Trong các giải chạy marathon, việc đồng hồ thông minh của vận động viên (VĐV) báo quãng đường khác biệt so với cự ly chuẩn không phải là chuyện hiếm gặp, gây ra không ít tiếc nuối, đặc biệt khi VĐV đặt mục tiêu thành tích cụ thể.
Huỳnh Thạnh, một VĐV phong trào ưu tú từ TP.HCM, đã trải nghiệm điều này tại VnExpress Marathon Hải Phòng tháng 12 năm ngoái. Anh đặt mục tiêu hoàn thành dưới 2 giờ 40 phút (sub2:40). Đồng hồ của anh báo 42,4 km với thời gian 2 giờ 3x phút, nhưng khi về đích, thiết bị lại ghi nhận 42,6 km, khiến anh không đạt được mục tiêu đề ra. Thạnh chia sẻ rằng, anh thường không quá chú trọng đến độ chính xác của quãng đường trong các giải đấu khác, nhưng sự cố lần này khiến anh không khỏi tiếc nuối.
Tương tự, Nguyễn Mai Trung, một VĐV ưu tú từ Hà Nội, cũng gặp phải tình huống tương tự tại VnExpress Marathon Hải Phòng 2024, khi đồng hồ của anh báo 42,7km lúc về đích. Trung cho biết, nếu tính theo quãng đường chuẩn, thành tích của anh ước tính khoảng 2 giờ 40 phút. Tuy nhiên, do mục tiêu sub2:45 đã gần kề, anh quyết định không cố gắng thêm và hài lòng với kết quả đạt được. Với kinh nghiệm thi đấu nhiều giải full marathon, Trung hiểu rõ sự sai số giữa đồng hồ và quãng đường thực tế là khó tránh khỏi. Vì vậy, anh luôn chủ động tính toán tốc độ và sẵn sàng chạy dư thêm khoảng 200 đến 400 mét để đảm bảo hoàn thành mục tiêu.
Gần đây nhất, tại VnExpress Marathon Cần Thơ, nhiều VĐV cũng ghi nhận sự chênh lệch tương tự. Nhà vô địch nữ cự ly 42km Lê Thị Thu Hà về đích với chip time từ ban tổ chức là 3 giờ 00 phút 39 giây, trong khi thiết bị của cô hiển thị 2 giờ 59 phút 34 giây (42,2km) và 3 giờ 00 phút 47 giây (42,44km).
Theo Runner’s World, có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự sai lệch này. Các nghiên cứu khoa học từ Áo và Hà Lan chỉ ra rằng công nghệ định vị vệ tinh (GPS/GNSS) vốn có sai số cố hữu. Thay vì ghi nhận chuyển động liên tục, thiết bị định vị vị trí VĐV tại các thời điểm nhất định, sau đó đo và nội suy khoảng cách giữa các điểm. Khi chạy qua các khúc cua hoặc đoạn zig-zag, đồng hồ thường nối thẳng hai điểm, dẫn đến việc quãng đường hiển thị dài hơn thực tế.
Ngoài ra, mỗi lần vệ tinh định vị đều có thể产生 sai số nhỏ. Khi cộng dồn, sai số này có thể kéo dài quãng đường tổng cộng. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, do hầu hết các thiết bị thu thập dữ liệu ở tần số cao, việc đồng hồ GPS tính quãng đường chạy dài hơn thực tế là điều dễ xảy ra. Trong các thử nghiệm, một thiết bị chất lượng thấp thậm chí còn ước tính sai tới 10% quãng đường.
Môi trường cũng là một yếu tố ảnh hưởng đến độ chính xác. Tín hiệu GPS có thể bị phản xạ qua bề mặt nhà, tường kính, mặt nước hoặc cây cối, gây ra hiện tượng “multipath” khiến tín hiệu đến thiết bị muộn hơn và gây sai lệch vị trí. Thời tiết, độ dày mây và điều kiện khí quyển cũng có thể làm thay đổi tốc độ truyền sóng, gây chậm trễ và sai số vị trí.
Tần suất cập nhật vị trí cũng khác nhau giữa các thiết bị. Một số đồng hồ ghi nhận tín hiệu mỗi giây, trong khi số khác là 5 giây hoặc lâu hơn. Trong khoảng thời gian đó, nhiều chuyển động nhỏ có thể bị bỏ qua, và khi phần mềm vẽ lại hành trình, nó sẽ nối thẳng các điểm, bỏ qua các đường cong thực tế.
Sự khác biệt về phần cứng và thuật toán xử lý giữa các hãng cũng tạo ra sai số riêng. Nghiên cứu trên ResearchGate cho thấy mức chênh lệch quãng đường trong một giải ultramarathon giữa các dòng Garmin, Polar, Apple dao động từ 0,6% đến 1,9% so với cự ly chuẩn. Các thiết bị đời mới có thể đánh đổi độ nhạy để tăng thời lượng pin, dẫn đến giảm độ chính xác trong điều kiện khó khăn.
Trong marathon, sai số nhỏ ở từng đoạn có thể tích lũy theo thời gian. Khi chạy qua khu vực thoáng tín hiệu, đến đoạn nhiều cây cối, sau đó là cầu hoặc hầm, đồng hồ có thể cộng dồn sai số lên vài trăm mét. Theo một số nghiên cứu, mức chênh lệch tương đối của GPS trong các giải dài thường vào khoảng 1-2% tổng quãng đường.
Để hạn chế tình trạng này, VĐV nên khởi động đồng hồ ngoài trời và đợi tín hiệu ổn định trước khi xuất phát. Việc chọn các thiết bị hỗ trợ đa hệ thống vệ tinh (GPS, GLONASS, Galileo) cũng giúp tăng độ phủ sóng.
Nguyễn Quốc Anh, VĐV đoàn Quân đội với kinh nghiệm thi đấu hàng chục giải phong trào và các giải thuộc hệ thống Liên đoàn Điền kinh, cho rằng các thông số trên đồng hồ chỉ mang tính tham khảo tương đối. Anh nhấn mạnh rằng, trong cuộc đua, VĐV cần cảm nhận cơ thể và diễn biến cuộc đua để đánh giá tình hình, tránh hụt mục tiêu. Theo anh, sự chênh lệch giữa thông số đồng hồ và quãng đường thực tế khoảng 200-500 mét là điều bình thường, phụ thuộc vào độ dốc, thời tiết và việc VĐV chạy không “cắt cua” hợp lý.
Admin
Nguồn: VnExpress
