**Xuất khẩu chủ lực đối mặt thách thức, cần đa dạng hóa thị trường**
Tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần 3 – 2025 do báo Người Lao Động tổ chức, các chuyên gia đã chỉ ra những thách thức mới nổi lên đối với các ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, đặc biệt là tại thị trường Mỹ, và nhấn mạnh sự cần thiết của việc đa dạng hóa thị trường.
Ông Trần Như Tùng, Phó chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), cho biết xuất khẩu dệt may đang có dấu hiệu chậm lại. Nguyên nhân chính là do các khách hàng Mỹ đã đẩy mạnh nhập hàng sớm sau khi Tổng thống Trump công bố thuế đối ứng vào tháng 4, dẫn đến tình trạng tồn kho cao và làm giảm nhu cầu trong các tháng 6 và 7. Theo ông Tùng, tình hình này có thể kéo dài, ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của ngành trong quý III và IV.
Ngành gỗ nội thất cũng đang đối diện với áp lực lớn khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo áp thuế lên đến 50% đối với tủ bếp, tủ phòng tắm và một số đồ nội thất, có hiệu lực từ ngày 1/10. Ông Phùng Quốc Mẫn, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP HCM (Hawa), nhận định đây là một thách thức không nhỏ, vì Mỹ là thị trường tiêu thụ chính của ngành gỗ nội thất Việt Nam. Mặc dù xuất khẩu gỗ trong 8 tháng đầu năm đạt 11,1 tỷ USD, tăng 6,5% so với cùng kỳ năm 2024, ông Mẫn lưu ý rằng ngành này còn phải đối mặt với nhiều rào cản khác như thuế quan, điều tra Mục 232 của Bộ Thương mại Mỹ đối với gỗ dán, và các quy định chống phá rừng nghiêm ngặt tại châu Âu.
Đối với ngành thủy sản, bà Tô Thị Tường Lan, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), dự báo xuất khẩu năm nay có thể đạt 10 tỷ USD, tăng 10% so với năm 2024. Tuy nhiên, thị trường Mỹ cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Bên cạnh việc chịu thuế đối ứng, ngành thủy sản còn phải đối mặt với các quy định mới về hải sản khai thác, có thể khiến các sản phẩm như ghẹ, cá ngừ, cá thu không thể xuất khẩu sang Mỹ từ năm 2026. Ngoài ra, thuế chống bán phá giá đối với tôm đã vượt mức 55%, làm tăng nguy cơ mất thị trường này.
Trước tình hình này, bà Tường Lan cho rằng cần tăng tốc đa dạng hóa thị trường, khai thác các thị trường tiềm năng như Nam Mỹ, Trung Đông và châu Á. Bà cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của thị trường nội địa với quy mô 100 triệu dân và ngành ăn uống phát triển.
Ông Mẫn cũng đồng tình rằng ngành gỗ cần chủ động đa dạng hóa thị trường, giảm sự phụ thuộc vào Mỹ, đồng thời tập trung nâng cao giá trị gia tăng, chuyển đổi sang mô hình chủ động thiết kế và phân phối trực tuyến.
Về phía ngành dệt may, ông Tùng cho rằng không nên quá lo lắng về việc đơn hàng từ Mỹ chậm lại, nhưng cần thiết phải chuyển đổi số và xanh để giữ chân khách hàng. Chuyển đổi số giúp đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc nguyên liệu của Mỹ, trong khi các tiêu chuẩn xanh là yếu tố quan trọng để tiếp cận thị trường châu Âu.
Bà Nguyễn Cẩm Trang, Phó cục trưởng Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương), cho biết xuất khẩu trong 9 tháng đầu năm tăng trưởng tích cực, trên 15%. Mặc dù kim ngạch một số mặt hàng có dấu hiệu chững lại vào cuối tháng 8 và tháng 9, mức tăng trưởng này vẫn vượt chỉ tiêu 12%. Bà tin rằng mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu năm nay có thể đạt được nếu không có biến động lớn từ thị trường.
Tuy nhiên, bà Trang cũng chỉ ra rằng quy tắc xuất xứ vẫn là một điểm nghẽn lớn cho triển vọng xuất khẩu dài hạn. Trong CPTPP, quy tắc “từ sợi trở đi” đang gây khó khăn cho ngành dệt may do Việt Nam chưa chủ động được nguồn nguyên liệu. Bộ Công Thương hy vọng rằng các cuộc đàm phán ASEAN – Canada sắp tới sẽ giúp nới lỏng quy tắc xuất xứ hoặc có cơ chế cộng gộp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tận dụng nguồn nguyên liệu đa dạng.
Đối với thị trường Mỹ, Bộ Công Thương vẫn đang chủ trì các đàm phán cấp kỹ thuật, đặc biệt liên quan đến vấn đề trung chuyển. Việc làm rõ các định nghĩa và hướng dẫn liên quan đến vấn đề này là rất quan trọng để doanh nghiệp chủ động xây dựng phương án sản xuất.
Bà Trang cũng nhấn mạnh rằng các hiệp định thương mại tự do mới đang được triển khai theo định hướng đa dạng hóa thị trường, hướng đến các khu vực tiềm năng như Trung Đông và khối vùng Vịnh.
Admin
Nguồn: VnExpress
