Ngày 10/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gây chấn động thị trường tài chính khi tuyên bố sẽ áp thêm mức thuế nhập khẩu 100% đối với hàng hóa từ Trung Quốc, bên cạnh mức thuế 30% hiện hành. Thông báo được đưa ra trên mạng xã hội Truth Social, với thời điểm có hiệu lực dự kiến từ ngày 1/11, hoặc sớm hơn, tùy thuộc vào các động thái và thay đổi từ phía Trung Quốc.
Ông Trump cũng cho biết, bắt đầu từ ngày 1/11, Mỹ sẽ áp dụng kiểm soát xuất khẩu đối với tất cả các phần mềm thiết yếu. Động thái này được cho là phản ứng trước việc Bắc Kinh gần đây tăng cường kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, một loại vật liệu quan trọng trong sản xuất đồ điện tử. Giới phân tích cũng cho rằng, tuyên bố này có thể đồng nghĩa với việc hủy bỏ cuộc gặp dự kiến giữa ông Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc vào cuối tháng này.
Thông tin về việc tăng thuế nhập khẩu đã ngay lập tức gây lo ngại cho các nhà đầu tư, gợi nhớ lại kịch bản tương tự hồi đầu năm, khi Mỹ từng áp mức thuế lên tới 145% đối với hàng hóa Trung Quốc.
Phản ứng trước thông tin này, thị trường chứng khoán Mỹ đã chứng kiến sự sụt giảm mạnh vào phiên giao dịch ngày 10/10. Chỉ số DJIA giảm 1,9% xuống 45.479 điểm, S&P 500 mất 2,71% (mức giảm tệ nhất kể từ ngày 10/4), và Nasdaq Composite, với nhiều cổ phiếu công nghệ, giảm tới 3,56%. Ryan Detrick, chiến lược gia thị trường tại Carson Group, nhận định rằng sự đối đầu giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang tạo ra tâm lý bi quan trên thị trường, và bài đăng của ông Trump đã gây ra biến động mạnh.
Ngoài ra, Tổng thống Trump còn đe dọa áp đặt kiểm soát xuất khẩu đối với các linh kiện máy bay của Boeing để đáp trả việc Trung Quốc hạn chế xuất khẩu đất hiếm. Ông nhấn mạnh rằng Mỹ có nhiều thứ để đáp trả, bao gồm cả máy bay Boeing mà Trung Quốc đang sử dụng và cần các linh kiện liên quan.
Mặc dù không phải lúc nào những lời đe dọa của ông Trump cũng trở thành hiện thực, nhưng các nhà đầu tư, người tiêu dùng và doanh nghiệp vẫn có lý do để lo lắng, đặc biệt trong bối cảnh quan hệ thương mại Mỹ – Trung Quốc liên tục biến động trong năm nay.
Mỹ và Trung Quốc là hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, với kim ngạch thương mại song phương khổng lồ. Mặc dù Mexico gần đây đã vượt qua Trung Quốc để trở thành nước xuất khẩu hàng hóa lớn nhất vào Mỹ, nhưng Mỹ vẫn nhập khẩu hàng trăm tỷ đô la hàng hóa từ Trung Quốc. Ngược lại, Trung Quốc cũng là thị trường xuất khẩu hàng đầu của Mỹ.
Các mặt hàng điện tử, dệt may và đồ nội thất là những nhóm hàng mà Mỹ nhập khẩu nhiều nhất từ Trung Quốc. Điều này giải thích tại sao ông Trump liên tục thúc giục các CEO, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ, chuyển hoạt động sản xuất về Mỹ. Trong những tháng gần đây, giọng điệu của ông đã dịu bớt sau khi các nhà lãnh đạo doanh nghiệp cam kết đầu tư thêm hàng trăm tỷ đô la vào sản xuất tại Mỹ, mặc dù phần lớn sản phẩm của họ vẫn được sản xuất ở nước ngoài.
Đầu năm nay, Mỹ và Trung Quốc đã liên tục áp thuế nhập khẩu trả đũa lẫn nhau. Vào tháng 4, Mỹ đã áp mức thuế 145% đối với hàng hóa Trung Quốc, trong khi Trung Quốc cũng áp mức thuế 125% đối với hàng hóa Mỹ.
Tuy nhiên, sau khi tăng thuế lên 145%, Tổng thống Mỹ đã công bố ngoại lệ đối với đồ điện tử, chỉ áp dụng mức thuế 20%. Động thái này cho thấy chính quyền Trump nhận thức rõ tác động tiêu cực của mức thuế quá cao đối với nền kinh tế Mỹ.
Đến tháng 5, căng thẳng thương mại giữa hai nước đã hạ nhiệt khi cả hai bên đồng ý giảm thuế cho nhau trong 90 ngày. Trung Quốc giảm thuế đối với hàng hóa Mỹ xuống 10% từ 125%, trong khi Mỹ giảm từ 145% xuống 30%. Thị trường chứng khoán của cả hai nước đều hoan nghênh thông tin này.
Vào tháng 8, ông Trump đã ký sắc lệnh tiếp tục gia hạn việc hoãn áp thuế đối với Trung Quốc. Cho đến nay, quan chức hai bên đã thực hiện 4 vòng đàm phán thương mại, đạt được sự thống nhất trong nhiều vấn đề, từ đất hiếm đến TikTok.
Tuy nhiên, ngày 10/10, Tổng thống Mỹ cáo buộc Trung Quốc “trở nên thù địch” trong vấn đề thương mại. Bình luận này được đưa ra chỉ một ngày sau khi Bộ Thương mại Trung Quốc thông báo siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, một loại vật liệu mà Bắc Kinh đang thống trị nguồn cung toàn cầu. Một ngày trước đó, Ủy ban Đặc biệt của Hạ viện Mỹ về Trung Quốc đã kêu gọi Mỹ và các đồng minh mở rộng lệnh cấm xuất khẩu thiết bị sản xuất chip sang nền kinh tế thứ hai thế giới.
Đối với Mỹ, một phần quan trọng của các thỏa thuận thương mại là đảm bảo Trung Quốc tăng nguồn cung nam châm đất hiếm. Mặc dù đã đạt được một số tiến bộ rõ ràng, nhưng ông Trump trong những tháng gần đây liên tục cáo buộc Bắc Kinh vi phạm cam kết.
Ông từng phản ứng bằng cách hạn chế bán công nghệ Mỹ cho Trung Quốc, bao gồm cả chip AI của Nvidia. Tuy nhiên, nhiều hạn chế sau đó đã được dỡ bỏ.
Tuần này, chính quyền Trump thông báo sẽ sớm áp phí đối với hàng hóa được vận chuyển bằng tàu thuộc sở hữu hoặc do Trung Quốc vận hành. Bắc Kinh đã đáp trả bằng kế hoạch tương tự đối với tàu Mỹ, có hiệu lực từ ngày 10/10.
Giới phân tích nhận định rằng ông Trump đang thể hiện sự sẵn sàng áp dụng mức thuế không giới hạn đối với Trung Quốc. Tuy nhiên, ông Tập cũng cho thấy sự kiên quyết trong các chính sách trả đũa. Sự leo thang căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể gây gián đoạn nhiều chuỗi cung ứng lớn trong thời gian tới, đặc biệt là trong các ngành công nghệ, xe điện và quốc phòng.
Tuy nhiên, khả năng Tổng thống Mỹ tiếp tục áp thuế theo ý muốn có thể sớm chấm dứt nếu Tòa án Tối cao ra phán quyết bất lợi cho ông. Cơ quan này sẽ xem xét tính hợp pháp của các chính sách thuế nhập khẩu mà ông đã công bố trong nhiệm kỳ của mình. Cuộc tranh luận đầu tiên giữa các bên sẽ diễn ra vào tuần đầu tháng 11.
Trước đó, cả Tòa phúc thẩm liên bang khu vực Washington và Tòa án Thương mại Quốc tế (CIT) tại Manhattan đã khẳng định các mức thuế nhập khẩu mà ông Trump áp dụng dựa trên Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp (IEEPA) là bất hợp pháp.
Admin
Nguồn: VnExpress
