Cuộc tấn công gần đây của Ukraine vào các căn cứ không quân Nga, được biết đến với tên gọi “Mạng nhện”, đã gây ra nhiều thiệt hại đáng kể cho lực lượng không quân chiến lược của Nga. Theo tuyên bố ngày 2/6 của Cơ quan An ninh Ukraine (SBU), chiến dịch này đã đánh trúng 41 máy bay tại 5 căn cứ khác nhau, bao gồm cả máy bay cảnh báo sớm A-50 và các oanh tạc cơ chiến lược Tu-95MS, Tu-22M3 và Tu-160.
Dựa trên thông tin công khai tính đến ngày 3/6, cuộc tấn công đã phá hủy ít nhất 5 oanh tạc cơ chiến lược Tu-95MS, 4 chiếc Tu-22M3 và một máy bay vận tải An-12. Ngoài ra, 3 chiếc Tu-95MS khác cũng bị hư hại, tất cả đều đóng tại hai căn cứ ở tỉnh Murmansk và Irkutsk. Tuy nhiên, không có dấu hiệu thiệt hại nào được ghi nhận tại ba căn cứ còn lại ở tỉnh Ivanovo, Ryazan và Amur.
Hình ảnh vệ tinh và video từ các sân bay cho thấy nhiều máy bay ném bom Nga đậu lộ thiên thay vì được bảo vệ trong các nhà chứa máy bay kiên cố. Điều này khiến chúng dễ bị phát hiện bởi vệ tinh trinh sát và trở thành mục tiêu dễ dàng cho các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái FPV của Ukraine.
Câu hỏi được đặt ra là tại sao các oanh tạc cơ chiến lược, vốn là một phần quan trọng của bộ ba răn đe hạt nhân Nga, lại không được bảo vệ đầy đủ. Tướng về hưu Michael Flynn, cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ, cho rằng vị trí phơi mình của các máy bay này có thể liên quan đến các nghĩa vụ trong hiệp ước hạt nhân giữa Nga và Mỹ. Ông nói: “Chúng buộc phải nằm ở vị trí có thể quan sát rõ, do đây là nghĩa vụ được quy định trong hiệp ước hạt nhân giữa Nga và Mỹ. Tình báo Ukraine có thể đã lợi dụng điều này”.
Ông Flynn đề cập đến hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân New START, ký kết năm 2010 và gia hạn đến năm 2021. Hiệp ước này giới hạn số lượng vũ khí hạt nhân chiến lược mà mỗi bên được phép triển khai, bao gồm tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM), tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM) và oanh tạc cơ mang vũ khí hạt nhân.
New START cũng thiết lập một cơ chế kiểm tra và xác minh nghiêm ngặt, bao gồm thanh tra tại chỗ, trao đổi dữ liệu và cung cấp thông tin từ xa để đảm bảo tuân thủ. Một điều khoản quan trọng của hiệp ước là quy định về “không cản trở sử dụng biện pháp kỹ thuật quốc gia (NTM)” trong hoạt động thanh sát. Điều này cho phép sử dụng các phương tiện như vệ tinh để giám sát việc tuân thủ hiệp ước.
Biên tập viên Sumit Ahlawat của Eurasian Times nhận xét: “Điều này đồng nghĩa oanh tạc cơ của Nga và Mỹ thường đậu ở ngoài trời để vệ tinh đối phương có thể giám sát, dù New START không có quy định cụ thể như vậy”. Tờ Wall Street Journal cũng chỉ ra rằng việc để oanh tạc cơ chiến lược ngoài trời là một thông lệ vì lý do tác chiến và để tuân thủ các thỏa thuận giải trừ vũ khí hạt nhân.
Mặc dù Nga đã tuyên bố đình chỉ tham gia New START vào tháng 2/2023, hiệp ước vẫn có hiệu lực đến ngày 5/2/2026. Ahlawat nhấn mạnh rằng mặc dù không có quy định bắt buộc, các điều khoản của hiệp ước và quy trình kiểm tra phức tạp đã khiến việc bố trí oanh tạc cơ ở nơi trống trải trở thành thông lệ.
Tuy nhiên, một số chuyên gia khác không đồng tình với quan điểm này. Pavel Podvig, chuyên gia về kiểm soát vũ khí tại Viện nghiên cứu Giải trừ quân bị của Liên Hợp Quốc, cho rằng New START không cấm Nga và Mỹ cất oanh tạc cơ trong các công trình bảo vệ máy bay khỏi tác động từ môi trường. Ông cho rằng việc đặt máy bay ở nơi trống trải chỉ bắt buộc khi hai nước muốn loại biên một mẫu máy bay và chứng minh rằng họ không che giấu khí tài để tái sử dụng sau này.
Dù lý do là gì, tổn thất nặng nề của Nga sau cuộc tấn công của Ukraine là một lời cảnh tỉnh đối với Mỹ, bên còn lại của hiệp ước New START. Tướng Flynn cảnh báo rằng các máy bay chiến lược đắt đỏ của Mỹ cũng có thể bị phá hủy theo cách tương tự bởi bất kỳ ai có drone rẻ tiền, xe tải, thuốc nổ và một chút kiến thức kỹ thuật. Ông nhấn mạnh rằng các nhà lãnh đạo thế giới cần nhận ra tác động toàn cầu của chiến dịch này.
Admin
Nguồn: VnExpress
