Tại sự kiện Cyber Day về an toàn mạng, được tổ chức tại trường Phổ thông Song ngữ liên cấp Wellspring vào sáng 11/10, Trung tá Nguyễn Tiến Cường, Trưởng phòng 3, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công An, đã chia sẻ những thông tin đáng chú ý về tình hình tội phạm mạng nhắm vào trẻ em và thanh thiếu niên.

Sự kiện này nằm trong khuôn khổ chiến dịch “Không một mình – Cùng nhau an toàn trực tuyến” do Bộ Công an phát động, với mục tiêu nâng cao nhận thức về an toàn và trách nhiệm trên không gian mạng cho người dân, đặc biệt là giới trẻ.
Với kinh nghiệm hơn 15 năm trong lĩnh vực an ninh mạng, Trung tá Cường nhận định trẻ em và thanh thiếu niên là đối tượng dễ bị tổn thương nhất trước các hành vi phạm tội trên mạng. Sự thiếu hụt kỹ năng tự bảo vệ và tâm lý dễ bị lợi dụng khiến các em trở thành mục tiêu của tội phạm. Thống kê trong sáu tháng đầu năm 2025 cho thấy hàng loạt vụ việc liên quan đến lừa đảo, xâm hại hoặc dụ dỗ trẻ em và thanh thiếu niên trên môi trường mạng, trong đó nổi lên thủ đoạn “bắt cóc trực tuyến” nhắm vào học sinh, sinh viên.
Theo ông Cường, các hình thức lừa đảo và phạm tội trên mạng ngày càng tinh vi và biến đổi không ngừng, nhưng vẫn dựa trên ba thủ đoạn chính: đe dọa, thao túng và dụ dỗ.
Thứ nhất, tội phạm thường sử dụng chiêu trò đe dọa bằng cách giả danh cơ quan chức năng, cáo buộc nạn nhân vi phạm quy định nào đó. Mục đích là tạo ra nỗi sợ hãi để ép buộc các em làm theo yêu cầu của chúng. Ví dụ điển hình là các vụ “bắt cóc trực tuyến”, khi tội phạm mạo danh công an yêu cầu nạn nhân cởi quần áo để kiểm tra hình xăm hoặc các dấu hiệu đặc biệt trên cơ thể, sau đó sử dụng những hình ảnh nhạy cảm này để tống tiền, đe dọa các em và gia đình.
Thứ hai, tội phạm sử dụng thủ đoạn thao túng tâm lý để kiểm soát cảm xúc và hành vi của học sinh trong thời gian dài. Chúng tạo dựng lòng tin bằng những câu chuyện nghe có vẻ thuyết phục, khiến các em tin tưởng một cách mù quáng.
Thứ ba, kẻ xấu lợi dụng tâm lý của thanh thiếu niên bằng cách đưa ra những lời đề nghị hấp dẫn như sự nổi tiếng, tình cảm hoặc tiền bạc để dụ dỗ các em làm theo yêu cầu của chúng.
Trung tá Cường nhấn mạnh: “Khi phát hiện bất kỳ một trong ba dấu hiệu trên, có nghĩa là trẻ em, học sinh đang gặp nguy hiểm.”
Đại tá Nguyễn Hồng Quân, Giám đốc Trung tâm huấn luyện, A05, Bộ Công an, nhấn mạnh nguyên tắc “Không để con một mình lang thang trên mạng”.
Dẫn số liệu từ khảo sát của Google năm 2022, ông Quân cho biết trẻ em Việt Nam bắt đầu sử dụng điện thoại từ độ tuổi trung bình là 9, sớm hơn 4 năm so với mức trung bình của thế giới. Việc tiếp xúc quá sớm với Internet tiềm ẩn nhiều rủi ro. Do đó, phụ huynh cần tăng cường giám sát và không nên giao hoàn toàn thiết bị cho con. Ông Quân khuyến nghị: “Với trẻ trên 16 tuổi, các em có thể sử dụng điện thoại tương đối tự do. Tuy nhiên, với độ tuổi 14-16, cần có sự định hướng, còn nhỏ hơn thì phải được giám sát, thậm chí có sự hiện diện của phụ huynh khi sử dụng.”
Các chuyên gia khuyến nghị phụ huynh nên chủ động làm bạn với con cái, tạo không gian để các em tin tưởng và chia sẻ những vấn đề mình gặp phải, từ đó người lớn có thể kịp thời phát hiện những dấu hiệu bất thường. Đồng thời, cha mẹ cũng cần trang bị kiến thức, học hỏi cùng con để có thể bình tĩnh xử lý khi có sự cố xảy ra.
Về phía nhà trường, Trung tá Cường khuyến nghị các trường nên đóng vai trò kết nối, tổ chức nhiều hoạt động để học sinh có cơ hội gặp gỡ các chuyên gia, nâng cao nhận thức về an toàn trên không gian mạng.
Cơ quan công an cũng mong muốn các nền tảng mạng xã hội quan tâm hơn đến đối tượng thanh thiếu niên, bằng cách tạo ra các công cụ dễ tiếp cận để các em có thể phản ánh hoặc yêu cầu sự hỗ trợ từ cơ quan chức năng khi cần thiết.

Chị Lan Anh, một phụ huynh có con học lớp 1 và lớp 8, chia sẻ rằng chị rất tâm đắc với những thông tin mà các chuyên gia đã chia sẻ về những rủi ro mà trẻ em và thanh thiếu niên có thể gặp phải khi sử dụng Internet. Chị luôn quan niệm rằng cha mẹ cần đồng hành và dẫn dắt con cái, nhưng chị nhận thấy mình còn thiếu nhiều kiến thức để làm tốt vai trò này trong môi trường mạng.
“Tôi đã hiểu rõ hơn về những việc mình cần làm và có thể làm. Sau sự kiện này, tôi sẽ suy nghĩ và bàn bạc lại với chồng để tìm cách hướng dẫn và quản lý việc sử dụng Internet của con, cũng như trao đổi với con về những nguy cơ và dấu hiệu nhận biết nguy hiểm,” chị Lan Anh cho biết.
Admin
Nguồn: VnExpress