Bất chấp những rào cản kỹ thuật ngày càng khắt khe, xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc đang cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ, khẳng định vị thế quan trọng của thị trường này đối với ngành rau quả Việt Nam.
Theo số liệu từ Hiệp hội Rau quả Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc trong tháng 8 đã đạt 678 triệu USD, tăng đáng kể so với tháng trước (hơn 40%) và so với cùng kỳ năm ngoái (15%). Tính chung 8 tháng đầu năm, Trung Quốc đã nhập khẩu gần 2,8 tỷ USD rau quả từ Việt Nam, giảm 9,3% so với cùng kỳ, nhưng mức sụt giảm này đã thu hẹp đáng kể so với giai đoạn đầu năm. Với tỷ trọng gần 60% toàn ngành, Trung Quốc đang dần lấy lại vai trò là động lực tăng trưởng chính cho xuất khẩu rau quả Việt Nam.
Sự phục hồi này diễn ra sau một giai đoạn đầy thách thức trong nửa đầu năm, khi Trung Quốc đồng loạt siết chặt các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc. Các quy định nghiêm ngặt về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng, chất vàng O và cadimi đã gây ra tình trạng ách tắc cho nhiều lô hàng. Từ tháng 7, Trung Quốc tiếp tục áp dụng giới hạn lưu huỳnh dioxit trong trái cây tươi ở mức 50 ppm, tạo thêm áp lực cho các nhà xuất khẩu trong khu vực.
Trong bối cảnh đó, Việt Nam đã thể hiện khả năng thích ứng và duy trì sự ổn định trong xuất khẩu. Báo cáo của Bộ Công Thương cho thấy, trong tháng vừa qua, hàng chục container nhãn của Thái Lan đã bị trả về do nhiễm lưu huỳnh dioxit vượt ngưỡng, dẫn đến giá nhãn tại vườn giảm mạnh. Ngược lại, hàng hóa của Việt Nam vẫn xuất khẩu thông suốt nhờ chất lượng ổn định. Các doanh nghiệp Việt Nam đã chủ động đầu tư mạnh vào các vùng trồng đạt chuẩn, siết chặt quy trình kiểm soát và mở rộng chế biến sâu, biến những rào cản kỹ thuật thành động lực để gia tăng thị phần.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, nhận định: “So với Thái Lan, Việt Nam có lợi thế địa lý gần, không cần sử dụng lưu huỳnh để bảo quản rau quả.”
Ngay từ đầu năm, khi Trung Quốc tăng cường kiểm soát, nhiều doanh nghiệp trong nước đã chủ động thắt chặt quy trình từ vùng trồng đến đóng gói. Ông Nguyễn Khắc Huy, Giám đốc Hoàng Phát Fruit, chia sẻ: “Nửa đầu năm thông quan rất khó khăn, nhưng khi siết chặt quy trình đóng gói, nâng cao chất lượng trái cây và truy xuất nguồn gốc kỹ càng hơn, hàng hóa đã thông suốt.”
Bà Ngô Tường Vy, Giám đốc Chánh Thu, cho biết công ty đều đặn xuất khẩu 200-300 container sầu riêng mỗi tháng kể từ tháng 7. “Thị trường ngày càng khắt khe, nhưng khi nâng cao tiêu chuẩn chất lượng và đáp ứng các quy định về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, xuất khẩu lại ổn định,” bà Vy khẳng định.
Nhiều doanh nghiệp khác cũng đã đầu tư thêm kho lạnh, cải tiến công nghệ bảo quản, thay đổi mẫu mã và xây dựng thương hiệu riêng để đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng Trung Quốc. Những bước đi này không chỉ giúp xuất khẩu hồi phục mà còn trở nên bền vững hơn.
Lợi thế về khoảng cách địa lý và giảm thiểu sử dụng hóa chất bảo quản giúp Việt Nam thích ứng tốt hơn với các quy định mới của Trung Quốc, tạo ra lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ khác.
Trong bối cảnh sầu riêng Việt Nam bị siết kiểm dịch về chất vàng O và cadimi, các doanh nghiệp đã nhanh chóng tăng cường kiểm tra vùng trồng, giám sát tồn dư và điều chỉnh quy trình đóng gói. Nhờ đó, Trung Quốc đã cấp thêm 829 mã vùng trồng và 131 cơ sở đóng gói sầu riêng cho Việt Nam, nâng tổng số lên hơn 1.800. Trong nước, Bộ Nông nghiệp và Bộ Tài nguyên & Môi trường cũng đã ban hành Quyết định 3015, thiết lập quy trình kiểm soát riêng cho sầu riêng, tạo tiền lệ quan trọng cho các nông sản khác.
Ông Đặng Phúc Nguyên tin rằng Việt Nam hoàn toàn có thể gia tăng thị phần tại Trung Quốc nếu duy trì tốt công tác kiểm soát an toàn thực phẩm.
Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc cũng đang tích cực đẩy mạnh việc thâm nhập các địa phương phía Bắc và Tây Bắc, nơi có thu nhập cao và nhu cầu lớn đối với rau quả nhiệt đới. Các hội chợ và sự kiện thương mại nhân dịp kỷ niệm 75 năm quan hệ Việt – Trung sẽ mở ra thêm nhiều cơ hội tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng nội địa.
Với đà phục hồi mạnh mẽ từ quý III, các doanh nghiệp và hiệp hội kỳ vọng kim ngạch xuất khẩu rau quả năm 2025 có thể vượt 7 tỷ USD, cao hơn so với năm ngoái. Tuy nhiên, ông Nguyên nhấn mạnh rằng mục tiêu này chỉ có thể đạt được nếu các doanh nghiệp Việt Nam coi các “chuẩn mới” không phải là rào cản, mà là động lực để nâng cấp toàn bộ chuỗi giá trị.
Tháng 8 vừa qua, kim ngạch xuất khẩu rau quả đã đạt 951 triệu USD, tăng 24,4% so với tháng 7 và tăng 13% so với cùng kỳ năm 2024, đánh dấu mức cao nhất từ trước đến nay. Lũy kế 8 tháng, xuất khẩu rau quả đạt hơn 4,8 tỷ USD, tăng 2% so với cùng kỳ. Những con số ấn tượng này cho thấy ngành rau quả Việt Nam đang đi đúng hướng trên con đường chinh phục thị trường Trung Quốc đầy tiềm năng.
Admin
Nguồn: VnExpress
