Các trường đại học nghệ thuật đang gặp khó khăn trong việc đáp ứng quy định về số lượng tiến sĩ chuyên môn phù hợp theo Thông tư 17/2021 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, gây ảnh hưởng đến công tác giảng dạy và mở ngành đào tạo.
Theo kết luận thanh tra hồi tháng 5 của Bộ Giáo dục và Đào tạo tại trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh TP HCM, trường này chưa có đủ tiến sĩ có chuyên môn phù hợp để chủ trì và giảng dạy ở một số ngành theo yêu cầu của Thông tư 17. Thông tư này quy định các trường phải có ít nhất một tiến sĩ thuộc ngành phù hợp để chủ trì xây dựng chương trình và có tối thiểu 5 tiến sĩ là giảng viên cơ hữu.
Tính đến tháng 8/2024, cả nước có hơn 30.000 giảng viên trình độ tiến sĩ, chiếm 33% tổng số. Tuy nhiên, các trường nghệ thuật cho biết số lượng này thấp hơn nhiều và rất khó đáp ứng yêu cầu của Bộ. Đại diện một trường đào tạo nghệ thuật cho biết, việc tìm kiếm đủ số lượng tiến sĩ theo yêu cầu của mỗi ngành là một thách thức lớn. Trường này có vài chục giảng viên nhưng chỉ có 4 tiến sĩ, thậm chí có ngành như Âm nhạc không có tiến sĩ nào.
Trước đây, khi Bộ yêu cầu mỗi ngành chỉ cần một tiến sĩ chủ trì và 10 thạc sĩ giảng dạy, các trường nghệ thuật đã gặp nhiều khó khăn do số lượng giảng viên và sinh viên ít. Có ngành chỉ có ba giảng viên hoặc chỉ có 10 sinh viên.
PGS.TS Lâm Nhân, Hiệu trưởng trường Đại học Văn hóa TP HCM, cho biết các trường văn hóa, nghệ thuật ở phía Nam rất hiếm giáo sư và phó giáo sư, số lượng tiến sĩ cũng không đủ. Ông dẫn ví dụ, việc mở và chủ trì ngành “Huấn luyện múa” hoặc “Biên đạo múa” đòi hỏi phải có tiến sĩ đúng chuyên ngành, nhưng hiện tại cả nước không có ai là tiến sĩ múa.
Tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, TS. NSND Đỗ Quốc Hưng, Phó Giám đốc phụ trách, cho biết số lượng giáo sư, phó giáo sư và tiến sĩ ở trường tương đối so với các cơ sở khác, nhưng vẫn khó đáp ứng quy định. Các khoa như thanh nhạc, piano có tiến sĩ, nhưng bộ môn Chỉ huy lại chưa có. Ông cho biết thêm, số lượng thạc sĩ chỉ huy thì nhiều, nhưng tiến sĩ trong lĩnh vực này trên thế giới gần như không có. Hiện tại, tiến sĩ của bộ môn Lý luận, Sáng tác phải kiêm nhiệm cả bộ môn Chỉ huy. Ông Hưng cũng cho biết các trường ở tỉnh còn thiếu nhiều hơn, và ông thường xuyên phải hỗ trợ các trường chưa có tiến sĩ thanh nhạc.
Thêm vào đó, số lượng giảng viên cơ hữu có học hàm, học vị cao tuổi đang chuẩn bị nghỉ hưu, gây thêm áp lực cho các trường trong việc bổ sung đội ngũ.
Các trường cho rằng việc đào tạo tiến sĩ âm nhạc, nghệ thuật khó khăn hơn so với các lĩnh vực khác. PGS.TS.NGND Nguyễn Đình Thi, Hiệu trưởng Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội, cho rằng việc làm tiến sĩ là một thách thức lớn đối với các nghệ sĩ, vì họ chủ yếu tư duy sáng tác và không dễ chuyển sang nghiên cứu khoa học. PGS Lâm Nhân cũng đồng tình, cho rằng công việc trong lĩnh vực nghệ thuật chủ yếu đòi hỏi kỹ năng thực hành, trong khi việc viết bài nghiên cứu chuyên sâu hoặc luận án tiến sĩ ít liên quan đến chuyên môn nghệ sĩ được đào tạo. Nhiều người học tiến sĩ 7 năm vẫn chưa hoàn thành và phải học lại từ đầu. Hơn nữa, nghệ sĩ thường thích làm nghề để có thu nhập tốt hơn thay vì học lên cao.
Đại diện một trường ở miền Trung cho biết, giảng viên muốn làm tiến sĩ phải ra Hà Nội, gây tốn kém chi phí và thời gian, trong khi chỉ tiêu đào tạo mỗi năm lại hạn chế, khiến nhiều người phải chờ đợi. Trong lĩnh vực âm nhạc, NSND Đỗ Quốc Hưng cho biết chuyên môn này khó và “cực kỳ nặng”. Ông ví dụ, học viên thạc sĩ biểu diễn phải trình bày một chương trình gần hai tiếng, hát 24 tác phẩm romance, aria kinh điển bằng tiếng nước ngoài.
Các trường cho rằng việc thiếu tiến sĩ chưa ảnh hưởng nhiều đến chất lượng đào tạo vì chương trình chủ yếu là thực hành, chỉ cần giảng viên là thạc sĩ hoặc nghệ sĩ giảng dạy. Ngoài ra, sinh viên có thể học hỏi thêm kinh nghiệm từ các đoàn nghệ thuật. Tuy nhiên, các tiêu chuẩn của Bộ còn liên quan đến nhiều hoạt động khác như tuyển sinh, thanh tra, kiểm tra…
Để đáp ứng yêu cầu, các trường đang ký hợp đồng với tiến sĩ đã nghỉ hưu. Họ đề xuất Bộ chỉ nên yêu cầu một tiến sĩ để mở và duy trì ngành như quy định cũ, đồng thời hy vọng sớm có nghị định về đào tạo đặc thù để giải quyết khó khăn. NSƯT Quốc Hưng cho rằng cần có quy định riêng cho các trường nghệ thuật, không nên áp dụng chung với các lĩnh vực khác. PGS Lâm Nhân kiến nghị cho phép các trường ký hợp đồng với người Việt có trình độ phù hợp ở nước ngoài, kèm theo chính sách đãi ngộ để thu hút, đồng thời khuyến khích giảng viên cơ hữu học lên cao hơn. Về lâu dài, NGND Nguyễn Đình Thi cho rằng các trường cần xác định nhu cầu và có kế hoạch xây dựng đội ngũ.
Admin
Nguồn: VnExpress
