Zimbabwe chuẩn bị trở thành một trong những quốc gia tiên phong trên thế giới triển khai lenacapavir, loại thuốc dự phòng HIV đầu tiên có tác dụng kéo dài đến 6 tháng chỉ với một lần tiêm. Đại sứ quán Mỹ tại Harare đã công bố thông tin này trên mạng xã hội X, nhấn mạnh đây là một bước tiến đột phá trong cuộc chiến chống lại HIV.
Theo số liệu từ Chương trình Phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS), Zimbabwe hiện có khoảng 1,3 triệu người đang sống chung với HIV. Tuy nhiên, quốc gia này đã đạt được những thành tựu đáng kể trong công tác phòng chống HIV, bao gồm việc đạt mục tiêu 95-95-95 của UNAIDS. Điều này có nghĩa là 95% người nhiễm HIV biết được tình trạng của mình, 95% số người đã biết tình trạng nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng virus (ARV), và 95% số người đang điều trị đạt được mức ức chế virus.
Chuyên gia y tế công cộng Ponesai Nyika nhận định Zimbabwe có “cơ sở hạ tầng ứng phó HIV rất vững chắc” và sự hỗ trợ từ các đối tác như PEPFAR (Kế hoạch Cứu trợ Khẩn cấp của Tổng thống Mỹ về AIDS) cùng các tổ chức địa phương sẽ tạo nền tảng vững chắc cho việc giới thiệu lenacapavir.
Việc đưa lenacapavir vào sử dụng được kỳ vọng sẽ tăng cường đáng kể các nỗ lực loại bỏ lây nhiễm HIV tại Zimbabwe. Giai đoạn triển khai đầu tiên sẽ tập trung vào các nhóm dân cư dễ bị tổn thương, bao gồm trẻ em gái vị thành niên, phụ nữ mang thai và phụ nữ đang cho con bú.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đánh giá lenacapavir là một bước tiến mang tính chuyển đổi trong việc bảo vệ những người có nguy cơ nhiễm HIV. Tổng giám đốc WHO, Tedros Adhanom Ghebreyesus, thậm chí còn gọi đây là “điều tốt nhất tiếp theo” sau vaccine. Phó giám đốc UNAIDS, Angeli Achrekar, mô tả đây là “thuốc kỳ diệu tiềm năng”, nhấn mạnh hiệu quả gần 100% trong việc ngăn chặn các ca nhiễm mới là điều chưa từng có.
Hiệu quả vượt trội của lenacapavir đã được chứng minh qua hai thử nghiệm lớn ở khu vực châu Phi cận Sahara và tại Mỹ, với tỷ lệ thành công trên 99%. Ưu điểm nổi bật của thuốc là tần suất sử dụng chỉ hai lần một năm, giúp giảm đáng kể tình trạng không tuân thủ điều trị.
Mặc dù vậy, vẫn còn những lo ngại về chi phí và khả năng tiếp cận của thuốc. Một số ý kiến cho rằng lenacapavir có thể chỉ dành cho những người có điều kiện kinh tế. Hiện tại, chi phí của thuốc là 40 USD (tương đương 1 triệu đồng) mỗi năm, giảm đáng kể so với mức dự kiến ban đầu là 28.000 USD (hơn 737 triệu đồng) một năm.
Chuyên gia Nyika khẳng định rằng “dữ liệu cho thấy lenacapavir rất an toàn và được dung nạp tốt”. Ông cũng kêu gọi các quốc gia triển khai cần minh bạch về các tác dụng phụ có thể xảy ra, đồng thời đề xuất các biện pháp như đàm phán giá, sản xuất tại chỗ và tận dụng các nguồn tài trợ từ PEPFAR hoặc Quỹ Toàn cầu để giảm chi phí và đảm bảo tiếp cận công bằng cho mọi người.
Dự kiến, lenacapavir sẽ được triển khai trên 120 quốc gia có thu nhập thấp và trung bình vào năm 2027, với hy vọng giảm đáng kể số ca nhiễm HIV mới hàng năm, hiện đang ở mức 1,3 triệu ca. Các quốc gia khác như Kenya, Nigeria, Zambia, Uganda và Nam Phi cũng nằm trong kế hoạch triển khai vào tháng 1 năm 2026.
Admin
Nguồn: VnExpress
