Phát biểu tại Đại hội Đảng bộ Chính phủ chiều 13/10, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh vai trò then chốt của khoa học và công nghệ trong việc đưa Việt Nam vươn lên nhóm các quốc gia phát triển. Theo ông, trong khi nông nghiệp đã giúp Việt Nam thoát nghèo và công nghiệp đưa đất nước đạt mức thu nhập trung bình, thì khoa học và công nghệ là nền tảng duy nhất để vượt qua bẫy thu nhập trung bình.
Bộ trưởng Hùng cho rằng Việt Nam đang đi đúng hướng khi kết hợp ba trụ cột: khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Ông giải thích: “Khoa học công nghệ cung cấp tri thức, đổi mới sáng tạo chuyển hóa tri thức vào cuộc sống, còn chuyển đổi số khuếch đại tri thức”.
Ông đánh giá cao thể chế về khoa học và công nghệ của Việt Nam hiện nay, cho rằng nó đã thông thoáng, kiến tạo, tiệm cận quốc tế và có nhiều chính sách mang tính đột phá. Nghị quyết 57 của Chính phủ được xem là một bước chuyển quan trọng, đánh dấu giai đoạn phát triển dựa trên tri thức và công nghệ thay vì chỉ dựa vào lao động giá rẻ.
Trong nhiệm kỳ vừa qua, lĩnh vực KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể, với thứ hạng quốc tế được cải thiện rõ rệt. Đây là tiền đề quan trọng để những yếu tố này thực sự trở thành động lực tăng trưởng kinh tế trong 5 năm tới.
Theo kế hoạch, Nhà nước sẽ dành 3-4% ngân sách, tương đương 3-4 tỷ USD mỗi năm, để kích hoạt tổng chi xã hội cho lĩnh vực này lên khoảng 10-15 tỷ USD. Mục tiêu là KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đóng góp ít nhất 5% GDP, trong đó KH&CN chiếm 1%, đổi mới sáng tạo 2-3% và chuyển đổi số 1-2%. Bộ trưởng Hùng khẳng định Bộ KH&CN sẽ tính toán hiệu quả sử dụng ngân sách và lấy đó làm tiêu chí phân bổ cho các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp.
Bộ trưởng Hùng nhấn mạnh sự cần thiết của việc làm chủ 11 nhóm công nghệ chiến lược để xây dựng các ngành công nghiệp trụ cột. Theo ông, “không làm chủ công nghệ thì không thể giữ vững chủ quyền quốc gia”. Đổi mới sáng tạo cần tập trung vào doanh nghiệp, đồng thời khuyến khích sự sáng tạo của mỗi người dân, xây dựng một quốc gia khởi nghiệp, khuyến khích khám phá và chấp nhận thất bại. Ông kêu gọi: “Phải đưa đổi mới sáng tạo trở thành lối sống, phong cách sống của người Việt”.
Bộ KH&CN cũng định hướng xây dựng một quốc gia số toàn diện, bao gồm chính phủ số, kinh tế số và xã hội số, lấy công dân số làm trung tâm. Trong nhiệm kỳ tới, ngành sẽ chuyển đổi từ “quản lý sang tạo động lực; từ phân bổ sang huy động nguồn lực; từ kiểm soát hành chính sang sáng tạo, dẫn dắt và tạo thị trường”.
Đối với công tác nghiên cứu, cơ quan quản lý sẽ chuyển từ kiểm soát đầu vào sang đánh giá kết quả. Các tổ chức thương mại hóa thành công sản phẩm nghiên cứu sẽ được cấp ngân sách nhiều hơn. Bộ cũng định hướng chuyển giao các nghiên cứu cơ bản cho các trường đại học, còn nghiên cứu công nghệ cho doanh nghiệp.
Bộ trưởng Hùng cho rằng nghiên cứu cần tập trung vào các công nghệ chiến lược, công nghệ lõi, chuyển từ “chuyển đổi số sang chuyển đổi AI”, từ số hóa quy trình hành chính sang vận hành quốc gia bằng dữ liệu và nền tảng số. Thay vì chỉ tập trung vào đầu tư hạ tầng, cần chú trọng hơn vào dữ liệu và năng lực phân tích.
Đối với nghiên cứu ứng dụng, Bộ đề xuất Nhà nước hỗ trợ đầu ra cho các sản phẩm chiến lược thông qua mua sắm công hoặc trích 10-20% quỹ KH&CN. Doanh nghiệp cũng sẽ được cấp “phiếu hỗ trợ đổi mới công nghệ” để thuê nghiên cứu cải tiến quy trình, sản phẩm hoặc thử nghiệm công nghệ mới trong nước.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, trong khi thời đại công nghệ thông tin là giai đoạn “mỗi xã, mỗi tỉnh một phần mềm”, thì thời đại chuyển đổi số đòi hỏi “một nền tảng số dùng chung toàn quốc”. Chính phủ sẽ đặt hàng các doanh nghiệp phát triển các nền tảng này để tăng tính đồng bộ và tiết kiệm chi phí.
Bộ trưởng kết luận, nhiệm kỳ tới là giai đoạn “chuyển hóa tiềm năng thành tăng trưởng thực chất, đưa kinh tế tăng trên 10%, hướng tới tự chủ chiến lược”. Ông khẳng định: “Bộ ba khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực trung tâm của phát triển. Nhưng đây không chỉ là công việc của một bộ, mà là sự nghiệp chung của cả dân tộc. Một người đổi mới thì có một ý tưởng, một trăm triệu người đổi mới thì có cả một tương lai”.
Admin
Nguồn: VnExpress
