Từ ngày 1/10, Trung Quốc chính thức triển khai K-visa, một loại thị thực mới được thiết kế đặc biệt để thu hút nhân tài quốc tế trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM). Động thái này đánh dấu lần đầu tiên Bắc Kinh tạo ra một danh mục visa riêng biệt dành cho các chuyên gia trẻ tuổi, hứa hẹn sẽ đơn giản hóa quá trình làm việc, lưu trú và hợp tác nghiên cứu tại quốc gia này.
Theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc, K-visa sẽ được thêm vào hệ thống 12 loại thị thực phổ thông hiện hành. Điểm nổi bật của K-visa là cho phép người sở hữu nhập cảnh nhiều lần, với thời hạn và thời gian lưu trú kéo dài hơn so với các loại visa truyền thống. Người có K-visa có thể tham gia vào các hoạt động trao đổi trong lĩnh vực giáo dục, khoa học, văn hóa, cũng như các hoạt động khởi nghiệp và kinh doanh.
Một trong những yếu tố hấp dẫn nhất của K-visa là việc ứng viên không cần thư mời từ một cơ quan hoặc doanh nghiệp Trung Quốc, một rào cản lớn đối với nhiều lao động quốc tế trước đây. Quy trình nộp hồ sơ cũng được cam kết sẽ tinh gọn, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các tài năng trẻ tiếp cận cơ hội tại Trung Quốc. Mặc dù vậy, Trung Quốc vẫn duy trì một số yêu cầu cơ bản về độ tuổi, trình độ học vấn và kinh nghiệm, mặc dù chi tiết cụ thể chưa được công bố.
Việc công bố chương trình K-visa từ ngày 7/8 đã thu hút sự chú ý của giới chuyên gia. Michael Feller, cố vấn chiến lược của tổ chức Chiến lược Địa chính trị tại Mỹ, nhận định rằng Bắc Kinh đã “tính toán kỹ lưỡng về thời điểm” khi thông báo triển khai visa mới chỉ vài tuần sau khi Mỹ công bố thắt chặt chính sách H-1B.
Quyết định tăng phí lên 100.000 USD cho mỗi hồ sơ xin mới H-1B của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể khiến nhiều ứng viên cân nhắc lại kế hoạch của mình. Matt Mauntel-Medici, một luật sư chuyên về nhập cư tại bang Iowa, Mỹ, đánh giá động thái của Bắc Kinh “có ý nghĩa biểu tượng rất lớn: Nếu Mỹ nâng cao rào cản, Trung Quốc chọn mở rộng cánh cửa”.
Trong bối cảnh nhiều nền kinh tế phát triển như Đức, Hàn Quốc và New Zealand cũng đang nới lỏng chính sách nhập cư, K-visa được xem là một bước đi chiến lược của Trung Quốc. So với hệ thống thị thực H-1B của Mỹ, vốn chỉ cấp 85.000 suất mỗi năm thông qua cơ chế bốc thăm, K-visa có thể hấp dẫn hơn nhờ yếu tố không yêu cầu thư mời tuyển dụng và không bị giới hạn bởi chỉ tiêu khắt khe.
Một số học giả Trung Quốc nhấn mạnh rằng chính sách này phù hợp với chiến lược dài hạn của quốc gia nhằm trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của thế giới. Việc mở rộng cửa đón nhận nhân tài trẻ sẽ bổ sung nguồn lực cho hệ thống nghiên cứu, khởi nghiệp và sản xuất công nghệ đang phát triển nhanh chóng của Trung Quốc.
Giáo sư Gao Jian thuộc Đại học Nghiên cứu Quốc tế Thượng Hải nhận định: “Nhân tài quốc tế chính là ‘tài nguyên’ chiến lược then chốt, quyết định khả năng giành lợi thế trong cuộc cạnh tranh khoa học toàn cầu”. Ông cũng cho rằng K-visa sẽ hỗ trợ thêm cho các chương trình visa hiện hành của Trung Quốc, vốn nhắm vào nhóm chuyên gia hàng đầu trên thế giới.
Giáo sư Gao cũng nhấn mạnh rằng Trung Quốc đang đa dạng hóa các hình thức thu hút nhân tài, từ việc tổ chức các cuộc thi quốc tế, xây dựng trung tâm nghiên cứu và phát triển ở nước ngoài, đến việc áp dụng các cơ chế tuyển dụng linh hoạt. Những biện pháp này đang tạo ra một “hiệu ứng nam châm”, giúp Trung Quốc liên tục tiếp nhận dòng chảy tri thức quốc tế để phục vụ cho nghiên cứu và sáng tạo.
Josef Gregory Mahoney, một chuyên gia chính trị tại Đại học Sư phạm Hoa Đông ở Thượng Hải, cho rằng “gần như không có quốc gia nào đang tiến nhanh và hiệu quả như Trung Quốc” trong việc tận dụng các biến động chính sách nhập cư ở Mỹ. Ông dự đoán rằng số lượng lao động chất lượng cao từ Ấn Độ đến Mỹ có thể giảm do chi phí H-1B tăng cao, và nhóm này có thể chuyển hướng sang Trung Quốc, đặc biệt là trong bối cảnh quan hệ giữa New Delhi và Bắc Kinh đang được cải thiện. Hiện có khoảng 20.000-25.000 sinh viên Ấn Độ đang theo học tại Trung Quốc, chủ yếu trong lĩnh vực y khoa.
Trước đây, Trung Quốc chủ yếu tập trung vào việc thu hút trí thức gốc Hoa ở nước ngoài thông qua các gói hỗ trợ tài chính, nhà ở và cơ hội nghiên cứu. Trong số khoảng 1 triệu người nước ngoài đang sinh sống tại Trung Quốc (chiếm chưa đến 1% dân số), có hơn 253.000 sinh viên quốc tế theo học tại các trường đại học trong nước vào cuối năm 2023, theo số liệu của Bộ Giáo dục Trung Quốc.
Với K-visa, Trung Quốc mở rộng phạm vi thu hút nhân tài ra ngoài cộng đồng người Hoa, nhắm đến lực lượng lao động trẻ ở nhiều quốc gia khác, đặc biệt là các nước đang phát triển. Chuyên gia Feller của trung tâm Chiến lược Địa chính trị nhận định rằng, ngay cả khi Trung Quốc chỉ thu hút được một phần nhỏ nhân tài công nghệ toàn cầu, họ vẫn có thể tăng cường đáng kể sức cạnh tranh trong các ngành công nghệ đột phá.
Giáo sư Swaran Singh, chuyên về quan hệ quốc tế tại Đại học Jawaharlal Nehru của Ấn Độ, nhận xét: “Có thể nói K-visa là một trong rất nhiều công cụ mà Bắc Kinh đã và đang triển khai để tạo bàn đạp cho sự trỗi dậy của họ, ở vị thế một cường quốc trong thế kỷ 21”.
Admin
Nguồn: VnExpress
