Thời tiết thay đổi thất thường, đặc biệt là sự biến động về nhiệt độ và độ ẩm, tạo điều kiện thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh viêm mũi họng phát triển và lây lan mạnh mẽ. Theo Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Dinh từ khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, khi trẻ hít phải không khí lạnh, các mao mạch ở mũi co lại, làm giảm lưu thông máu. Điều này khiến lớp niêm mạc mũi họng dễ bị tổn thương khi các tác nhân gây bệnh tấn công, dẫn đến phù nề, tăng tiết dịch nhầy, bong tróc tế bào biểu mô và suy giảm khả năng kháng khuẩn tại chỗ của đường hô hấp.
Trong giai đoạn này, trẻ thường có các biểu hiện như sổ mũi, hắt hơi, đau họng, ho, khàn tiếng, quấy khóc hoặc bỏ bú. Bên cạnh đó, trẻ có thể bị sưng đỏ họng, đau đầu và sốt.
Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, có hệ miễn dịch còn non yếu nên rất dễ mắc bệnh viêm mũi họng. Ống mũi của trẻ hẹp, niêm mạc mỏng, chỉ cần nhiễm lạnh hoặc tiếp xúc với người bệnh là có thể phát triển thành viêm mũi họng. Những thói quen sinh hoạt không phù hợp, chẳng hạn như ở trong môi trường quá nóng hoặc lạnh, vui chơi ở nơi ẩm mốc, nhiều bụi hoặc lông thú, cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh ở trẻ.
Nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách, phản ứng viêm do virus kích hoạt sẽ làm tăng tiết dịch nhầy, tạo môi trường ẩm ướt thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi. Các loại vi khuẩn thường trú trong vùng họng như streptococcus pneumoniae, haemophilus influenzae hay moraxella catarrhalis có thể xâm nhập sâu hơn khi hệ miễn dịch của trẻ suy yếu, gây bội nhiễm vi khuẩn. Điều này dẫn đến tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng hơn và có thể lan sang tai giữa, xoang hoặc đường hô hấp dưới, gây ra viêm phế quản, tiểu phế quản, viêm phổi, thậm chí suy hô hấp cấp. Nguy hiểm hơn, nếu viêm mũi họng do liên cầu khuẩn nhóm A (S.pyogenes) gây ra, trẻ có thể gặp phải các biến chứng nguy hiểm như bệnh thấp tim hoặc viêm cầu thận cấp.
Trẻ lớn tuổi có thể bị viêm mũi họng từ 2 đến 4 lần mỗi năm, trong khi tần suất mắc bệnh ở trẻ em dưới 6 tuổi có thể tăng lên 6 đến 8 lần mỗi năm. Thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ 1 đến 3 ngày, và bệnh thường diễn ra ở mức độ nhẹ. Nếu được nghỉ ngơi và chăm sóc tốt, các triệu chứng có thể tự biến mất sau 7 đến 14 ngày. Hiện nay, chưa có thuốc đặc hiệu để điều trị viêm mũi họng ở trẻ em. Thuốc kháng sinh chỉ có tác dụng trong trường hợp bội nhiễm vi khuẩn hoặc khi xuất hiện các biến chứng.
Để giúp trẻ nhanh chóng hồi phục, bác sĩ Dinh khuyến cáo phụ huynh nên cho trẻ nghỉ ngơi đầy đủ, uống đủ nước và tránh tiếp xúc với khói thuốc lá để hạn chế kích thích đường hô hấp. Vệ sinh mũi cho trẻ bằng nước muối sinh lý 0,9% từ 3 đến 5 lần mỗi ngày cũng là một biện pháp hữu hiệu. Nếu dịch nhầy nhiều, phụ huynh có thể sử dụng dụng cụ hút mũi, nhưng cần tránh lạm dụng để không gây tổn thương niêm mạc mũi của trẻ.
Khi trẻ sốt cao, phụ huynh có thể lau mát cho trẻ bằng khăn mềm nhúng nước ấm (khoảng 37-38 độ C), tập trung vào các vùng nách và bẹn. Lưu ý không dùng nước quá nóng để tránh gây kích ứng da. Cho trẻ mặc quần áo thoáng mát và giữ phòng thông thoáng. Nếu sốt không giảm, có thể sử dụng thuốc hạ sốt theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Về chế độ dinh dưỡng, phụ huynh nên cho trẻ ăn các món mềm, lỏng, dễ tiêu và chia nhỏ các bữa ăn để tránh gây mệt mỏi và nôn trớ khi ăn. Đồng thời, khuyến khích trẻ uống thêm nước ấm và nước ép trái cây giàu vitamin C. Đối với trẻ trên 12 tháng tuổi, có thể sử dụng một số phương pháp giảm ho như mật ong pha với nước ấm (liều lượng 1/2 – 1 thìa cà phê mật ong mỗi lần). Lưu ý không dùng mật ong cho trẻ dưới 12 tháng tuổi do nguy cơ ngộ độc botulism.
Để phòng ngừa bệnh viêm mũi họng cho trẻ, cha mẹ nên tạo thói quen rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, vệ sinh đồ chơi và không gian sống sạch sẽ. Đảm bảo trẻ được tiêm phòng đầy đủ, duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học và uống đủ nước mỗi ngày. Đặc biệt, cần giữ ấm cho trẻ khi thời tiết chuyển lạnh, nhất là vùng cổ, ngực, bàn tay và bàn chân.
Khi trẻ có các dấu hiệu như sốt cao liên tục, kém đáp ứng với các biện pháp hạ sốt hoặc sốt kéo dài trên 3 ngày, mệt mỏi nhiều, li bì, khó đánh thức, bỏ bú, bỏ ăn, ho dữ dội, thở nhanh, khó thở…, phụ huynh cần đưa trẻ đi khám ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Admin
Nguồn: VnExpress
