Giấc ngủ đóng vai trò thiết yếu trong việc phục hồi và tái tạo năng lượng cho cơ thể. Trong quá trình ngủ, cơ thể thực hiện nhiều chu trình quan trọng như loại bỏ chất thải, sửa chữa các mô, tăng cường hệ miễn dịch và điều chỉnh các hormone cần thiết cho sự tăng trưởng và phục hồi. Tình trạng thiếu ngủ có thể gây suy yếu các chức năng này, dẫn đến nhiều hệ lụy sức khỏe, trong đó có tăng huyết áp và các biến chứng tim mạch nguy hiểm như đau tim hoặc đột quỵ.
Một số rối loạn giấc ngủ phổ biến có thể dẫn đến tăng huyết áp bao gồm:
* **Rối loạn nhịp sinh học:** Vào ban đêm, cơ thể sản xuất hormone melatonin, giúp tạo cảm giác buồn ngủ và làm giãn nở các mạch máu. Thiếu ngủ làm suy giảm quá trình sản xuất melatonin, từ đó làm tăng nguy cơ cao huyết áp.
* **Mất cân bằng nội tiết tố:** Thiếu ngủ gây ra sự mất cân bằng giữa melatonin và hormone cortisol (hormone gây tỉnh táo). Việc cơ thể sản xuất quá nhiều cortisol có thể gây co thắt mạch máu và dẫn đến tăng huyết áp.
* **Mất ngủ:** Tình trạng này bao gồm các triệu chứng như khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu giấc, thường xuyên thức giấc và tổng thời gian ngủ dưới 6 tiếng mỗi đêm.
* **Ngưng thở khi ngủ:** Tình trạng giảm oxy trong máu khi ngủ dẫn đến việc giải phóng hormone norepinephrine, gây co mạch và làm tăng huyết áp.
* **Bệnh ngủ rũ (Narcolepsy):** Đây là một rối loạn thần kinh mãn tính, khiến não bộ không thể điều chỉnh chu kỳ thức – ngủ một cách bình thường. Người bệnh thường cảm thấy buồn ngủ quá mức vào ban ngày và có thể ngủ gật một cách đột ngột, không kiểm soát được. Bệnh có thể liên quan đến yếu tố tự miễn và sự thiếu hụt chất hóa học hypocretin trong não. Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ có thể chỉ định điện não đồ và xét nghiệm thời gian ngủ nhiều lần.
* **Hội chứng chân không yên (RLS):** Đây là một rối loạn vận động liên quan đến giấc ngủ, đặc trưng bởi cảm giác thôi thúc không thể cưỡng lại được việc phải cử động chân. Nguyên nhân có thể do sự kích hoạt không thường xuyên của hệ thần kinh giao cảm, vốn điều chỉnh các phản ứng của cơ thể.
* **Rối loạn giấc ngủ do làm việc theo ca (SWSD):** Làm việc theo ca làm phá vỡ chu kỳ ngày đêm tự nhiên của cơ thể, ảnh hưởng đến nhịp sinh học. Khi kết hợp với thời gian ngủ ngắn (dưới 6 tiếng), SWSD làm tăng nguy cơ tăng huyết áp.
Để cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm nguy cơ tăng huyết áp, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau:
* **Duy trì lịch trình ngủ đều đặn:** Cố gắng đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày, kể cả vào cuối tuần.
* **Tạo môi trường ngủ lý tưởng:** Đảm bảo phòng ngủ yên tĩnh, mát mẻ và tối. Sử dụng nút bịt tai, điều hòa, rèm cửa chống sáng hoặc mặt nạ ngủ nếu cần thiết.
* **Tránh các chất kích thích trước khi ngủ:** Tắt các thiết bị điện tử ít nhất 30-60 phút trước khi đi ngủ. Hạn chế caffeine và nicotine.
* **Tạo thói quen thư giãn:** Đọc sách, tắm nước ấm, thực hiện các bài tập giãn cơ nhẹ nhàng hoặc nghe nhạc êm dịu.
* **Ngừng ăn uống 2-3 giờ trước khi đi ngủ:** Tránh uống rượu bia vì chúng có thể gây rối loạn giấc ngủ và kích thích đi tiểu.
Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng làm tăng nguy cơ huyết áp cao, bao gồm béo phì, tuổi tác cao, ít vận động thể chất, tiêu thụ nhiều rượu, hút thuốc lá và tiền sử gia đình có người mắc bệnh.
Admin
Nguồn: VnExpress
