Tình trạng mang thai ngoài ý muốn ở tuổi vị thành niên đang gióng lên hồi chuông báo động về sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam, kéo theo những hệ lụy nghiêm trọng về thể chất và tinh thần.
Trường hợp của Thảo (Thanh Xuân, Hà Nội) là một ví dụ điển hình. Sau một thủ thuật không an toàn, kinh nguyệt của Thảo biến mất hoàn toàn. Bác sĩ Phan Chí Thành tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương kết luận tử cung của bệnh nhân bị dính hoàn toàn, một biến chứng nghiêm trọng khiến cơ quan sinh sản mất khả năng giãn nở và gây vô sinh. Bác sĩ Thành cho biết, nếu tử cung bị dính, người phụ nữ sẽ không thể mang thai, hoặc nếu có thai, nguy cơ sảy thai và sinh non là rất cao.
Một thiếu nữ 16 tuổi khác cũng đã được các bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Trung ương cứu sống trong tình trạng nguy kịch sau khi nạo phá thai tại một phòng khám tư nhân. Tử cung của em bị thủng, máu tràn khắp ổ bụng. Nếu không được cấp cứu kịp thời, cô bé có thể phải cắt bỏ tử cung vĩnh viễn, đồng nghĩa với việc mất đi cơ hội làm mẹ.
Tương tự, tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, một thai phụ 16 tuổi nhập viện trong tình trạng nguy kịch với thể trạng yếu, da xanh xao và huyết áp tụt sâu do mất máu không rõ nguyên nhân. Sau khi thăm khám, các bác sĩ phát hiện cô bé đang mang thai và âm đạo có mùi hôi khó chịu. Sau nhiều lần gặng hỏi, cô bé thú nhận đã tự ý mua thuốc phá thai uống cách đó ba tuần và giấu gia đình. Khối thai gần ba tháng tuổi trong tử cung bị hoại tử, gây nhiễm trùng nặng nề.
Theo một nghiên cứu của Tổ chức Dịch vụ Dân số Quốc tế (PSI), ước tính có hơn 10% nữ giới Việt Nam chưa kết hôn (từ 15-24 tuổi) đã từng mang thai ngoài ý muốn ít nhất một lần. Nghiên cứu năm 2022 tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương và Trường Đại học Y Hà Nội cũng chỉ ra sự thiếu hụt kiến thức về các biện pháp tránh thai ở lứa tuổi này. Đáng chú ý, chỉ có 6% các trường hợp vị thành niên phá thai sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào. Sự thiếu hiểu biết và tâm lý lo sợ dẫn đến việc gần một nửa (47%) các ca phá thai ở tuổi vị thành niên phải phá thai to trên 12 tuần, làm tăng đáng kể nguy cơ biến chứng y tế.
Báo cáo của Bộ Y tế cho thấy, số ca mang thai ở tuổi vị thành niên chiếm 2,5-3% tổng số phụ nữ mang thai. Tuy nhiên, con số phá thai thực tế có thể cao hơn rất nhiều, do hơn 40% ca phá thai tại Việt Nam được thực hiện tại các phòng khám tư nhân, nơi tiềm ẩn nhiều rủi ro về chuyên môn.
Bác sĩ Giang Châu Võ, Bệnh viện Từ Dũ, TP HCM, cho biết hành vi giấu gia đình đi phá thai là phản ứng phòng vệ trước sự kỳ thị của xã hội và áp lực từ chính người thân. Trẻ vị thành niên có tâm lý chưa vững vàng, dễ hoảng loạn và lo lắng khi mang thai ngoài ý muốn. Nỗi sợ bị đánh giá và coi là “hư hỏng” trong một xã hội coi trọng các giá trị truyền thống buộc các em phải tìm đến những giải pháp bí mật, tránh các bệnh viện công lập uy tín – nơi yêu cầu sự đồng ý của phụ huynh đối với người dưới 18 tuổi. Việc lựa chọn các cơ sở tư nhân cũng giúp các em không phải khai báo hành chính và lộ thông tin cá nhân. Sự chần chừ và lúng túng kéo dài thời gian mang thai, khiến thai lớn hơn, từ đó làm tăng nguy cơ thất bại và tai biến thủ thuật nếu thực hiện ở nơi kém chất lượng.
Phá thai không an toàn là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến vô sinh. Tại Việt Nam, tỷ lệ vô sinh là 7,7%, và những người có tiền sử nạo phá thai có nguy cơ vô sinh cao gấp 4 lần so với người không có tiền sử. Các biến chứng có thể bao gồm dính buồng tử cung, viêm nhiễm vùng chậu (PID), tắc vòi trứng và biến dạng tử cung. Bên cạnh đó, việc phải đối diện với khủng hoảng một mình còn gây ra những tổn thương tâm lý sâu sắc, khiến các em dễ rơi vào trầm cảm do mặc cảm tội lỗi và cô lập.
Để giảm thiểu những hệ lụy từ phá thai không an toàn, các chuyên gia khuyến cáo gia đình và nhà trường cần tăng cường giáo dục về sức khỏe sinh sản và lối sống lành mạnh cho học sinh. Đồng thời, các bác sĩ khuyên không nên quan hệ tình dục trước 20 tuổi đối với nam và trước 18 tuổi đối với nữ. Nếu chưa sẵn sàng mang thai, cả hai nên sử dụng các biện pháp tránh thai an toàn như bao cao su, đặt vòng, uống thuốc, tiêm, đặt que cấy, triệt sản hoặc thắt ống dẫn tinh.
Admin
Nguồn: VnExpress
