Việt Nam hiện đối mặt với thách thức lớn về giao thông đô thị khi có tới hơn 70 triệu xe máy và khoảng 6 triệu ô tô lưu thông. Ngoại trừ các tuyến quốc lộ và cao tốc, xe cộ thường xuyên phải di chuyển chung làn đường, dẫn đến nhiều xung đột như xe máy luồn lách giữa các ô tô, hoặc ô tô lấn làn, vượt ẩu. Để giải quyết tình trạng này, Cục Cảnh sát giao thông mới đây đã đề xuất thu hẹp làn đường ô tô xuống dưới 3,5 mét ở khu vực nội đô, với mục tiêu buộc các phương tiện di chuyển có trật tự hơn.
Các đô thị lớn tại châu Á cũng từng trải qua những vấn đề tương tự. Đài Loan, Trung Quốc và Thái Lan, dù có số lượng xe máy lớn, đã áp dụng những phương pháp tổ chức và chế tài giao thông khác nhau để cải thiện tình hình.
Tại Đài Loan, nơi có mật độ xe máy thuộc hàng cao nhất thế giới (hơn 14 triệu xe trên tổng số 23 triệu dân vào năm 2025), chính quyền đã ban hành các quy định chặt chẽ để quản lý phương tiện này. Xe máy phải đi sát lề phải, và trên nhiều tuyến phố, làn đường riêng được thiết lập cho xe hai bánh. Ô tô bị cấm đi vào làn này và sẽ bị phạt nếu vi phạm. Ngược lại, xe máy cũng không được phép đi vào làn ô tô, trừ những trường hợp đặc biệt khi không có làn riêng, nhưng vẫn phải tuân thủ việc đi sát lề phải. Xe máy còn bị cấm hoàn toàn trên các tuyến cao tốc và cầu lớn. Nhờ việc phân làn rõ ràng và xử phạt nghiêm khắc, giao thông ở Đài Loan vẫn duy trì được trật tự dù mật độ xe máy rất cao. Một điểm đặc trưng khác là “motorcycle box” – khu vực ô vuông sơn trước vạch dừng đèn đỏ, cho phép xe máy xếp hàng chờ. Thiết kế này giúp xe máy và ô tô khởi hành tách biệt khi đèn xanh, từ đó giảm thiểu va chạm. Để xe máy có thể tiếp cận “ô chờ” này, ô tô phải dừng đúng vạch, không lấn chiếm làn đường.
Trung Quốc có cách tiếp cận khác biệt trong việc tổ chức giao thông cho xe máy. Tại các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải và Quảng Châu, xe máy truyền thống bị hạn chế hoặc cấm hoàn toàn ở nhiều quận trung tâm để giảm ùn tắc và ô nhiễm. Thay vào đó, xe điện hai bánh (e-bike) được khuyến khích sử dụng, nhưng cũng phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt như đi trên làn riêng sát lề phải, giới hạn tốc độ và không được chen vào làn ô tô. Chính quyền nhiều địa phương đã đầu tư xây dựng làn đường rộng cho xe thô sơ và xe điện, phân cách bằng dải phân cách cứng như hàng rào thép hoặc dải bê tông thấp, giúp tách biệt hoàn toàn khỏi ô tô và giảm nguy cơ va chạm. Ở những thành phố khác, nơi xe máy vẫn được phép lưu thông, chính quyền áp dụng hệ thống quản lý chặt chẽ, bao gồm quy định về khu vực được phép di chuyển và cấm đi vào đường cao tốc và đường vành đai. Tương tự Đài Loan, nhiều nút giao thông được thiết kế với “ô chờ xe máy” ngay trước vạch dừng ô tô, giúp xe máy và ô tô khởi hành tách biệt, giảm va chạm. Cảnh sát giao thông Trung Quốc cũng xử lý nghiêm các hành vi vi phạm như lấn làn, vượt đèn đỏ hoặc đi ngược chiều, với mức phạt cao và hệ thống camera giám sát dày đặc. Sự kết hợp giữa hạ tầng tách biệt, luật pháp nghiêm minh và công nghệ giám sát đã giúp giao thông Trung Quốc tránh được tình trạng hỗn loạn giữa ô tô và xe máy, dù mật độ phương tiện rất lớn.
Tại Thái Lan, đặc biệt là Bangkok, xe máy vẫn được phép đi chung làn với ô tô, nhưng phải luôn giữ vị trí ở làn sát lề phải. Một số tuyến đường chính còn có làn phụ dành riêng cho xe hai bánh. Người lái xe máy sẽ bị phạt nặng nếu cố tình lấn vào làn ô tô tốc độ cao hoặc luồn lách giữa dòng xe. Vào giờ cao điểm, xe máy thường tìm cách len lỏi vào khoảng trống giữa các làn ô tô để di chuyển nhanh hơn. Tuy nhiên, phần lớn người lái xe máy vẫn giữ khoảng cách an toàn, không bấm còi liên tục và nhường nhịn nhau. Cảnh sát giao thông cũng thường xuyên có mặt tại các điểm nóng để xử lý các trường hợp vi phạm, tạo tâm lý e ngại cho người tham gia giao thông. Nhờ đó, dù giao thông đông đúc, Bangkok vẫn duy trì được trật tự nhất định.
Điểm chung trong cách tổ chức giao thông ở các quốc gia trên là việc bố trí làn đường riêng hoặc “ô chờ” cho xe máy, cùng với quy định về vị trí di chuyển (sát lề phải). Đồng thời, các nước này cũng tăng cường giám sát và xử phạt nghiêm khắc để duy trì trật tự giao thông.
Ngoài ra, khi hạ tầng không đáp ứng đủ nhu cầu, một giải pháp phổ biến là hạn chế hoặc cấm xe máy lưu thông trên các trục đường lớn hoặc khu vực trung tâm, như Trung Quốc đã thực hiện. Kinh nghiệm từ các quốc gia này cho thấy việc phân luồng giao thông kết hợp với các chế tài mạnh mẽ có thể giúp duy trì trật tự giao thông, ngay cả ở những đô thị đông đúc nhất.
Admin
Nguồn: VnExpress
