Những thay đổi đột ngột trong quy chế tuyển sinh đại học, tương tự như cải cách thi cử gây tranh cãi ở Hàn Quốc, đang dấy lên lo ngại về sự công bằng trong giáo dục tại Việt Nam.
Câu chuyện cải cách kỳ thi CSAT của Hàn Quốc là một ví dụ điển hình. Mục tiêu ban đầu là giảm áp lực thi cử, chú trọng đánh giá năng lực toàn diện thay vì chỉ điểm số, đồng thời khuyến khích giáo dục sáng tạo. Tuy nhiên, kế hoạch này đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ học sinh, phụ huynh và giáo viên do thiếu thông tin chi tiết, hướng dẫn cụ thể và thời gian chuẩn bị quá ngắn. Cuối cùng, Bộ Giáo dục Hàn Quốc phải tạm dừng cải cách và lùi thời gian thực hiện để các bên liên quan có đủ thời gian thích ứng.
Tương tự, tại Việt Nam, việc một số trường đại học bất ngờ thông báo bỏ xét tuyển tổ hợp C00, chỉ một thời gian ngắn trước kỳ thi tốt nghiệp THPT, đã làm dấy lên lo ngại về việc vi phạm nguyên tắc bình đẳng trong giáo dục. Các trường biện minh rằng việc này nhằm chuẩn hóa đầu ra ngoại ngữ và quốc tế hóa chương trình đào tạo. Tuy nhiên, liệu việc này có phù hợp với Luật Giáo dục và Quy chế tuyển sinh đại học, khi không xem xét đến yếu tố công bằng trong tiếp cận cơ hội giáo dục của thí sinh?
Luật Giáo dục hiện hành quy định người học có quyền “bình đẳng về cơ hội giáo dục và học tập”. Quy chế tuyển sinh đại học cũng nhấn mạnh nguyên tắc này, yêu cầu cung cấp thông tin đầy đủ, rõ ràng, tin cậy, nhất quán và kịp thời cho thí sinh, đồng thời đảm bảo không ai bị mất cơ hội dự tuyển do các quy định không liên quan đến trình độ, năng lực.
Việc các trường viện dẫn quy định về thời gian công bố thông tin tuyển sinh trước 30 ngày dường như không thuyết phục, bởi nó mâu thuẫn với chính nguyên tắc về quyền công bằng, bình đẳng và được cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời. Trong trường hợp này, Luật Giáo dục nên được ưu tiên áp dụng, vì văn bản pháp luật có hiệu lực cao hơn. Hơn nữa, nguyên tắc pháp quyền đòi hỏi ưu tiên bảo vệ quyền lợi của thí sinh hơn là các quy định hạn chế quyền.
Quyết định thu hẹp hoặc loại bỏ tổ hợp C00 còn tạo ra sự bất bình đẳng giữa các vùng miền và điều kiện kinh tế. Khảo sát cho thấy nhiều thí sinh chọn tổ hợp C00 đến từ khu vực nông thôn, miền núi, nơi các em gặp khó khăn trong việc tiếp cận điều kiện học tập ngoại ngữ tốt. Do đó, thay đổi này có thể khiến các em mất cơ hội dự tuyển không liên quan đến năng lực thực sự.
Hơn nữa, sự thay đổi đột ngột này ảnh hưởng trực tiếp đến nguyện vọng và định hướng nghề nghiệp của thí sinh. Nhiều em đã đặt mục tiêu vào các ngành luật, báo chí, quan hệ công chúng, và nay có thể mất cơ hội trúng tuyển vì một quyết định bất ngờ, không liên quan đến năng lực của mình.
Một hệ quả khác là sự cạnh tranh khốc liệt hơn trong tổ hợp C00. Với hàng trăm nghìn thí sinh dự thi và điểm chuẩn cao, việc thu hẹp lựa chọn càng đẩy các em vào một cuộc đua khốc liệt hơn so với dự tính ban đầu.
Bài học từ Hàn Quốc cho thấy, việc thay đổi chính sách cần có lộ trình rõ ràng và thời gian chuẩn bị đầy đủ. Các trường đại học Việt Nam cần xem xét lại các quyết định của mình để đảm bảo tuân thủ tinh thần của Luật Giáo dục, bởi “bình đẳng trong giáo dục là con đường ngắn nhất để đạt được bình đẳng trong xã hội”.
Admin
Nguồn: VnExpress
