Vào lúc 16h30 (giờ Hà Nội) ngày hôm nay, Viện Karolinska công bố chủ nhân của giải Nobel Y học năm nay, vinh danh ba nhà khoa học: Mary E. Brunkow (Viện Sinh học Hệ thống, Seattle, Mỹ), Fred Ramsdell (Sonoma Biotherapeutics, Mỹ), và Shimon Sakaguchi (Đại học Osaka, Nhật Bản) cho công trình nghiên cứu đột phá về “dung nạp miễn dịch ngoại vi”. Giải thưởng trị giá 11 triệu krona Thụy Điển (tương đương gần 1,2 triệu USD) sẽ được chia đều cho ba nhà khoa học.
Công trình được vinh danh đã xác định một loại tế bào miễn dịch đặc biệt, được gọi là tế bào T điều hòa (Treg), cùng với “gen chỉ huy” của chúng, có tên FOXP3. Bộ đôi này đóng vai trò như một hệ thống “phanh an toàn” tự nhiên, ngăn chặn hệ miễn dịch tấn công nhầm vào các mô khỏe mạnh của cơ thể.
Theo Chủ tịch Ủy ban Nobel, Olle Kämpe, những khám phá này có ý nghĩa then chốt trong việc giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cơ chế hoạt động của hệ miễn dịch và lý giải tại sao chúng ta không phải ai cũng mắc các bệnh tự miễn nghiêm trọng.
Cụ thể, công trình của Giáo sư Sakaguchi về tế bào Treg, kết hợp với việc Brunkow và Ramsdell xác định gen FOXP3 là nguyên nhân gây ra các hội chứng tự miễn gây tử vong khi bị đột biến, đã làm sáng tỏ cơ chế cốt lõi của hiện tượng “dung nạp miễn dịch”.
Phát hiện mang tính đột phá này đã mở ra hướng đi mới trong việc phát triển các liệu pháp điều trị tiên tiến. Trong các bệnh tự miễn như tiểu đường tuýp 1 hoặc viêm khớp dạng thấp, giới khoa học đang nỗ lực tăng cường hoạt động của tế bào Treg nhằm khôi phục lại sự cân bằng của hệ miễn dịch. Ngược lại, trong lĩnh vực điều trị ung thư, các liệu pháp đang được phát triển để tạm thời vô hiệu hóa các tế bào Treg, vốn có chức năng bảo vệ khối u, từ đó “cởi trói” cho hệ miễn dịch tấn công và tiêu diệt các tế bào ung thư.
Về tiểu sử, Giáo sư Mary E. Brunkow (sinh năm 1961) nhận bằng tiến sĩ tại Đại học Princeton và hiện đang giữ vị trí Quản lý Chương trình Cấp cao tại Viện Sinh học Hệ thống ở Seattle, Mỹ. Nghiên cứu của bà trong việc xác định gen đột biến gây ra rối loạn miễn dịch đã đóng góp một phần quan trọng vào việc làm sáng tỏ vai trò của “gen chỉ huy” FOXP3.
Tiến sĩ Fred Ramsdell (sinh năm 1960), một nhà khoa học kỳ cựu trong lĩnh vực miễn dịch học, nhận bằng tiến sĩ từ Đại học California, Los Angeles (UCLA) vào năm 1987. Sau nhiều năm làm việc tại các viện nghiên cứu hàng đầu, ông hiện là cố vấn khoa học tại Sonoma Biotherapeutics, một công ty công nghệ sinh học tiên phong ở San Francisco, nơi các khám phá về miễn dịch được ứng dụng vào thực tiễn điều trị.
Giáo sư Shimon Sakaguchi (sinh năm 1951 tại Nhật Bản), được xem là người đặt nền móng cho lĩnh vực nghiên cứu tế bào T điều hòa. Hiện ông là Giáo sư Xuất sắc tại Trung tâm Nghiên cứu Tiên phong về Miễn dịch học thuộc Đại học Osaka, tiếp tục dẫn dắt các nghiên cứu chuyên sâu về cơ chế cân bằng miễn dịch của cơ thể.
Những năm gần đây, giải Nobel Y sinh cũng vinh danh nhiều công trình có ý nghĩa to lớn. Năm 2024, giải thưởng được trao cho hai nhà khoa học người Mỹ, Victor Ambros và Gary Ruvkun, cho nghiên cứu về microRNA và vai trò của nó trong điều hòa gene. Trước đó, vào năm 2023, Katalin Kariko và Drew Weissman đã được vinh danh cho công trình nghiên cứu về vaccine mRNA ngừa Covid-19.
Giải Nobel là giải thưởng quốc tế danh giá, được учредил bởi Quỹ Nobel từ năm 1901, dựa trên di sản của Alfred Nobel, nhà phát minh và doanh nhân người Thụy Điển. Đến nay, Hội đồng Nobel đã trao tổng cộng 115 giải Y sinh. Lễ trao giải, bao gồm chứng nhận, huân chương và tiền thưởng, sẽ diễn ra vào ngày 10/12. Các nhà khoa học thường phải chờ đợi hàng thập kỷ để công trình của họ được công nhận bởi Hội đồng Giám khảo Nobel, minh chứng cho sự cống hiến và tầm ảnh hưởng lâu dài của những nghiên cứu này.
Admin
Nguồn: VnExpress
