Thủ tướng Pháp Sebastien Lecornu vừa nộp đơn từ chức vào ngày 6/10, chỉ sau 27 ngày tại vị. Đây là nhiệm kỳ thủ tướng ngắn nhất trong lịch sử nước Pháp hiện đại.
Động thái này diễn ra chỉ vài giờ sau khi nội các mới được công bố, với thành phần gần như không thay đổi so với chính phủ tiền nhiệm. Sự việc đã gây ra làn sóng phẫn nộ từ cả phe đối lập lẫn các đồng minh, làm dấy lên những hoài nghi về khả năng tồn tại lâu dài của chính phủ trong bối cảnh khủng hoảng chính trị sâu sắc tại Pháp, với một quốc hội chia rẽ và không có phe phái nào chiếm đa số.
Theo phe bảo thủ, thành phần nội các mới không thể hiện được sự “đột phá” như những lời hứa hẹn trước đó. Nhiều ý kiến khác cho rằng đây là bằng chứng cho thấy Tổng thống Emmanuel Macron vẫn ngoan cố và từ chối thỏa hiệp.
Mặc dù đã nộp đơn từ chức, Thủ tướng Lecornu vẫn được yêu cầu tiếp tục nhiệm vụ trong hai ngày, đến hết ngày 8/10, để dẫn dắt “các cuộc đàm phán cuối cùng” nhằm cứu vãn nội các. Thông tin này được Điện Elysee xác nhận.
Trên mạng xã hội X, ông Lecornu cho biết đã chấp nhận nhiệm vụ do Tổng thống giao. Ông viết: “Tôi sẽ báo cáo với Tổng thống về tính khả thi của việc này, để ông ấy có thể đưa ra những kết luận cần thiết.”
Động thái này giúp Tổng thống Macron có thêm thời gian để giải quyết cuộc khủng hoảng. Tuy nhiên, ông cũng ám chỉ khả năng tổ chức bầu cử quốc hội trước thời hạn nếu các cuộc đàm phán thất bại.
Dù vậy, nỗ lực này có thể không mang lại kết quả. Ông Lecornu đã thông báo với Tổng thống rằng ông sẽ không quay lại vị trí thủ tướng ngay cả khi các cuộc đàm phán thành công, cho thấy những thách thức lớn đối với người đảm nhận vị trí này.
Ông Lecornu là thủ tướng thứ 5 dưới thời Tổng thống Macron kể từ năm 2022, và là người thứ ba đảm nhận vai trò này kể từ cuộc bầu cử quốc hội bất thường năm ngoái.
Cuộc bầu cử năm 2024 đã chia quốc hội Pháp thành ba khối chính: liên minh trung dung của Tổng thống, liên minh cánh tả và đảng Tập hợp Quốc gia cực hữu. Không có khối nào chiếm đa số, và các bên đều tập trung củng cố vị thế trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2027 hơn là thỏa hiệp để thành lập chính phủ.
Khủng hoảng chính trị tại Pháp còn bắt nguồn từ vấn đề tài chính. Thâm hụt ngân sách của nước này hiện chiếm gần 6% GDP, gấp đôi giới hạn của EU. Nợ công cũng đã lên mức kỷ lục, đứng thứ ba trong EU, chỉ sau Hy Lạp và Italy, và gần gấp đôi quy định 60% GDP của khối.
Việc thông qua chương trình ngân sách “thắt lưng buộc bụng” đã khiến hai người tiền nhiệm của ông Lecornu mất chức. Giờ đây, gánh nặng đổ dồn lên vai Tổng thống Macron, người hiện có rất ít lựa chọn, đẩy chính trường Pháp vào một tương lai bất định.
Trước mắt, Tổng thống Macron có thể bổ nhiệm một thủ tướng mới sau ngày 8/10. Về lý thuyết, ông có thể chọn một người từ liên minh trung dung của mình, nhưng việc ông Lecornu từ chức quá nhanh chóng đã cho thấy những hạn chế của lựa chọn này.
Một chính phủ do người thuộc phe của ông Macron lãnh đạo có thể phải đối mặt với sự phản đối tương tự từ các đảng khác, khiến việc thông qua ngân sách trở nên khó khăn.
Một giải pháp khác là tìm kiếm người ngoài liên minh trung dung, chẳng hạn như một gương mặt ôn hòa từ phe cánh tả đối lập hoặc một nhà kỹ trị trung lập hơn. Tuy nhiên, lựa chọn này cũng đi kèm với những rủi ro. Việc bổ nhiệm một thủ tướng cánh tả có thể buộc Tổng thống Macron phải thỏa hiệp về các cải cách kinh tế, đặc biệt là cải cách lương hưu gây tranh cãi. Trong khi đó, việc chọn một ứng viên cánh hữu có thể khiến phe cánh tả tức giận và dẫn đến nhiều cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm hơn tại quốc hội.
Hiện tại, vị trí thủ tướng Pháp đang bị coi là “ghế nóng” mà không ai muốn đảm nhận. Với cuộc đua tổng thống năm 2027 ở phía trước, rất ít chính trị gia muốn mạo hiểm cơ hội của mình bằng cách nhận công việc này.
Về mặt hiến pháp, Tổng thống Macron có quyền giải tán quốc hội, vì đã hết thời hạn một năm kể từ lần giải tán gần nhất. Một cuộc bầu cử quốc hội mới sẽ được tổ chức trong vòng 20-40 ngày.
Tuy nhiên, cuộc bầu cử mới có thể tạo ra tình trạng chia rẽ tương tự, hoặc thậm chí củng cố thêm quyền lực cho khối cực hữu hoặc cánh tả. Cuộc bầu cử quốc hội sớm năm 2024 đã bị xem là một sai lầm của Tổng thống Macron, dẫn đến tình trạng không có đảng nào chiếm đa số như hiện tại.
Tổng thống Macron đã nhiều lần bày tỏ sự miễn cưỡng trong việc mạo hiểm giải tán quốc hội thêm lần nữa. Tuy nhiên, nếu tình trạng bế tắc kéo dài và ngân sách không được thông qua, áp lực lên ông sẽ ngày càng gia tăng.
Một khả năng khác là Tổng thống Macron từ chức, một động thái mà phe đối lập, đặc biệt là cánh tả, đang thúc đẩy. Nếu ông Macron rời ghế, Chủ tịch Thượng viện Gerard Larcher sẽ tạm thời tiếp quản chức vụ và một cuộc bầu cử tổng thống mới sẽ được tổ chức trong vòng 20 đến 50 ngày. Tuy nhiên, kịch bản này được cho là khó xảy ra. Tổng thống Macron đã nhiều lần khẳng định sẽ tiếp tục phục vụ cho đến năm 2027.
Một bước đi xa hơn là quốc hội bãi nhiệm Tổng thống Macron. Đây là kịch bản được ủng hộ mạnh mẽ nhất bởi đảng cánh tả cực đoan Nước Pháp Bất khuất (LFI), vốn từ lâu cho rằng Tổng thống Macron không còn khả năng hoàn thành nhiệm vụ.
Cuộc cải cách hiến pháp năm 2007 mang đến một lộ trình pháp lý cho việc này. Theo đó, Tổng thống Pháp có thể bị bãi nhiệm trong trường hợp “vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ, không thể đảm đương việc thực hiện nhiệm vụ”. Dù vậy, quy trình luận tội và bãi nhiệm Tổng thống Pháp tương đối phức tạp và chưa từng thành công.
Hiện tại, Pháp đang do một chính phủ lâm thời điều hành. Ông Lecornu và các bộ trưởng trong nội các chỉ có thể quản lý công việc hàng ngày, không thể đưa ra những cải cách lớn hoặc bổ nhiệm các vị trí quan trọng.
Điều này đồng nghĩa với việc chính phủ của ông Lecornu không thể thúc đẩy nhiệm vụ cấp bách nhất hiện nay là thông qua ngân sách năm 2026. Kế hoạch ngân sách do chính phủ của ông Lecornu đệ trình đã trở nên vô hiệu, đồng nghĩa với việc chính phủ tiếp theo phải soạn thảo và bảo vệ một dự luật tài chính mới tại quốc hội.
Theo luật, đề xuất ngân sách mới phải được trình lên quốc hội trước ngày 13/10. Tuy nhiên, thời hạn này là bất khả thi, ngay cả khi Tổng thống Macron lập tức bổ nhiệm một thủ tướng mới, bởi việc chuẩn bị dự luật ngân sách sửa đổi thường mất nhiều tuần.
Trong kịch bản tốt nhất, quốc hội Pháp có thể chỉ bỏ phiếu về phần thu ngân sách, đảm bảo nguồn thu thuế cho nhà nước. Một phương án dự phòng khác là thông qua “luật đặc biệt” nhằm tạm thời gia hạn ngân sách của năm trước, như đã xảy ra với năm 2025. Phương án này giúp tiếp tục cấp vốn cho các dịch vụ công, trong khi Tổng thống Macron tìm cách tháo gỡ tình thế bế tắc chính trị kéo dài.
Admin
Nguồn: VnExpress
