Vụ tai nạn trên cao tốc Cầu Giẽ – Ninh Bình ngày 15/9, khi một xe đâm vào xe bồn tưới cây, khiến 18 người bị thương và gây ùn tắc giao thông nghiêm trọng, đã làm dấy lên lo ngại về an toàn của các phương tiện di chuyển chậm trên đường cao tốc. Câu hỏi đặt ra là liệu có nên loại bỏ những phương tiện này, hay tìm cách tăng cường an toàn cho người tham gia giao thông?
Trong khi đèn tín hiệu và chóp nón có thể giúp cảnh báo từ xa, thực tế cho thấy chúng không đủ để ngăn chặn mọi tình huống nguy hiểm. Nhiều quốc gia phát triển đã áp dụng một giải pháp an toàn hơn: Truck Mounted Attenuator (TMA), một thiết bị giảm chấn gắn sau xe bảo trì, được xem như “lá chắn cứu mạng” cho công nhân và phương tiện trên đường cao tốc.
Vậy TMA hoạt động như thế nào? TMA có cấu trúc dạng hộp lớn gắn ở đuôi xe bảo trì hoặc xe cảnh báo giao thông, bên trong chứa nhiều khoang hấp thụ năng lượng. Khi có va chạm từ phía sau, thay vì đâm trực tiếp vào xe bảo trì, lực va chạm sẽ được TMA phân tán và hấp thụ, giảm thiểu thương vong cho tất cả các phương tiện liên quan.
Thử nghiệm cho thấy, khi một xe con đâm vào TMA ở tốc độ 100 km/h, phần đầu xe bị hư hỏng nặng nhưng tài xế vẫn an toàn, còn xe bảo trì phía trước gần như không bị ảnh hưởng. Đó là lý do TMA được ví như “lá chắn cứu mạng” trên đường cao tốc.
Tại sao cần TMA trên cao tốc? Sự chênh lệch tốc độ lớn giữa xe bảo trì và các phương tiện khác là một yếu tố nguy hiểm. Đèn nháy, bảng điện tử hay chóp nón chỉ có tác dụng cảnh báo từ xa, nhưng không thể giảm thiểu lực va chạm khi tai nạn xảy ra. TMA trở thành “thành trì cuối cùng”, hấp thụ phần lớn năng lượng từ cú đâm, bảo vệ cả công nhân và người lái xe.
Ở Mỹ và nhiều nước châu Âu, khi có công việc bảo trì trên cao tốc, các kỹ sư giao thông thường bố trí một xe “bọc hậu” (shadow vehicle) phía sau khu vực làm việc. Xe này có nhiệm vụ cảnh báo bằng bảng hiệu điện tử, hướng dẫn đổi làn và cảnh báo bằng đèn, đồng thời được trang bị TMA để ngăn chặn thảm họa nếu có va chạm xảy ra.
Hiệu quả của TMA đã được chứng minh qua các số liệu thực tế. Một báo cáo năm 2014 từ Texas A&M University System cho thấy, mỗi vụ tai nạn có sự hiện diện của TMA giúp giảm chi phí thiệt hại trung bình gần 200.000 USD so với trường hợp không có thiết bị này.
Một nghiên cứu khác từ Đại học George Mason và Viện Giao thông Virginia Tech, công bố năm 2022, ghi nhận rằng khi kết hợp TMA với xe “shadow vehicle” và bảng điện tử cảnh báo, tỷ lệ xe đi quá gần khu vực thi công trước khi kịp chuyển làn giảm từ hơn 18% xuống còn khoảng 3,6%, cho thấy hiệu quả phòng ngừa va chạm rõ rệt.
Chi phí để trang bị một TMA dao động từ 20.000-35.000 USD tùy cấp độ bảo vệ, chưa kể chi phí xe tải chuyên dụng. Khi bị đâm trực diện, hộp giảm chấn thường biến dạng hoàn toàn và cần thay mới, với chi phí từ 10.000-15.000 USD mỗi lần. Mặc dù chi phí ban đầu không nhỏ, nhưng so với thiệt hại kinh tế và tổn thất nhân mạng trong các vụ tai nạn trên cao tốc, các nghiên cứu đều cho thấy TMA mang lại lợi ích vượt trội và xứng đáng để cân nhắc triển khai tại các khu vực có nguy cơ cao.
Admin
Nguồn: VnExpress
