Trận siêu bão Ragasa đổ bộ vào Đài Loan ngày 23/9 đã gây ra thảm họa vỡ hồ chứa nước ở thượng nguồn sông Mã Thái An, thuộc huyện Hoa Liên, miền đông hòn đảo, cướp đi sinh mạng của ít nhất 15 người và khiến nhiều người khác mất tích. Sự cố nghiêm trọng này làm dấy lên những lo ngại sâu sắc về công tác ứng phó với bão lũ của chính quyền địa phương.
Nước lũ từ hồ vỡ, cuộn theo đất đá, đã tàn phá các thị trấn Vạn Dung, Quang Phục và Phượng Lâm, cuốn trôi một cây cầu quan trọng và gây ngập lụt nghiêm trọng. Tính đến thời điểm hiện tại, lực lượng cứu hộ vẫn đang nỗ lực tìm kiếm 7 nạn nhân còn mất tích trong lớp bùn dày.
Một giáo viên tại thị trấn Quang Phục chia sẻ với BBC rằng người dân không nhận được bất kỳ cảnh báo nào về nguy cơ ngập lụt, khiến nhiều người hoàn toàn bất ngờ khi nước lũ ập đến. Sự thiếu chuẩn bị này đã làm chậm trễ quá trình sơ tán ở một số khu vực, góp phần làm tăng số lượng thương vong.
Hồ chứa nước bị vỡ hình thành sau trận bão Wipha vào ngày 21/7, khi sạt lở đất đá chặn dòng chảy sông Mã Thái An. Theo phân tích ảnh vệ tinh của Reuters, diện tích mặt hồ đã tăng gấp 5 lần từ khi hình thành đến giữa tháng 9, đạt chu vi 6,68 km, chiều dài 2,3 km và chứa khoảng 91 triệu m3 nước.
Mặc dù Cơ quan Lâm nghiệp và Bảo tồn Thiên nhiên Đài Loan (FANCA) đã tiến hành khảo sát và đánh giá rủi ro, thậm chí cân nhắc các biện pháp gia cố đập và rút bớt nước, nhưng do địa hình hiểm trở, các biện pháp này đã không được thực hiện kịp thời. Thay vào đó, FANCA đề xuất tập trung vào phương án sơ tán để phòng ngừa thảm họa.
Giáo sư địa chất học Chen Wen-shan từ Đại học Đài Loan cho biết các chuyên gia đã cảnh báo về nguy cơ vỡ hồ trước khi bão Ragasa ập đến. Ông nhấn mạnh việc giới chức không sơ tán người dân đúng cách là một trong những nguyên nhân khiến thảm họa trở nên nghiêm trọng hơn.
Một ngày trước khi bão đổ bộ, chính quyền Hoa Liên đã ra lệnh sơ tán gần 7.000 người và thiết lập ba trung tâm lánh nạn. Tuy nhiên, yêu cầu này không mang tính bắt buộc, mà chỉ là khuyến cáo người dân di chuyển lên khu vực cao hơn. Điều này đã gây ra sự hiểu lầm, khiến nhiều người tin rằng nhà của họ đủ an toàn và không cần thiết phải sơ tán.
Ủy viên hội đồng Hoa Liên, bà Yang Hua-mei, cho biết khuyến cáo này đã gây tranh cãi và bị chỉ trích là “giải pháp tạm bợ”. Trong khi đó, Cơ quan Nội vụ Đài Loan khẳng định đây là quy trình tiêu chuẩn, cho phép người dân lựa chọn giữa việc trú nhờ người thân, đến trung tâm chỉ định hoặc sơ tán lên tầng cao hơn.
Bình luận viên Lin Chih-chun cho rằng sơ tán bắt buộc sẽ phù hợp hơn trong tình huống này. Truyền thông địa phương đưa tin nhiều nạn nhân là người cao tuổi, được tìm thấy ở tầng một các ngôi nhà bị ngập lụt.
Giới chức Đài Loan ước tính nước lũ sẽ mất hai giờ để đến khu vực dân cư và chỉ những hộ ven sông mới bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, thực tế thị trấn Quang Phục đã bị ngập chỉ sau một giờ. Phó giáo sư ứng phó thảm họa Lu Jing-chien nhận định có lẽ giới chức đã không lường trước được lượng bùn lớn và tốc độ dòng chảy của lũ.
Thảm họa này đã gây ra những tranh cãi chính trị gay gắt. Nghị sĩ Wang Ting-yu thuộc đảng Dân tiến (DPP) cầm quyền chỉ trích lãnh đạo Hoa Liên đã không triển khai kế hoạch ứng phó do đang ở nước ngoài. Thị trưởng Hoa Liên Hsu Chen-wei, thuộc Quốc dân đảng (KMT) đối lập, khẳng định chính quyền huyện đã hành động theo đúng hướng dẫn.
Cơ quan Nông nghiệp Đài Loan cho biết đã tổ chức nhiều cuộc họp chuyên gia và xây dựng 4 kịch bản vỡ hồ chứa. Tuy nhiên, giáo sư Shan Hsin-yu từ Đại học Yang Ming Chiao Tung cho rằng “khâu giám sát khá toàn diện, nhưng giới chức lại truyền đạt không rõ ý, khiến người dân không hiểu họ cần làm gì”.
Sau bão Ragasa, chính quyền Đài Loan vẫn duy trì cảnh báo với hồ chứa, đồng thời yêu cầu người dân không đến gần sông khi cảnh báo đỏ còn hiệu lực. Lãnh đạo nhánh hành pháp Đài Loan Cho Jung-tai đã yêu cầu điều tra các trường hợp thiệt mạng do lũ để hoàn thiện quy trình sơ tán trong tương lai.
Vụ vỡ hồ chứa Mã Thái An là một lời cảnh tỉnh sâu sắc về sự cần thiết phải tăng cường công tác phòng chống thiên tai, đặc biệt là trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng. Cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các cơ quan chức năng, cùng với việc nâng cao nhận thức và trang bị kỹ năng ứng phó cho người dân, để giảm thiểu tối đa những thiệt hại do thiên tai gây ra.
Admin
Nguồn: VnExpress
