Ở Thổ Nhĩ Kỳ, cà phê không chỉ là một thức uống mà còn là một phần không thể thiếu của văn hóa, gắn liền với những nghi thức, những cuộc trò chuyện và cả những lời tiên đoán về tương lai.
Seden Dogan, giảng viên tại Đại học Nam Florida và là người Thổ Nhĩ Kỳ, chia sẻ rằng cà phê ở quê hương cô đóng vai trò như một “cây cầu” kết nối mọi người, sẻ chia cả niềm vui lẫn nỗi buồn. Thay vì chỉ đơn thuần rủ nhau “đi cà phê”, người Thổ Nhĩ Kỳ mời nhau “một tách cà phê” như một lời mời gặp gỡ, tâm tình.
Việc pha chế cà phê Thổ Nhĩ Kỳ đòi hỏi sự tỉ mỉ và chính xác. Người ta sử dụng một chiếc bình nhỏ có cán dài gọi là cezve, đặt trên nguồn nhiệt như bếp, than nóng hoặc cát nóng. Bột cà phê mịn được nấu chậm rãi để tạo ra hương vị đậm đà đặc trưng và lớp bọt mịn trên bề mặt, yếu tố quan trọng thể hiện chất lượng của tách cà phê.
Một tách cà phê Thổ Nhĩ Kỳ đúng chuẩn phải được phục vụ nóng, còn nguyên lớp bọt, kèm theo một ly nước lọc và một viên kẹo lokum (kẹo Thổ Nhĩ Kỳ). Nước giúp làm sạch vị giác, còn lokum giúp cân bằng vị đắng của cà phê.
Cách thưởng thức cà phê cũng rất quan trọng. Khác với espresso, cà phê Thổ Nhĩ Kỳ được uống chậm rãi, thư thái trong những tách nhỏ. Điều này giúp bã cà phê lắng xuống đáy tách, tạo điều kiện cho việc “đọc bã cà phê” sau khi uống hết.
Nghi thức “đọc bã cà phê”, hay còn gọi là tasseography, là một phần không thể thiếu trong văn hóa cà phê Thổ Nhĩ Kỳ. Sau khi uống hết cà phê, người ta úp ngược tách lên đĩa, chờ cho nguội bớt, rồi bắt đầu giải mã những hình thù và biểu tượng còn lại trong bã cà phê. Những câu chuyện được thêu dệt một cách ngẫu hứng từ những hình ảnh đó. Ví dụ, hình con cá có thể tượng trưng cho may mắn, còn hình con chim có thể báo hiệu một chuyến đi sắp tới.
Kylie Holmes, tác giả cuốn “Nghệ thuật cổ xưa của Tasseography”, nhận xét rằng việc đọc bã cà phê được xem như một hình thức giải trí mang tính biểu tượng và vui vẻ, đồng thời là một nghi thức cộng đồng. Mặc dù bói toán nói chung không được khuyến khích trong văn hóa Hồi giáo, nhưng việc “bói cà phê” được chấp nhận như một thú vui.
Seden Dogan chia sẻ rằng cô thường dành cả tiếng đồng hồ để đọc bã cà phê, tạo ra những câu chuyện và tập trung vào những điều tích cực, bởi vì mọi người thường “thích nghe những điều tốt đẹp về bản thân”.
Nghi thức cà phê Thổ Nhĩ Kỳ còn thể hiện trong các nghi lễ truyền thống. Trong quá trình tìm hiểu trước hôn lễ, cô dâu tương lai sẽ tự tay pha và phục vụ cà phê Thổ Nhĩ Kỳ cho chú rể và gia đình anh. Để thử thách tính cách của chú rể, cô có thể thêm một lượng muối đáng kể vào cà phê của anh. Nếu anh ta vẫn uống mà không phàn nàn, điều đó thể hiện sự kiên nhẫn, trưởng thành và cho thấy anh xứng đáng với cô.
Cà phê Thổ Nhĩ Kỳ có một lịch sử lâu đời gần 500 năm. Nó có nguồn gốc từ Yemen và du nhập vào Đế chế Ottoman vào thế kỷ 16. Các quán cà phê bắt đầu xuất hiện ở Istanbul vào những năm 1550 và nhanh chóng trở thành trung tâm văn hóa, định hình đời sống xã hội. Phương pháp pha chế cà phê Ottoman đã trở thành dấu ấn của cà phê Thổ Nhĩ Kỳ truyền thống.
Tuy nhiên, các quán cà phê cũng từng gây tranh cãi và bị cấm đoán bởi các nhà lãnh đạo tôn giáo và chính trị, những người xem chúng là nơi tụ tập của những hoạt động lật đổ. Mặc dù vậy, cà phê vẫn tiếp tục tồn tại và phát triển, trở thành một phần không thể thiếu của văn hóa Thổ Nhĩ Kỳ.
Ngày nay, cà phê Thổ Nhĩ Kỳ đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Để thưởng thức cà phê Thổ Nhĩ Kỳ một cách đích thực, du khách nên tìm đến những quán cà phê sử dụng cezve và pha chế trên cát nóng. Một tách cà phê ngon phải nóng hổi, có lớp bọt dày mịn, đi kèm với nước lọc và kẹo lokum.
Tại Istanbul, du khách có thể ghé thăm các quán cà phê nổi tiếng như Hafız Mustafa, Mandabatmaz trên phố İstiklal, hoặc Nuri Toplar trong khu chợ Ai Cập. Nếu muốn trải nghiệm một không gian hiện đại hơn, Hacı Bekir ở quận Kadıköy là một lựa chọn thú vị.
Để trải nghiệm “xem bói cà phê”, khu Sultanahmet là một địa điểm lý tưởng. Tuy nhiên, theo lời khuyên của người dân địa phương, cách tốt nhất là kết bạn với một người Thổ Nhĩ Kỳ và nhờ họ “đọc” câu chuyện ẩn chứa dưới đáy tách cà phê của bạn.
Admin
Nguồn: VnExpress
