Gan, một cơ quan quan trọng thường được ví như “cơ quan thầm lặng” của cơ thể, đóng vai trò thiết yếu trong việc thải độc, chuyển hóa và dự trữ các chất dinh dưỡng. Mặc dù gan có khả năng tự phục hồi đáng kinh ngạc, nhưng nó cũng rất dễ bị tổn thương nếu không được chăm sóc đúng cách.
Khi gan bị quá tải, nó có thể dẫn đến các bệnh lý nghiêm trọng như xơ gan, gan nhiễm mỡ, và thậm chí là ung thư gan. Những bệnh này có thể tiến triển nhanh chóng, thường là do chế độ ăn uống không lành mạnh và lối sống ít vận động. Việc nhận biết sớm các thói quen có hại là bước quan trọng đầu tiên để bảo vệ sức khỏe gan và ngăn ngừa bệnh tật.
Một trong những thói quen gây hại cho gan là lạm dụng nước ngọt. Uống thường xuyên nước ngọt, dù là loại có đường hay không đường, đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ chuyển hóa (MASLD), trước đây gọi là gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Một nghiên cứu được công bố tại Tuần lễ Tiêu hóa châu Âu năm 2025 cho thấy rằng việc uống hơn một lon nước ngọt mỗi ngày có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ chuyển hóa lên đến 60%. Để bảo vệ sức khỏe gan, nên ưu tiên nước lọc, trà thảo mộc hoặc các loại đồ uống ngọt tự nhiên.
Tiêu thụ quá nhiều đồ ăn nhanh cũng gây hại cho gan. Đồ ăn nhanh thường chứa nhiều chất béo bão hòa, đường và muối, dẫn đến tích tụ mỡ trong gan và gây viêm. Việc ăn đồ ăn nhanh thường xuyên cũng làm tăng nguy cơ kháng insulin và tổn thương gan. Thay vào đó, nên áp dụng chế độ ăn Địa Trung Hải, giàu trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt và chất béo lành mạnh như dầu ô liu.
Hút thuốc và uống rượu quá mức là những yếu tố nguy cơ lớn đối với sức khỏe gan. Uống rượu thường xuyên là nguyên nhân hàng đầu gây viêm gan. Ngay cả việc uống rượu ở mức vừa phải cũng có thể làm cho bệnh gan trở nên nghiêm trọng hơn. Bên cạnh đó, hút thuốc lá đưa các chất độc hại vào cơ thể, làm tăng viêm gan và nguy cơ ung thư gan. Cần hạn chế rượu bia, hoặc tốt nhất là kiêng hoàn toàn nếu đang mắc bệnh gan. Cố gắng cai thuốc lá, có thể tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tư vấn, người thân hoặc sử dụng thuốc cai nghiện.
Lối sống ít vận động cũng gây hại cho gan. Việc nằm xem TV, ăn bánh mì và uống nước ngọt có thể là một thói quen thoải mái, nhưng thiếu vận động dễ dẫn đến béo phì và kháng insulin, những yếu tố góp phần gây ra gan nhiễm mỡ. Duy trì thói quen tập luyện đều đặn là một cách hiệu quả để giúp gan khỏe mạnh.
Béo phì, đặc biệt là mỡ nội tạng tích tụ quanh bụng, có liên quan mật thiết đến tổn thương gan. Tình trạng này kéo dài có thể gây kháng insulin, tăng huyết áp, viêm mạn tính và các bệnh lý về gan. Duy trì cân nặng hợp lý thông qua chế độ ăn uống lành mạnh và tập luyện thường xuyên giúp gan hoạt động hiệu quả hơn.
Lạm dụng thuốc và thực phẩm bổ sung cũng có thể gây hại cho gan. Việc tự ý sử dụng thuốc hoặc thực phẩm bổ sung, đặc biệt là những loại không rõ nguồn gốc, có thể gây tổn thương gan. Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc hoặc thực phẩm bổ sung nào, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ và tránh sử dụng quá mức nếu không thực sự cần thiết.
Bỏ bữa sáng cũng là một thói quen xấu cho gan. Việc bỏ bữa sáng để giảm cân hoặc tiết kiệm thời gian có thể vô tình làm rối loạn quá trình trao đổi chất. Khi đó, cơ thể dễ tích tụ mỡ, làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ. Tốt nhất là nên duy trì một bữa sáng đầy đủ dinh dưỡng, bao gồm chất xơ, đạm nạc và chất béo tốt.
Mất nước có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng gan. Nước đóng vai trò quan trọng đối với tất cả các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là gan. Mất nước có thể làm giảm khả năng thải độc và sản xuất mật của gan. Hãy uống đủ nước mỗi ngày để duy trì quá trình trao đổi chất và hỗ trợ chức năng gan.
Thiếu ngủ cũng là một yếu tố cần được quan tâm. Chúng ta thường chú trọng đến việc tập thể dục và ăn uống lành mạnh, nhưng lại bỏ qua giấc ngủ. Ngủ không đủ giấc có thể gây béo phì và kháng insulin, hai yếu tố góp phần gây bệnh gan. Ngủ đủ từ 7 đến 9 tiếng mỗi đêm để bảo vệ gan và duy trì hoạt động trao đổi chất của cơ thể.
Cuối cùng, việc bỏ qua khám sức khỏe định kỳ có thể khiến bệnh gan bị phát hiện muộn, dẫn đến tình trạng bệnh tiến triển nặng và khó điều trị. Nên thực hiện xét nghiệm và tầm soát chức năng gan định kỳ, đặc biệt là khi có nguy cơ cao do lối sống hoặc tiền sử gia đình. Việc chủ động chăm sóc và bảo vệ lá gan sẽ giúp chúng ta duy trì một sức khỏe tốt và phòng tránh được nhiều bệnh tật nguy hiểm.
Admin
Nguồn: VnExpress
