Nỗi sợ hãi về cái chết, một cảm xúc tự nhiên của con người, có thể trở nên đặc biệt ám ảnh và dai dẳng ở người cao tuổi, đôi khi leo thang thành chứng rối loạn lo âu. Câu chuyện của ông Lâm, một người đàn ông sống tại Thanh Trì, Hà Nội, là một ví dụ điển hình.
Sau khi vợ qua đời và các con không ở gần, ông Lâm sống cùng người giúp việc. Vào một buổi chiều tháng 10 năm ngoái, ông đột ngột trải qua cơn tức ngực, khó thở và vã mồ hôi khi đang quét sân. Sau khi được đưa đi cấp cứu, bác sĩ chẩn đoán ông bị thiếu máu nhẹ và cần theo dõi. Từ đó, nỗi lo lắng về sức khỏe biến thành nỗi ám ảnh thường trực về cái chết, khiến ông luôn cảm thấy cơ thể yếu đi và bất an. Dù các kết quả khám bệnh cho thấy sức khỏe ổn định, ông vẫn không tin và liên tục đo huyết áp, nghi ngờ bác sĩ giấu giếm sự thật. Trường hợp của ông Lâm, được chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Hương Lan chia sẻ, cho thấy một thực tế không hiếm gặp. Ông sau đó được chẩn đoán mắc chứng rối loạn lo âu và cần điều trị tâm lý kết hợp với thuốc.
Một trường hợp tương tự là một phụ nữ 63 tuổi ở Thanh Xuân, Hà Nội, sau khi liên tục nghe tin bạn bè qua đời, bà tin rằng mình mắc một căn bệnh nan y hiếm gặp. Tình trạng này kéo dài khiến bà mất ngủ, sụt cân và suy kiệt, phải thường xuyên đến bệnh viện. Nhờ điều trị tại Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương, bà đã cải thiện được giấc ngủ, giảm bồn chồn và bớt ám ảnh về bệnh tật.
Bác sĩ Nguyễn Khắc Dũng, Phó Trưởng khoa Lâm sàng tại Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương, nhận định rằng những trường hợp này cho thấy nỗi sợ chết tự nhiên ở người cao tuổi có thể leo thang thành rối loạn lo âu, gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Một nghiên cứu trên tạp chí The Gerontologist cho thấy khoảng 10-20% người cao tuổi trải qua các triệu chứng lo âu đáng kể, thường liên quan đến sức khỏe và sự hữu hạn của cuộc sống.
Sự suy giảm sức khỏe, sự ra đi của bạn bè, và việc đối diện với ranh giới sinh tử khiến nỗi sợ chết ở người cao tuổi trở nên sâu sắc hơn. Theo bà Lan, đây không chỉ là nỗi sợ cái chết mà còn là nỗi sợ cô đơn, bị lãng quên, hoặc trở thành gánh nặng cho con cháu. Khi không còn trách nhiệm công việc hay mục tiêu cụ thể, nhiều người cảm thấy cuộc đời mất đi ý nghĩa, khiến nỗi sợ càng thêm nặng nề.
Bác sĩ Dũng phân tích rằng, nếu những lo lắng này chỉ thoáng qua thì không đáng ngại. Tuy nhiên, khi nó biến thành một hội chứng bệnh lý, hậu quả có thể rất nặng nề, bào mòn cả về thể chất lẫn tinh thần, dẫn đến mất ngủ kéo dài, ăn uống kém, sút cân và suy kiệt. Các triệu chứng như tim đập nhanh, căng cơ, khó thở càng củng cố niềm tin sai lầm rằng họ đang mắc bệnh hiểm nghèo. Nỗi sợ này đôi khi biểu hiện tinh tế qua những lời dặn dò về hậu sự, hoặc ngược lại, thái độ lảng tránh mọi chủ đề liên quan đến di chúc, tang lễ.
Ông Dũng nhấn mạnh rằng, vòng luẩn quẩn này không chỉ tàn phá cá nhân mà còn kéo theo cả gia đình vào vòng xoáy lo âu, gây tốn kém về kinh tế và ảnh hưởng đến chất lượng sống chung.
Vậy làm thế nào để người cao tuổi có thể sống lạc quan và an yên hơn? Các chuyên gia khuyên rằng, việc duy trì sức khỏe thể chất, chăm sóc tinh thần và gắn kết xã hội là ba yếu tố then chốt. Vận động vừa sức, ăn uống điều độ, ngủ đủ giấc và khám sức khỏe định kỳ giúp người cao tuổi an tâm hơn về thể chất. Dành thời gian cho sở thích cá nhân, thực hành các kỹ thuật thư giãn giúp tâm trí nhẹ nhàng hơn. Giữ kết nối với gia đình, bạn bè, tham gia sinh hoạt cộng đồng giúp người cao tuổi cảm thấy mình vẫn có giá trị và đóng góp cho xã hội.
Một nghiên cứu đăng trên tạp chí The Journals of Gerontology năm 2021 chỉ ra rằng người cao tuổi duy trì hoạt động xã hội và có mục tiêu sống rõ ràng có nguy cơ mắc lo âu liên quan đến cái chết thấp hơn 40% so với nhóm sống cô lập.
Thay vì chỉ nhìn vào cái chết như một điều đáng sợ, hãy trân trọng từng ngày còn lại như một cơ hội để yêu thương, trao tặng và tận hưởng cuộc sống. Đó là lời khuyên mà bác sĩ Dũng muốn gửi gắm đến tất cả mọi người, đặc biệt là những người cao tuổi đang phải đối mặt với nỗi sợ hãi về sự hữu hạn của cuộc đời.
Admin
Nguồn: VnExpress
