Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu về thu hút nhân tài, chính sách thị thực của Mỹ và Trung Quốc đang đi theo hai hướng trái ngược nhau. Tổng thống Donald Trump vừa công bố kế hoạch áp thêm phí 100.000 USD đối với đơn xin visa H1B, loại visa dành cho lao động nước ngoài có trình độ cao, thường được các công ty công nghệ Mỹ sử dụng. Quyết định này có hiệu lực từ 0h01 ngày 21/9.
Trong khi đó, Trung Quốc lại có động thái mở rộng cửa đón nhân tài quốc tế. Từ ngày 1/10, nước này sẽ triển khai visa K, một loại thị thực mới dành cho những người có bằng cử nhân trở lên trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật hoặc toán học (STEM) từ các trường đại học hoặc tổ chức nghiên cứu danh tiếng trên thế giới.
Các nhà quan sát nhận định rằng visa K là một phần trong chiến lược lớn của Bắc Kinh nhằm thu hút nhân tài khoa học, trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ gay gắt với Mỹ.
Bà Miao Lu, Tổng thư ký Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa tại Bắc Kinh, cho rằng visa K sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc chiêu mộ nhân tài STEM và thu hút các chuyên gia trẻ đến Trung Quốc. Bà nhấn mạnh rằng cam kết mở cửa và phát triển chất lượng cao đã biến Trung Quốc thành một điểm đến lý tưởng cho sự phát triển, thu hút nhân tài toàn cầu và tạo ra một môi trường hội tụ nhân tài.
Ngược lại, ông George Chen, thành viên tại công ty tư vấn The Asia Group ở Washington, cho rằng các chính sách gần đây của chính quyền Trump, như công kích các trường đại học, cắt giảm ngân sách nghiên cứu liên bang và tăng phí visa H1B, đang khiến Thung lũng Silicon ngày càng chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa “Nước Mỹ trên hết”. Ông nhận định rằng khi các kỹ sư công nghệ nước ngoài cảm thấy không còn được chào đón ở Mỹ và thấy visa K của Trung Quốc, họ sẽ nhận ra rằng mình có một lựa chọn khác.
Trước đây, người nước ngoài đến Trung Quốc học tập hoặc kinh doanh thường phải đối mặt với quy trình xin thị thực phức tạp, đòi hỏi thư mời từ công ty bảo lãnh hoặc chứng nhận là “nhân tài cấp cao”. Tuy nhiên, Bắc Kinh đang nỗ lực đơn giản hóa quy trình này để thu hút nhân tài.
So với 12 loại visa hiện có, visa K cho phép người sở hữu nhập cảnh nhiều lần và có thời gian lưu trú dài hơn. Việc xét duyệt visa K dựa trên độ tuổi, trình độ học vấn và kinh nghiệm làm việc của người nộp đơn, không yêu cầu thư mời từ nhà tuyển dụng hoặc tổ chức ở Trung Quốc. Theo giới chức Trung Quốc, người sở hữu visa K có thể tham gia các hoạt động trao đổi trong lĩnh vực giáo dục, văn hóa, khoa học, công nghệ, cũng như các hoạt động khởi nghiệp và kinh doanh tại quốc gia này.
Ông Angus Chen, một chuyên gia tuyển dụng ở Thâm Quyến, cho rằng visa mới có thể hữu ích cho các công ty khởi nghiệp không có đủ nguồn lực để xin thị thực lao động truyền thống, hoặc cho sinh viên nước ngoài muốn tìm việc tại Trung Quốc. Ông nói rằng việc ở lại Trung Quốc để tìm việc làm sẽ trở nên dễ dàng hơn nhiều.
Các công ty công nghệ lớn như Alibaba hay Huawei cũng sẽ thuận lợi hơn trong việc mời các nhà tư vấn nước ngoài đến làm việc trong thời gian ngắn. Ông George Chen cho rằng visa mới cũng có thể tạo điều kiện cho những người quan tâm đến công nghệ Trung Quốc đến “thăm dò tình hình”.
Chuyên gia dự đoán rằng sự tương phản trong chính sách thị thực giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ định hình lại cuộc đua toàn cầu về thu hút nhân tài. Trung Quốc đã miễn thị thực cho 75 quốc gia và lượng khách du lịch nước ngoài đã tăng hơn 30% trong nửa đầu năm 2025.
Bà Barbara Kelemen, người đứng đầu khu vực châu Á tại công ty phân tích an ninh Dragonfly, dự báo rằng chương trình visa mới của Trung Quốc sẽ làm chuyển hướng đáng kể dòng chảy nhân tài từ Mỹ. Bà lo ngại rằng các quy định siết chặt đối với lao động nhập cư tay nghề cao sẽ làm suy yếu khả năng cạnh tranh toàn cầu của Mỹ trong lĩnh vực AI và đổi mới công nghệ cao.
Bà Deepa Ollapally, giáo sư nghiên cứu tại Trường Quan hệ Quốc tế Elliott của Đại học George Washington, nhận định rằng việc tăng phí visa H1B sẽ là một sai lầm đối với Mỹ.
Ông Dambaru Ballab Kattel, phó giáo sư tại Viện Nghiên cứu Cao nguyên Tây Tạng thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, cho biết Trung Quốc đang nhanh chóng nổi lên như một trung tâm toàn cầu về giáo dục và nghiên cứu. Ông nói rằng hàng nghìn cá nhân tài năng đã được hưởng lợi với tư cách là sinh viên, nhà nghiên cứu và chuyên gia từ các cơ hội mà Trung Quốc cung cấp.
Ông Kattel, đến từ Nepal, đã lấy bằng tiến sĩ tại Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS) với tư cách là sinh viên quốc tế đầu tiên của Viện Nghiên cứu Cao nguyên Tây Tạng. Sau khi tốt nghiệp CAS, ông là nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Đức trước khi trở thành giảng viên đại học ở Pakistan. Năm 2016, với sự hỗ trợ từ sáng kiến học bổng quốc tế của chủ tịch CAS, ông trở lại làm việc tại Viện Nghiên cứu Cao nguyên Tây Tạng.
Ông ca ngợi visa K mới và cho rằng đây là một bước đi quan trọng để thu hút thêm nhiều nhân tài quốc tế trẻ tuổi đến tích lũy kiến thức, cũng như đóng góp vào tiến bộ khoa học và công nghệ của Trung Quốc.
Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn phải đối mặt với một số trở ngại trong nỗ lực thu hút nhân tài nước ngoài. Bên cạnh rào cản ngôn ngữ và sự khác biệt văn hóa, việc trở thành thường trú nhân vĩnh viễn cũng là một thách thức. Một số nhà phân tích Ấn Độ cho rằng quy trình cấp thị thực dễ dàng hơn là chưa đủ để thuyết phục các kỹ sư công nghệ nước này chọn Trung Quốc thay vì Mỹ.
Ông Santosh Pai, một luật sư ở New Delhi chuyên tư vấn cho các công ty Trung Quốc và Ấn Độ, cho rằng người tài không đến Mỹ chỉ vì vấn đề thị thực mà còn vì lối sống. Họ muốn làm việc và sống ở đó, và mong muốn trở thành công dân Mỹ.
Admin
Nguồn: VnExpress
