Giải Nobel, một trong những giải thưởng danh giá toàn cầu, vinh danh những thành tựu mang tính đột phá trong các lĩnh vực y học, vật lý, hóa học, văn học, kinh tế và hòa bình. Thông thường, các hạng mục khoa học tự nhiên thường xướng tên những nhà khoa học ít được biết đến, với những công trình nghiên cứu được thực hiện từ nhiều thập kỷ trước.
Trong năm nay, có đến 5 trên tổng số 9 nhà khoa học đoạt giải Nobel khoa học đang ở Mỹ khi tin tức được công bố, thậm chí một số người còn đang say giấc. Trong khi đó, hai nhà khoa học khác ở Nhật Bản, cách Stockholm 7 giờ bay, vẫn còn thức và làm việc khi nhận được cuộc gọi từ Thụy Điển. Một người trong số họ thậm chí còn tưởng đó là cuộc gọi quảng cáo. Giải Nobel Hóa học năm nay đặc biệt hơn khi hội đồng Nobel có thể liên lạc với cả ba người đoạt giải để thông báo chính thức.
**Những khoảnh khắc bất ngờ**
Sáng sớm thứ Hai, nhiếp ảnh gia Lindsey Wasson gõ cửa nhà khoa học Mary E. Brunkow ở Seattle. Chú chó Zelda đã thức giấc trước và đánh thức chồng của Brunkow, ông Ross Colquhoun. “Tôi không nghĩ ông ấy biết tôi đến để làm gì. Tôi đã nói: Ông biết không, vợ ông vừa đoạt giải Nobel”, Wasson kể lại. Những bức ảnh của Wasson ghi lại khoảnh khắc Colquhoun đánh thức Brunkow và thông báo tin vui. Brunkow là một trong ba người đồng nhận giải Nobel Y sinh năm nay. Bà đáp lại chồng: “Đừng đùa như vậy”.
Thực tế, nghiên cứu của bộ ba nhà khoa học từ hai thập kỷ trước đã tìm ra con đường quan trọng mà cơ thể sử dụng để kiểm soát hệ miễn dịch, được gọi là dung nạp miễn dịch ngoại vi. Các chuyên gia đánh giá đây là phát hiện then chốt để hiểu rõ các bệnh tự miễn như tiểu đường tuýp 1, viêm khớp dạng thấp và lupus.
Ngày hôm sau, các nhiếp ảnh gia của AP là Mark J. Terrill và Damian Dovarganes đã đến Santa Barbara, California, để gặp nhà vật lý John Martinis trước bình minh. Vợ ông, bà Jean, ra mở cửa và bảo họ quay lại sau vì Martinis cần ngủ. Bà Jean chia sẻ: “Suốt nhiều năm, chúng tôi thức cả đêm để chờ công bố giải Nobel Vật lý. Có lúc chúng tôi nghĩ điều đó thật điên rồ. Chúng tôi sẽ biết nếu nó xảy ra, nhưng cứ ngủ trước đã. Tôi đang cố gắng nghĩ cách báo tin như kiểu ‘Anh có nghĩ đến việc lên kế hoạch cho một chuyến đi đến Thụy Điển không?'”. Cuối cùng, bà Jean đánh thức chồng dậy ngay trước 6 giờ sáng và nói có phóng viên muốn phỏng vấn.
Martinis cho biết: “Tôi biết giải Nobel công bố vào tuần này, vì vậy tôi đã ghép nối thông tin lại với nhau. Tôi mở máy tính và thấy ảnh của mình cùng với Michel Devoret và John Clarke. Vì vậy, tôi khá sốc”. Ba nhà khoa học này giành giải Nobel Vật lý 2025 nhờ nghiên cứu về hiệu ứng đường hầm lượng tử ở cấp hạ nguyên tử, giúp tăng cường sức mạnh của truyền thông kỹ thuật số và máy tính. Martinis sẽ đến Thụy Điển để dự lễ trao giải Nobel vào ngày 10/12 tại Stockholm.
**Chuyến đi chơi bị gián đoạn**
Fred Ramsdell dường như là người duy nhất không biết mình vừa đoạt giải Nobel Y sinh. Vào thời điểm công bố giải, Ramsdell đang đi du lịch bụi, lái xe qua công viên quốc gia Yellowstone cùng vợ và hai chú chó, Larkin và Megan. Ông để điện thoại di động ở chế độ máy bay như thường lệ.
Vài giờ sau, khi họ lái xe qua một thị trấn nhỏ, vợ ông bắt đầu reo hò khi điện thoại của bà tràn ngập thông báo. Bà báo với Ramsdell rằng ông vừa được xướng tên ở giải Nobel Y sinh cùng với Brunkow và Shimon Sakaguchi. Ban đầu, Ramsdell không tin, nhưng vợ ông cho biết bà đã nhận được 200 tin nhắn chúc mừng ông đoạt giải.
Cuối ngày hôm đó, Ramsdell lái xe đến một khách sạn ở Montana để kết nối Wi-Fi và gọi cho bạn bè, đồng nghiệp. Đến nửa đêm, ông mới có thể nói chuyện với Ủy ban Nobel để nhận lời chúc mừng. Ramsdell chia sẻ ông rất kinh ngạc khi nhận được vinh dự này, nhưng không định thay đổi thói quen sử dụng điện thoại vì cho rằng điều đó rất quan trọng để cân bằng giữa công việc và cuộc sống.
**Cuộc gọi đáng ngờ từ Thụy Điển**
Ủy ban Nobel thường gọi điện cho những người chiến thắng ngay trước khi đưa ra thông báo chính thức. Tuy nhiên, một số người như Brunkow đã bỏ qua số điện thoại từ Thụy Điển vì nghĩ đó là cuộc gọi rác vào sáng sớm.
Tương tự, khi điện thoại reo vào ngày 8/10, nhà khoa học đoạt giải Nobel Hóa học Susumu Kitagawa cũng tỏ ra hoài nghi. Ông kể lại rằng mình đã đáp lại khá thẳng thừng vì nghĩ đó là một trong những cuộc gọi tiếp thị mà ông thường xuyên nhận được.
**Giải Nobel: Niềm vinh dự cao quý**
Giải Nobel là giải thưởng quốc tế do Quỹ Nobel tại Stockholm thành lập từ năm 1901, dựa trên tài sản của Alfred Nobel, nhà phát minh kiêm doanh nhân người Thụy Điển. Giải được trao thường niên cho những cá nhân và tổ chức có đóng góp nổi bật trong các lĩnh vực y sinh, hóa học, vật lý, văn học và hòa bình. Năm 1968, Ngân hàng Trung ương Thụy Điển lập ra Giải thưởng của Ngân hàng Thụy Điển cho Khoa học kinh tế để tưởng nhớ Nobel, thường được gọi là giải Nobel Kinh tế.
Người thắng giải sẽ nhận được huy chương, bằng chứng nhận cá nhân và một khoản tiền thưởng. Từ năm 1901 đến 2024, giải thưởng đã được trao 627 lần cho 1.012 cá nhân và tổ chức trên toàn thế giới, ghi nhận những đóng góp to lớn của họ cho nhân loại.
Admin
Nguồn: VnExpress
