Độ chính xác của đường chạy là yếu tố then chốt, khẳng định uy tín của các giải marathon quốc tế. Một sai sót nhỏ có thể khiến thành tích của vận động viên không được công nhận, dù họ có phá kỷ lục. Liên đoàn Điền kinh Thế giới (World Athletics) và Hiệp hội Marathon Quốc tế (AIMS) quy định rất nghiêm ngặt về quy trình đo đạc đường chạy.
Quy trình chuẩn sử dụng xe đạp gắn thiết bị đếm vòng quay bánh xe (Jones Counter). Thiết bị này phải được hiệu chỉnh kỹ lưỡng trên một quãng đường chuẩn trước khi tiến hành đo đạc. Người đo phải đi theo lộ trình ngắn nhất mà vận động viên có thể chạy hợp lệ (Shortest Possible Route – SPR), thường là sát mép trong ở các khúc cua. Đây là cơ sở để xác định chiều dài tối thiểu chính thức của đường chạy.
Để đảm bảo đường chạy không bị thiếu hụt so với tiêu chuẩn, World Athletics yêu cầu cộng thêm hệ số tránh đường ngắn, còn gọi là hệ số an toàn (Short Course Prevention Factor – SCPF), là 0,1%. Điều này có nghĩa, với cự ly marathon tiêu chuẩn 42,195 km, quãng đường thực tế đo được phải dài hơn ít nhất 42 mét. Nhờ vậy, mọi vận động viên hoàn thành cuộc đua chắc chắn đã chạy tối thiểu 42,195 km.
Ngoài chiều dài, một đường chạy hợp lệ còn phải đáp ứng các tiêu chí khác về độ dốc, không được giảm quá 1 mét trên mỗi km. Khoảng cách đường thẳng giữa điểm xuất phát và đích đến cũng không được vượt quá một nửa tổng cự ly. Các quy định này nhằm đảm bảo thành tích của vận động viên phản ánh đúng năng lực, không bị ảnh hưởng bởi yếu tố địa hình hay gió попутный.
Tuy nhiên, trong thực tế, đồng hồ GPS của vận động viên thường ghi nhận quãng đường dài hơn so với cự ly chính thức được công bố. Điều này xuất phát từ ba nguyên nhân chính. Thứ nhất, vận động viên hiếm khi chạy đúng theo đường ngắn nhất mà người đo đã đi. Việc cua rộng, tránh đám đông có thể làm tăng quãng đường chạy lên vài chục, thậm chí hàng trăm mét.
Thứ hai, bản thân tín hiệu GPS cũng có sai số nhất định. Khi chạy trong khu vực có nhiều nhà cao tầng, cây cối rậm rạp, hoặc khi tay rung lắc mạnh, thiết bị có thể cộng thêm quãng đường so với thực tế. Các nghiên cứu chỉ ra rằng sai số này có thể dao động từ 0,5% đến 2%, tương đương hàng trăm mét ở cự ly marathon.
Thứ ba, trong quá trình thiết kế đường chạy thực tế, có thể có những điều chỉnh nhỏ liên quan đến vị trí rào chắn, điểm tiếp nước, hoặc khu vực an toàn. Dù vậy, với hệ số an toàn 0,1% và quy trình giám sát chặt chẽ, sai số này luôn nằm trong phạm vi cho phép và nhỏ hơn nhiều so với chênh lệch do GPS hoặc cách chạy của vận động viên.
Theo quy định của Liên đoàn Điền kinh Thế giới, tất cả các đường chạy marathon đạt chuẩn phải được đo đạc và chứng nhận bởi các chuyên gia được cấp hạng A hoặc B. Chứng nhận này đảm bảo tính minh bạch, cho phép sử dụng kết quả thi đấu để xét kỷ lục hoặc tiêu chuẩn tham dự các giải quốc tế khác.
Tại Việt Nam, Liên đoàn Điền kinh là đơn vị chịu trách nhiệm áp dụng các quy chuẩn này. Các giải đấu được Liên đoàn cấp chứng nhận đường chạy đều phải trải qua quy trình đo đạc và kiểm định bởi các chuyên gia được ủy quyền.
Điển hình như tại giải VnExpress Marathon, ban tổ chức cho biết toàn bộ đường chạy đều được đo và chứng nhận theo quy trình chuẩn quốc tế. Chuyên gia đo đạc thực hiện nhiều vòng lặp, tính toán sai số, sau đó nộp báo cáo để tổ chức quốc tế phê duyệt. Đại diện ban tổ chức khẳng định: “Cự ly được vạch ra trên thực địa luôn bám sát tuyến đường ngắn nhất, đồng thời tuân thủ các yêu cầu khắt khe về độ dốc và khoảng cách giữa vạch xuất phát, đích đến theo chuẩn World Athletics”.
Admin
Nguồn: VnExpress
