Nhu cầu điện năng của các trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo (AI) dự kiến sẽ tăng vọt, có thể lên tới 165% vào năm 2030, theo dự báo của Goldman Sachs. Đáng lo ngại, hơn một nửa nguồn cung cấp năng lượng cho các cơ sở khổng lồ này hiện đến từ nhiên liệu hóa thạch, đe dọa làm chậm lại những nỗ lực toàn cầu trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu.
Trước thực trạng này, một số “ông lớn” trong ngành AI đã đề xuất một giải pháp táo bạo: di chuyển các trung tâm dữ liệu lên không gian. Sam Altman, Giám đốc điều hành OpenAI, cho rằng việc mở rộng quy mô các trung tâm dữ liệu là điều không thể tránh khỏi. Tương tự, Jeff Bezos của Amazon và Eric Schmidt, cựu CEO Google, cũng đang đầu tư vào ý tưởng đưa các cụm máy tính khổng lồ lên quỹ đạo.
Một ý tưởng mang tính viễn tưởng của Altman là xây dựng một “quả cầu” các trung tâm dữ liệu bao quanh Mặt Trời. Tuy nhiên, nhiều ý kiến lo ngại rằng quá trình xây dựng này có thể tiêu tốn quá nhiều tài nguyên trên Trái Đất và gây ra những tác động tiêu cực khó lường.
Trong khi đó, nhiều kế hoạch thực tế hơn đang dần trở thành hiện thực. Các công ty khởi nghiệp như Starcloud, Axiom và Lonestar Data Systems đã huy động được hàng triệu đô la để phát triển các dự án trung tâm dữ liệu ngoài không gian.
Theo CC Wavetech, hiện có ít nhất 5.400 trung tâm dữ liệu tại Mỹ, từ quy mô nhỏ đến siêu lớn, và con số này đang tăng lên nhanh chóng. Dự kiến, đến năm 2028, các trung tâm này sẽ tiêu thụ tới 12% tổng lượng điện năng của cả nước. Việc đưa các trung tâm dữ liệu lên không gian được xem là một giải pháp tiềm năng để giải quyết vấn đề tiêu thụ điện năng, tận dụng nguồn năng lượng mặt trời dồi dào 24/7, đồng thời giảm thiểu ô nhiễm không khí, tiếng ồn và ô nhiễm nguồn nước.
Kỹ sư điện Ali Hajimiri, giáo sư tại Dự án Năng lượng Mặt trời Không gian của Viện Công nghệ California (Caltech), đã được cấp bằng sáng chế cho trung tâm dữ liệu mang tên “hệ thống tính toán song song khổng lồ trong không gian” từ năm 2016. Kể từ đó, chi phí phóng đã giảm đáng kể, xuống còn khoảng 1.500 USD/kg, đồng thời các tấm pin mặt trời cũng trở nên nhẹ hơn và hiệu quả hơn.
Tạp chí Wired đưa tin rằng Hajimiri và các đồng nghiệp gần đây đã đề xuất xây dựng một hệ thống năng lượng mặt trời nhẹ trong không gian, có khả năng tạo ra điện với chi phí chỉ 0,1 USD mỗi kWh, rẻ hơn nhiều so với các hệ thống tương tự trên Trái Đất khi được triển khai ở quy mô lớn. Về mặt lý thuyết, công nghệ này có thể cung cấp năng lượng cho các trung tâm dữ liệu trên quỹ đạo như Altman hình dung.
Tuy nhiên, một số thách thức vẫn còn tồn tại. Các hệ thống trung tâm dữ liệu ngoài không gian có thể xử lý dữ liệu chậm hơn so với trên mặt đất. Chúng cũng dễ bị tấn công bởi bức xạ và nhanh chóng trở nên lỗi thời do việc sửa chữa hoặc nâng cấp gặp nhiều khó khăn. Hajimiri cho rằng trung tâm dữ liệu trong không gian là một giải pháp khả thi, nhưng ông không chắc chắn khi nào chúng sẽ trở thành hiện thực, đồng thời đặt ra câu hỏi về tính khả thi và hiệu quả kinh tế của chúng.
Công ty khởi nghiệp Starcloud có trụ sở tại Washington hy vọng sẽ phóng một vệ tinh lớn cỡ tủ lạnh chứa một vài chip Nvidia vào tháng 8, nhưng kế hoạch này đã bị hoãn lại. Trong khi đó, công ty Lonestar Data Systems ở Florida đã phóng một trung tâm dữ liệu mini lên Mặt Trăng vài tháng trước, nhưng nhiệm vụ đã thất bại do tàu đổ bộ bị lật.
Matthew Weinzierl, nhà kinh tế học tại Đại học Harvard, nhận định rằng rất khó để dự đoán ý tưởng này sẽ khả thi về mặt kinh tế nhanh đến mức nào. Ông nhấn mạnh: “Các trung tâm dữ liệu trong vũ trụ có thể cung cấp một số ứng dụng đặc biệt như xử lý dữ liệu không gian và bảo vệ an ninh quốc gia. Nhưng để trở thành đối thủ đáng gờm với các trung tâm trên mặt đất, chúng sẽ cần cạnh tranh về mặt chi phí và chất lượng dịch vụ.”
Hiện tại, chi phí để đưa một trung tâm dữ liệu vào không gian vẫn cao hơn nhiều so với việc xây dựng một cơ sở trên mặt đất, chẳng hạn như ở Thung lũng Trung tâm Dữ liệu của Virginia, nơi nhu cầu điện có thể tăng gấp đôi trong thập kỷ tới. Chừng nào thực tế này còn tồn tại, các công ty tìm kiếm lợi nhuận vẫn sẽ ưu tiên mở rộng các trung tâm dữ liệu trên mặt đất hơn.
Admin
Nguồn: VnExpress
