Tổng thống Donald Trump ngày 23/9 vừa qua đã đưa ra nhận định gây chú ý, cho rằng Ukraine hoàn toàn có khả năng giành lại toàn bộ lãnh thổ đang bị Nga kiểm soát. Ông Trump nhấn mạnh thời điểm này là cơ hội để Kiev hành động, bởi Moscow đang đối mặt với những khó khăn kinh tế đáng kể.
Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump viết: “Sau khi tìm hiểu kỹ lưỡng tình hình quân sự, kinh tế của cả Ukraine và Nga, và nhận thấy những vấn đề kinh tế mà Nga đang phải đối mặt, tôi tin rằng Ukraine, với sự hỗ trợ từ Liên minh châu Âu (EU), đang ở một vị thế thuận lợi để chiến đấu và giành lại toàn bộ lãnh thổ ban đầu.”
Ông Trump cũng không ngần ngại chỉ trích chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine, gọi đó là một cuộc “chiến đấu vô nghĩa” kéo dài suốt ba năm rưỡi. Theo ông, chiến dịch này đáng lẽ “chỉ mất chưa đầy một tuần để giành thắng lợi”, và việc kéo dài như vậy không hề làm tăng thêm uy thế cho Nga.
Đáng chú ý, ông Trump khẳng định Washington sẽ tiếp tục cung cấp vũ khí để NATO “muốn làm gì thì làm”. Phát biểu này dường như ám chỉ đến cơ chế mới cho phép các nước châu Âu mua vũ khí của Mỹ để viện trợ cho Ukraine, trong bối cảnh Kiev đang gặp khó khăn về nguồn cung khí tài trong cuộc xung đột với Moscow.
Những phát biểu mới nhất của Tổng thống Trump đánh dấu một sự thay đổi đáng kể so với lập trường trước đây của ông. Trong năm qua, ông từng nhiều lần bày tỏ nghi ngờ về khả năng chiến thắng của Ukraine và khả năng giành lại lãnh thổ từ Nga.
Trong một cuộc trao đổi gay gắt tại Phòng Bầu dục hồi tháng 2, ông Trump từng nói với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky rằng Kiev “không có đủ quân bài” để giành chiến thắng trước Moscow. Thậm chí, vào tháng 8, ông còn gợi ý rằng Ukraine có thể phải “nhượng bộ lãnh thổ” để đổi lấy hòa bình lâu dài.
Sự thay đổi trong quan điểm của ông Trump diễn ra trong bối cảnh tiến trình đàm phán hòa bình Nga – Ukraine đang bế tắc. Ông đã liên tục đe dọa áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn hơn đối với Nga, nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện bất kỳ hành động cụ thể nào, ngay cả khi Điện Kremlin phớt lờ những tối hậu thư mà ông đưa ra.
Anthony Zurcher, một chuyên gia phân tích từ BBC, nhận định rằng tuyên bố này của ông Trump có thể không phải là một sự thay đổi hoàn toàn trong chính sách của Mỹ đối với Nga và Ukraine. Thay vào đó, đây có thể là một chiến thuật trong cách tiếp cận ngoại giao khó đoán của ông, nhằm gia tăng áp lực lên Nga.
Tính khó đoán từ lâu đã trở thành một đặc điểm nổi bật trong chính sách đối ngoại của Tổng thống Trump. Phát biểu của ông về lãnh thổ Ukraine dường như là một phần trong nỗ lực tạo động lực mới cho các cuộc đàm phán hòa bình, vốn đã bị đình trệ hơn một tháng qua, sau cuộc gặp giữa ông và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại hội nghị thượng đỉnh ở Alaska.
Zurcher nhận xét: “Thông điệp đáng chú ý nhất trong bài đăng có lẽ nằm ở phần kết, với cam kết rằng Mỹ sẽ tiếp tục bán vũ khí cho NATO và sau đó NATO có thể chuyển giao tới Ukraine.” Ông cho rằng, dù đây không phải là một “cam kết gần như vô hạn” như những gì chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden từng cung cấp cho Ukraine, nó vẫn là một bước tiến rất đáng kể so với chính Tổng thống Trump trước đây.
Theo một quan chức cấp cao trong chính quyền, bài đăng của Tổng thống Trump là cách ông “tạo áp lực công khai tối đa lên Nga nhằm thúc đẩy họ ngồi vào bàn đàm phán chấm dứt xung đột”. Bước đi tiếp theo sẽ phụ thuộc vào phản ứng của Moscow.
Phó Đại sứ Nga tại Liên Hợp Quốc, Dmitry Polyanskiy, tỏ ra hoài nghi về thông điệp của Tổng thống Trump. Ông nói: “Đừng quá phấn khích với mỗi bài đăng của ông ấy.”
Hiện tại, các đồng minh không kỳ vọng rằng bình luận của ông Trump sẽ dẫn đến những hành động cụ thể từ Mỹ, chẳng hạn như các lệnh trừng phạt mới đối với Nga hoặc một gói viện trợ vũ khí mới cho Ukraine. Tuy nhiên, ít nhất Ukraine có thể cảm thấy được khích lệ khi Tổng thống Mỹ không hướng sự giận dữ vào họ hoặc đề xuất họ phải nhượng bộ lãnh thổ.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết ông rất ngạc nhiên trước quan điểm mới của ông Trump và ca ngợi đây là “sự thay đổi lớn”.
Một quan chức phương Tây từ một quốc gia thành viên “Liên minh Thiện chí” ủng hộ Ukraine cho biết: “Chúng tôi vẫn luôn nói rằng Nga đã suy yếu. Họ bị tác động tiêu cực bởi các lệnh trừng phạt, hơn những gì một số người nghĩ. Chúng tôi hoàn toàn đồng ý với đánh giá từ Tổng thống Trump.”
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, người đã gặp ông Trump bên lề hội nghị Liên Hợp Quốc vào chiều 23/9, hoan nghênh tuyên bố từ Tổng thống Mỹ. Ông nói: “Đó là một nhận định rất, rất đúng đắn. Nếu chúng ta đồng lòng ủng hộ Ukraine trong tình hình này, xét đến việc nền kinh tế Nga đang khó khăn, tôi nghĩ đây là cơ hội cho một tương lai tốt đẹp.”
Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một thành viên đảng Cộng hòa trong Ủy ban Chuẩn chi Quốc hội Mỹ, gọi bước chuyển lập trường của Tổng thống Trump là “yếu tố thay đổi cuộc chơi”.
Ông viết trên mạng xã hội: “Cam kết tiếp tục bán vũ khí của Mỹ cho NATO để Ukraine được hưởng lợi sẽ thay đổi đáng kể cán cân quân sự trước Nga. Tổng thống Trump đã đúng khi đánh giá nền kinh tế Nga đang gặp khó khăn.” Ông Graham nói thêm rằng nếu Mỹ áp lệnh trừng phạt với các bên mua dầu khí của Nga, tình hình sẽ “trở nên tồi tệ hơn” với Moscow.
Mykola Murskyj, giám đốc vận động chính sách tại tổ chức Razom for Ukraine, tin rằng những bình luận từ Tổng thống Trump dường như là cách ông thể hiện sức mạnh và lập trường cứng rắn của mình, nhằm truyền thông điệp tới người đồng cấp Nga rằng ông sẵn sàng hành động mạnh mẽ nếu Moscow không chịu nhượng bộ.
Theo bình luận viên kỳ cựu Tom Nichols từ tạp chí Atlantic, Tổng thống Trump từng nghĩ rằng mối quan hệ cá nhân tốt đẹp của mình với Tổng thống Nga sẽ giúp giải quyết xung đột Ukraine một cách dễ dàng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nó đang trở thành một trong những thách thức lớn nhất đối với ông Trump trong nỗ lực giành giải Nobel Hòa bình.
Lawrence Freedman, giáo sư danh dự về nghiên cứu chiến tranh tại Đại học Hoàng gia London, cũng nhận định rằng động lực thúc đẩy ông Trump đưa ra thông điệp trên là nỗi thất vọng khi Nga dường như không thực sự quan tâm đến một giải pháp chấm dứt xung đột, mà chỉ đưa ra những điều khoản “phi thực tế” để đóng băng chiến sự.
Nichols nhấn mạnh: “Tổng thống đang phát đi tín hiệu tới Điện Kremlin rằng ông cũng có những giới hạn riêng mà họ không nên thử thách.”
Admin
Nguồn: VnExpress
