dẫn đến nguy cơ thiếu điện trong giai đoạn tăng trưởng cao sắp tới.
Nghị quyết 70 đặt mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam có tổng cung năng lượng khoảng 150-170 triệu tấn dầu quy đổi, tổng công suất nguồn điện đạt 183-236 GW, sản lượng điện đạt 560-624 tỷ kWh. Tỷ lệ năng lượng tái tạo trong tổng cung năng lượng dự kiến đạt 25-30%. Tiêu thụ năng lượng cuối cùng ước tính đạt 120-130 triệu tấn dầu quy đổi.
Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh mục tiêu cốt lõi là hệ thống năng lượng phải an toàn, ổn định và có dự phòng tin cậy, với công suất dự phòng tối thiểu 15% vào năm 2030. Đồng thời, cơ chế thị trường điện cạnh tranh sẽ được xây dựng theo lộ trình, bảo đảm tính minh bạch. Mục tiêu là cung cấp đủ điện cho sản xuất và đời sống, chuyển dịch theo hướng xanh, hiện thực hóa cam kết Net Zero vào năm 2050.
Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu 10 nhóm giải pháp then chốt để phát triển và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Trong đó, ông đặc biệt nhấn mạnh sự cần thiết của việc cân bằng cung – cầu theo vùng, đầu tư mạnh vào hệ thống truyền tải với sự tham gia của các nhà đầu tư tư nhân. Ngành điện cũng cần phát triển lưới điện thông minh, ứng dụng hệ thống lưu trữ năng lượng (BESS).
Tổng Bí thư cũng yêu cầu ngành điện thực hiện chuyển đổi số thông qua các giải pháp đo xa, dữ liệu thời gian thực, dự báo phụ tải bằng trí tuệ nhân tạo (AI), đồng thời bảo đảm an ninh mạng. Nguồn vốn cho các dự án điện cần được huy động đa dạng, bao gồm các hình thức đối tác công tư, phát hành trái phiếu xanh, và hợp đồng mua bán điện với phân bổ rủi ro, thanh toán theo giá công suất.
Theo Nghị quyết 70, điện gió và điện mặt trời được ưu tiên phát triển. Tổng Bí thư yêu cầu phát triển các loại năng lượng này theo “tư duy hệ thống”, từ đấu thầu cạnh tranh, quy hoạch đồng bộ nguồn – lưới – lưu trữ, đến chia sẻ chi phí đấu nối một cách công bằng. Tính đến cuối năm 2023, hệ thống điện Việt Nam có gần 17.000 MW điện mặt trời (bao gồm điện mặt trời mái nhà và điện mặt trời tập trung) và trên 5.000 MW điện gió. Các nguồn năng lượng này hiện chiếm khoảng 26% tổng công suất của hệ thống điện.
Ngoài ra, Tổng Bí thư cũng đề cập đến các giải pháp nhằm bảo vệ các nhóm dân cư dễ bị tổn thương và bảo đảm cung cấp điện cho các ngành công nghiệp nền tảng thông qua các gói hỗ trợ mục tiêu, có thời hạn và minh bạch về nguồn bù đắp.
“Nguyên tắc phát triển năng lượng phải phù hợp với kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, gắn liền với công bằng xã hội, an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường”, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.
Admin
Nguồn: VnExpress
