Bộ Công an đang lấy ý kiến đóng góp cho hai dự thảo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sinh trắc học giọng nói và mống mắt, từ ngày 14/10 đến 14/12. Động thái này nhằm chuẩn hóa quy trình thu thập và sử dụng dữ liệu sinh trắc học, vốn đóng vai trò quan trọng trong định danh số hiện đại.
Theo cơ quan soạn thảo, việc xây dựng quy chuẩn là cần thiết do quá trình thu thập dữ liệu sinh trắc hiện nay còn chưa được chuẩn hóa, liên thông và đồng bộ. Điều này gây khó khăn cho việc trao đổi, chia sẻ và tích hợp dữ liệu giữa các hệ thống, làm hạn chế khả năng liên thông của các cơ sở dữ liệu.
Luật Căn cước 2023, có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, quy định việc tích hợp dữ liệu sinh trắc học khuôn mặt, vân tay, mống mắt, ADN và giọng nói vào thẻ căn cước.
**Quy trình thu thập dữ liệu sinh trắc học**
Dự thảo quy định chi tiết về quy trình thu thập dữ liệu sinh trắc học giọng nói và mống mắt.
Đối với giọng nói, việc lấy mẫu dự kiến bắt đầu khi công dân đủ 6 tuổi và được cập nhật định kỳ ở các độ tuổi 14-25, 25-40 và 40-60. Quá trình thu âm được thực hiện trong điều kiện sức khỏe và tâm lý bình thường, không mắc bệnh về tai mũi họng. Người dân sẽ thu âm trong cabin hoặc phòng thu âm đạt chuẩn, sử dụng micro chuyên dụng thay vì micro điện thoại, webcam hoặc laptop. Mỗi người sẽ đọc một đoạn văn mẫu trong khoảng 20-30 giây hoặc nói tự do theo chủ đề gợi ý nếu không có khả năng đọc. Người dân có quyền thực hiện lại nếu hệ thống báo lỗi và có thể nghe lại giọng nói đã thu.
Việc thu thập dữ liệu mống mắt sẽ được thực hiện đồng thời với quá trình làm căn cước. Người lấy mẫu cần đảm bảo không có bệnh về mắt ảnh hưởng đến quá trình thu thập. Nên tháo kính (bao gồm cả kính áp tròng) để tối ưu hóa chất lượng hình ảnh và giảm sai lệch. Camera ánh sáng hồng ngoại sẽ được sử dụng để chụp ảnh mống mắt, giúp giảm nhiễu và cho phép trích xuất chi tiết vân rõ nét.
**Bảo mật và chia sẻ dữ liệu**
Dữ liệu sinh trắc học giọng nói và mống mắt được xác định là thông tin cá nhân nhạy cảm và phải được lưu trữ trong hệ thống bảo mật 3 lớp (mã hóa, phân quyền, ghi nhật ký) với thời hạn tối thiểu 10 năm hoặc theo quy định của Bộ Công an. Dữ liệu cần có bản sao lưu dự phòng, đồng bộ với Cơ sở dữ liệu Căn cước.
Dự thảo cũng quy định dữ liệu sinh trắc học chỉ được chia sẻ trong 4 trường hợp: phục vụ công tác tố tụng theo yêu cầu của cơ quan trưng cầu giám định; đồng bộ hệ thống dữ liệu dân cư; phục vụ hệ thống xác thực sinh trắc học nhà nước; hoặc phục vụ công tác công an của lực lượng khoa học công nghệ, kỹ thuật nghiệp vụ.
**Ưu điểm của nhận dạng mống mắt**
Bộ Công an đánh giá nhận dạng mống mắt là phương pháp sinh trắc học tiên tiến và chính xác nhất hiện nay. Mống mắt có cấu trúc sinh học phức tạp và duy nhất, khác biệt ở mỗi người, ngay cả với các cặp song sinh. Cấu trúc này hình thành và ổn định từ khoảng 10 tháng sau sinh và hầu như không thay đổi trong suốt cuộc đời, đảm bảo tính bền vững và đáng tin cậy của phương pháp định danh. Độ chính xác của nhận dạng mống mắt lên tới 99,9%, cao nhất so với các phương pháp khác.
Ưu điểm nổi bật khác là tính không tiếp xúc, cho phép xác thực từ khoảng cách 10-30cm, thậm chí xa hơn, tăng tính tiện lợi và vệ sinh. Công nghệ này được tin dùng trong các lĩnh vực đòi hỏi bảo mật cao như an ninh quốc phòng, kiểm soát biên giới, ngân hàng, y tế và truy cập thiết bị cá nhân.
Nhiều quốc gia trên thế giới đã ứng dụng công nghệ nhận dạng mống mắt. Các sân bay quốc tế như Schiphol (Hà Lan), Heathrow (Anh) và Dubai sử dụng hệ thống này để kiểm soát hành khách nhập cảnh, giúp rút ngắn thời gian kiểm tra. Ấn Độ triển khai chương trình Aadhaar, hệ thống định danh sinh trắc học quy mô lớn nhất toàn cầu. Mỹ sử dụng công nghệ này trong chương trình US-VISIT tại các sân bay quốc tế. Các nước châu Âu như Anh, Đức, Hà Lan đã tích hợp mống mắt vào hệ thống kiểm soát biên giới tự động. UAE cho phép giao dịch ngân hàng và xuất nhập cảnh chỉ bằng mống mắt.
Mặc dù sinh trắc học giọng nói có tính ổn định thấp hơn, nhưng độ chính xác của phương pháp này đã được nâng cao đáng kể, mở rộng phạm vi ứng dụng trong các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, y tế, vận tải, quốc phòng và an ninh.
Admin
Nguồn: VnExpress
