Việt Nam đang trở thành tâm điểm trong chiến lược Global Gateway của Liên minh châu Âu (EU), một chính sách quan trọng nhằm huy động vốn cho cơ sở hạ tầng xanh, số hóa và kết nối toàn cầu. Sự thay đổi này không chỉ thể hiện qua các tuyên bố ngoại giao mà còn qua những dự án cụ thể và dòng vốn đầu tư lớn.
Theo số liệu từ Cục Thống kê, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam tiếp tục tăng trưởng trong năm nay, đạt hơn 28,5 tỷ USD trong chín tháng đầu năm, tăng hơn 15% so với cùng kỳ năm trước. Trong số 82 nền kinh tế có dự án đầu tư mới tại Việt Nam, EU nằm trong top 10 nhà đầu tư lớn nhất, đứng thứ sáu sau Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, Đài Loan và Hong Kong.
Giai đoạn 2010-2019 chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ của dòng vốn đầu tư từ châu Âu vào Việt Nam. Sau một thời gian chững lại do đại dịch Covid-19, đầu tư từ EU đã phục hồi từ năm 2022 với quy mô dự án ngày càng lớn hơn. Tính đến năm ngoái, EU có khoảng 2.450 dự án đang hoạt động tại Việt Nam, với tổng vốn đầu tư hơn 30,6 tỷ USD. Trong đó, Hà Lan, Pháp, Luxembourg và Đức chiếm hơn 20 tỷ USD, chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực công nghệ, dịch vụ và các ngành có giá trị gia tăng cao.
Xu hướng “xanh hóa” và “số hóa” ngày càng rõ nét trong các dự án đầu tư gần đây của châu Âu tại Việt Nam. EU đã cam kết hỗ trợ 430 triệu euro cho dự án Thủy điện tích năng Bắc Ái, một phần của Quan hệ Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JETP). Dự kiến đi vào vận hành năm 2029, công trình này có công suất 1.200 MW, không chỉ bổ sung nguồn điện sạch mà còn tạo ra hàng nghìn việc làm.
Một ví dụ khác là dự án tổ hợp sản xuất và tái chế polyester trị giá 1 tỷ USD của SYRE Impact AB (Thụy Điển) tại Bình Định. Với công suất 100.000-250.000 tấn hạt PET mỗi năm, đây là một mô hình kinh tế tuần hoàn tiên phong trong ngành dệt may, góp phần vào mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam.
Lĩnh vực chuyển đổi số và công nghệ cao cũng thu hút sự quan tâm lớn từ các nhà đầu tư châu Âu. Vào tháng 4, LEGO (Đan Mạch) đã khánh thành nhà máy thứ hai tại châu Á ở Việt Nam, với vốn đầu tư hơn 1 tỷ USD. Nhà máy này vận hành bằng năng lượng tái tạo, thể hiện rõ xu hướng đầu tư vào công nghệ cao từ châu Âu.
Không chỉ tập trung vào đầu tư, EU còn mở rộng hợp tác với Việt Nam trong các lĩnh vực giáo dục, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Từ năm 2024, EU sẽ hỗ trợ Việt Nam đánh giá mức độ sẵn sàng về đạo đức trong trí tuệ nhân tạo (AI), dựa trên phương pháp của UNESCO. Kết quả của dự án, bao gồm một bộ công cụ hỗ trợ cơ quan tư pháp về đạo đức và quyền con người trong ứng dụng AI, sẽ được công bố tại hội nghị Bộ trưởng ASEAN vào ngày 27/10 tại Ninh Bình.
Bên cạnh đó, EU đang triển khai dự án giáo dục nghề nghiệp – kỹ năng xanh và số trị giá 50 triệu euro, do GIZ (Đức) và Expertise France (Pháp) thực hiện. Dự án này nhằm mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực cho các ngành công nghiệp mũi nhọn như bán dẫn. Thông qua cơ chế TAIEX, EU cũng huy động các chuyên gia từ Phần Lan và Estonia để hỗ trợ Việt Nam sửa đổi Luật Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đã được Quốc hội thông qua vào tháng 6. Sau cơn bão Matmo, EU đã kích hoạt hệ thống bản đồ vệ tinh khẩn cấp ECHO Copernicus để hỗ trợ đánh giá thiệt hại và ứng phó.
Đại sứ EU tại Việt Nam, ông Julien Guerrier, đánh giá Việt Nam có tiềm năng trở thành trung tâm khu vực về kết nối, trí tuệ nhân tạo và an ninh mạng. Ông nhấn mạnh rằng chiến lược Global Gateway của EU khác biệt ở chỗ thúc đẩy đầu tư vào cơ sở hạ tầng chất lượng cao, tuân thủ các tiêu chuẩn xã hội và môi trường. “Việt Nam là đối tác lý tưởng vì chia sẻ tầm nhìn với EU về tăng trưởng xanh và kinh tế số bao trùm”, ông nói.
EU coi Việt Nam là một mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị số của khu vực Đông Nam Á, nhờ vào lực lượng lao động công nghệ, chính sách mở cửa và vị trí địa lý chiến lược. Mục tiêu của EU không chỉ là đầu tư mà còn hỗ trợ Việt Nam hoàn thiện khung pháp lý về dữ liệu theo chuẩn châu Âu (tương tự GDPR), nhằm củng cố niềm tin và bảo vệ người tiêu dùng trong nền kinh tế số.
Để thúc đẩy hợp tác số, một sự kiện quan trọng đã diễn ra vào ngày 21/10 tại TP HCM, với sự tham gia của các doanh nghiệp Việt Nam, các tập đoàn, quỹ đầu tư châu Âu và các nhà cung cấp giải pháp trong lĩnh vực dữ liệu và bán dẫn. Mục tiêu của sự kiện là tăng cường kết nối đầu tư, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.
Mặc dù vậy, theo EuroCham, chỉ số niềm tin kinh doanh (BCI) quý III năm nay đạt 66,5 điểm – mức cao nhất trong ba năm qua, nhưng 65% doanh nghiệp vẫn gặp vướng mắc về thủ tục hành chính và sự khác biệt trong chính sách giữa các địa phương.
Các chuyên gia cho rằng Việt Nam cần đẩy nhanh quá trình cải cách, hoàn thiện cơ sở hạ tầng dữ liệu, năng lượng tái tạo và giao thông bền vững, đồng thời phát triển nguồn nhân lực số, đặc biệt trong lĩnh vực bán dẫn và trí tuệ nhân tạo.
EuroCham nhận định rằng nếu Việt Nam tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư và tăng cường tính minh bạch, quốc gia này có thể trở thành đối tác công nghệ chiến lược của EU tại châu Á, một trung tâm hội tụ vốn, tri thức và đổi mới sáng tạo, mở ra một giai đoạn hợp tác “xanh – số song hành” giữa hai nền kinh tế.
Admin
Nguồn: VnExpress
