Từ chỗ chỉ sử dụng 43 chiếc trong đợt tập kích Ukraine vào tháng 10/2022, quân đội Nga đã tăng cường đáng kể số lượng máy bay không người lái (UAV) tự sát Geran-2 trong các chiến dịch tấn công. Gần đây nhất, vào ngày 7/9, Nga đã triển khai tới 810 chiếc Geran, phối hợp cùng các phi cơ mồi bẫy và 13 tên lửa các loại, cho thấy sự gia tăng đáng kể về quy mô và mức độ phức tạp của các cuộc tấn công.
Sự gia tăng hơn 21 lần về số lượng UAV tầm xa trong các cuộc tập kích của Nga sau ba năm đã làm thay đổi cán cân ưu thế. Các chuyên gia nhận định rằng việc tăng cường số lượng UAV tự sát, kết hợp với việc liên tục ứng dụng các công nghệ và chiến thuật mới, đã giúp Nga xóa bỏ lợi thế ban đầu của Ukraine và tạo ra những thách thức lớn cho đối phương.
Tổ chức Nghiên cứu Vũ khí Xung đột (CAR) có trụ sở tại Anh cho biết Nga đã thành công trong việc sao chép và cải tiến mẫu Shahed-136 của Iran, đồng thời bắt đầu tự sản xuất phiên bản Geran-2 nội địa chỉ vài tháng sau khi chúng tham chiến ở Ukraine. Nhà máy sản xuất loại máy bay này đã hoạt động từ tháng 3/2023, sớm hơn một năm so với dự đoán của phương Tây.
Các chuyên gia tại Viện Khoa học và An ninh Quốc tế (ISIS) tại Mỹ cho rằng ban đầu, dây chuyền này chỉ lắp ráp UAV từ các linh kiện do Iran cung cấp, nhưng Nga đã tự sản xuất máy bay nội địa từ tháng 5/2023. Theo các tài liệu rò rỉ, nhà máy tại đặc khu kinh tế Alabuga đã lên kế hoạch sản xuất tổng cộng 6.000 UAV tự sát Geran-2 trước tháng 9/2025.
Frontelligence Insight, một nhóm phân tích dữ liệu tình báo ở Ukraine, ước tính rằng Nga đang sản xuất trung bình hơn 60 UAV tự sát tầm xa Geran-2 mỗi ngày, tương đương gần 1.850 chiếc mỗi tháng, trong giai đoạn từ tháng 2 đến tháng 4. Đến tháng 7, các nhóm phân tích tình báo đã điều chỉnh ước tính, cho rằng nhà máy Alabuga đã đạt tốc độ xuất xưởng trung bình 3.000 chiếc Geran-2 mỗi tháng trong nửa đầu năm nay.
Theo thống kê của Bộ tư lệnh không quân Ukraine, Nga cũng đã tăng đáng kể tần suất và cường độ các cuộc tập kích bằng UAV tầm xa kể từ tháng 9/2024. Đây là thời điểm Nga bắt đầu phóng hơn 1.000 UAV mỗi tháng vào nước láng giềng. Tính từ đầu năm đến nay, quân đội Nga đã phóng hơn 34.000 UAV tự sát và mồi nhử các loại vào các mục tiêu ở Ukraine, gấp 9 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Không quân Ukraine tuyên bố đã bắn hạ hoặc gây nhiễu khoảng 88% trong số này, giảm nhẹ so với tỷ lệ 93% trong năm 2024.
Chuyên gia Michael Kofman từ Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế nhận định rằng cuộc xung đột đã bước sang một giai đoạn mới trong cách vận hành UAV, cả ở tiền tuyến lẫn trong các chiến dịch không kích tầm xa.
Các chuyên gia phương Tây cho rằng sự gia tăng về số lượng UAV là kết quả của một cuộc cách mạng trong sản xuất UAV ở Nga. Các quan chức Nga đã nhấn mạnh rằng sản xuất UAV và thiết bị bay không người lái (drone) là ưu tiên hàng đầu của quốc gia, đồng thời huy động nhiều nguồn lực công và tư cho nỗ lực này. Một số chuyên gia phương Tây ước tính Nga có thể chế tạo khoảng 30.000 UAV dòng Geran trong năm nay và tiếp tục tăng gấp đôi sản lượng vào năm 2026. Điều này khiến Ukraine phải đối mặt với nhiều khó khăn trong việc đối phó với các cuộc tập kích của Nga, mặc dù đã phát triển một hệ thống phòng không dày đặc với các khí tài hàng đầu do Mỹ và đồng minh sản xuất.
Chuyên gia Mykola Bielieskov từ Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia của chính phủ Ukraine thừa nhận rằng Nga ban đầu chỉ có thể phóng vài trăm UAV mỗi tháng, sau đó là 2.000-3.000 chiếc và hiện tại là 5.000-6.000 chiếc, điều này đồng nghĩa với việc ngày càng có nhiều UAV Nga vượt qua được lưới phòng không của Ukraine.
Bên cạnh việc tăng số lượng, Nga cũng không ngừng cải tiến công nghệ, trang bị cho UAV các hệ thống dẫn đường tốt hơn, cải thiện khả năng chống nhiễu và lắp đặt các loại đầu đạn mới. Nga cũng liên tục thay đổi chiến thuật tập kích UAV để gây khó khăn cho Ukraine. Các UAV Geran-2 hiện di chuyển theo bầy với đường bay phức tạp để tránh các khu vực có phòng không và gây khó khăn cho việc đánh chặn. Quân đội Nga cũng sử dụng UAV mồi bẫy làm bằng xốp nhựa và gỗ dán, một số chiếc còn được trang bị thêm đầu đạn.
UAV Nga thường tránh bay qua các khu vực trống trải, nơi Ukraine triển khai các tổ phòng không di động, và thay vào đó bay dọc theo sông hoặc qua các khu rừng rậm. Chúng cũng có thể tập kết ở vùng trời cách mục tiêu vài km, sau đó đồng loạt tấn công để tăng khả năng vượt qua lưới phòng không.
Khi Nga tăng sản lượng UAV tầm xa, lực lượng phòng không Ukraine phải tìm cách mới để đối phó. Các đơn vị phòng không được trang bị pháo và súng máy hạng nặng, cũng như lực lượng tác chiến điện tử, được giao nhiệm vụ đối phó với UAV. Các tổ hợp phòng không đắt tiền do phương Tây sản xuất, như Patriot và IRIS-T, được sử dụng để bảo vệ các cơ sở hạ tầng quan trọng và đô thị, chủ yếu nhắm vào các tên lửa của Nga.
Chuyên gia Konrad Muzyka từ công ty tư vấn Rochan nhận định rằng khả năng đối phó với UAV của quân đội Ukraine có thể không tốt như những gì họ công bố. Ông cho rằng số lượng UAV bị bắn hạ có thể thấp hơn so với số liệu được công bố trong các bản tin cập nhật chiến sự.
Ngoài các đơn vị hỏa lực di động và tác chiến điện tử, quân đội Ukraine cũng bắt đầu triển khai drone đánh chặn giá rẻ để đối phó với UAV Geran-2 của Nga. Tuy nhiên, chuyên gia Kofman đánh giá rằng loại vũ khí này vẫn chưa phát huy được tác dụng cụ thể. Ông cho rằng nếu Ukraine mở rộng được quy mô triển khai drone đánh chặn, họ có thể đối phó hiệu quả hơn với các cuộc tập kích bằng số lượng lớn UAV của Nga.
Tại tiền tuyến, Nga cũng đang thu hẹp khoảng cách với Ukraine trong lĩnh vực tác chiến bằng drone cỡ nhỏ. Đây là một dấu hiệu đáng lo ngại đối với Ukraine, vì nước này từ lâu đã dựa vào ưu thế về drone để bù đắp cho sự thiếu hụt về quân số và trang bị vũ khí. Nga đã tiên phong trong việc sử dụng rộng rãi drone cáp quang, nổi bật với khả năng miễn nhiễm với các biện pháp gây nhiễu và tầm hoạt động lên đến hàng chục km. Bộ Quốc phòng Nga đã thành lập Rubikon, một đơn vị tinh nhuệ chuyên về tác chiến drone, và đang hướng tới việc xây dựng một quân chủng riêng chuyên vận hành các thiết bị không người lái.
Chuyên gia Kofman đánh giá rằng lợi thế của Ukraine đã giảm sút trong những tháng gần đây, khi các đơn vị chuyên vận hành drone tinh nhuệ của Nga bắt đầu xuất hiện trên chiến trường. Quá trình triển khai UAV và drone của Nga cũng được tổ chức tốt hơn, khiến Ukraine ngày càng đối mặt với nhiều bất lợi.
Admin
Nguồn: VnExpress
