Năm 1954, một dấu mốc quan trọng trong quá trình công nghiệp hóa của Trung Quốc, một nhà máy sản xuất vòng bi đã ra đời tại Lạc Dương, tỉnh Hà Nam. Đây là một phần trong số 156 dự án trọng điểm, được khởi động sau Kế hoạch 5 năm đầu tiên (1953-1957), nhằm xây dựng các ngành công nghiệp cơ bản, đặt nền móng cho sự chuyển mình từ một quốc gia nông nghiệp sang một cường quốc công nghiệp.
Các dự án này bao trùm nhiều lĩnh vực then chốt như thép, cơ khí, năng lượng và kỹ thuật hóa học, tạo tiền đề vững chắc cho sự phát triển công nghiệp của Trung Quốc trong giai đoạn đầu.
Hơn bảy thập kỷ trôi qua, nhà máy năm xưa đã phát triển thành Luoyang Bearing Group, một tập đoàn hàng đầu chuyên sản xuất trên 30.000 loại vòng bi với độ chính xác cao, phục vụ cho các ngành công nghiệp mũi nhọn như hàng không vũ trụ, điện gió, đường sắt và hàng hải. Trong chuyến thăm công ty vào tháng 5 vừa qua, Chủ tịch Tập Cận Bình đã nhấn mạnh: “Từ một đất nước phải nhập khẩu cả diêm, xà phòng và sắt, chúng ta đã vươn lên trở thành quốc gia sản xuất lớn nhất thế giới với một hệ thống công nghiệp hoàn chỉnh. Chúng ta đã đi đúng hướng.”
Trung Quốc đã giữ vững vị thế là quốc gia sản xuất hàng đầu thế giới trong suốt 15 năm liên tiếp. Theo nhận định trên China Daily, thành công này là minh chứng cho hiệu quả của các kế hoạch kinh tế 5 năm, trong đó chính phủ đề ra các mục tiêu quốc gia, nhiệm vụ trọng tâm và định hướng chính sách cho từng giai đoạn phát triển.
Các chuyên gia cho rằng, cách tiếp cận này giúp duy trì tính liên tục và ổn định của chính sách, đồng thời đảm bảo việc phân bổ nguồn lực một cách hiệu quả. Ông Yan Yilong, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Trung Quốc đương đại thuộc Đại học Thanh Hoa, cho biết các kế hoạch 5 năm không chỉ là kế hoạch kinh tế mà còn là mục tiêu phát triển toàn diện của quốc gia.
Tờ The Diplomat cũng nhận định, các kế hoạch 5 năm không mang tính cứng nhắc hay chỉ đơn thuần là hướng dẫn. Thay vào đó, chúng định hình hành vi của các bộ, chính quyền địa phương, doanh nghiệp nhà nước, tư nhân và cả các nhà đầu tư nước ngoài.
Trải qua 7 thập kỷ, các kế hoạch 5 năm đã từng bước đưa nền kinh tế Trung Quốc phát triển vượt bậc. Theo Financial Times, kế hoạch đầu tiên mang tính định lượng cao, với các chỉ tiêu sản xuất cụ thể cho công nghiệp nặng và nông nghiệp.
Đến thập niên 80, các kế hoạch trở nên linh hoạt hơn khi Trung Quốc bước vào thời kỳ cải cách mở cửa với tốc độ phát triển nhanh chóng. Giai đoạn này được đánh giá là bước ngoặt, đưa Trung Quốc trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, với các cải cách nổi bật như cho phép sở hữu tư nhân, mở cửa thị trường và hội nhập thương mại toàn cầu.
Trong những năm 2000 và 2010, Trung Quốc chuyển trọng tâm sang xóa đói giảm nghèo và chuyển đổi mô hình kinh tế, hướng đến việc dựa nhiều hơn vào tiêu dùng trong nước thay vì chỉ tập trung vào đầu tư hạ tầng và sản xuất. Đến năm 2010, quốc gia này đã vượt qua Nhật Bản để trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Theo số liệu của Ngân hàng Thế giới (WB), quy mô nền kinh tế Trung Quốc đã tăng hơn 300 lần trong giai đoạn 1960-2024. Từ mức gần 60 tỷ USD năm 1960, GDP của nước này đã tăng lên 18.740 tỷ USD vào năm ngoái.
Năm nay, Trung Quốc kết thúc Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 (2021-2025). Trong giai đoạn này, Trung Quốc đóng góp khoảng 30% vào tăng trưởng kinh tế toàn cầu, tiếp tục khẳng định vai trò là “động lực phát triển lớn nhất thế giới”, theo Global Times.
Kế hoạch 5 năm lần thứ 15 đang được vạch ra tại Hội nghị Trung ương 4, trong bối cảnh Trung Quốc đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm việc Mỹ hạn chế tiếp cận công nghệ, tăng thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc và nhu cầu nội địa yếu.
Kế hoạch sắp tới của Trung Quốc đang được thế giới theo dõi sát sao, đặc biệt là về mức độ tập trung vào mục tiêu tái cân bằng nền kinh tế. Hầu hết các nhà quan sát dự đoán Bắc Kinh sẽ có những tuyên bố về việc thúc đẩy tiêu dùng trong nước, trong bối cảnh chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9 giảm 0,3% so với cùng kỳ năm ngoái, cho thấy áp lực giảm phát vẫn còn lớn.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cũng cho rằng cuộc chiến thương mại với Mỹ có thể khiến Trung Quốc tiếp tục tập trung vào nâng cấp các ngành công nghiệp và đột phá công nghệ. Điều này có nghĩa là phần lớn nguồn lực sẽ tiếp tục được đổ vào các nhà máy và các khoản đầu tư chiến lược, thay vì hướng đến người tiêu dùng.
Theo Reuters, cách tiếp cận này có thể củng cố vị thế dẫn đầu của Trung Quốc trong các ngành công nghiệp như xe điện và năng lượng xanh, đồng thời mở ra cơ hội ở những lĩnh vực mà nước này vẫn còn отставать, như sản phẩm bán dẫn hay máy bay.
Mặc dù vậy, điều này cũng đồng nghĩa với việc áp lực giảm phát có thể kéo dài và khối nợ có thể tăng lên. Quan hệ với một số quốc gia cũng có thể trở nên căng thẳng hơn khi đóng góp của Trung Quốc vào nhu cầu thế giới vẫn còn khá nhỏ so với năng lực cung ứng của nước này.
Sự kiện này diễn ra chỉ vài ngày trước Hội nghị thượng đỉnh APEC tại Hàn Quốc, nơi Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ có thể gặp mặt. Dù các kế hoạch 5 năm không thay đổi theo những biến động ngắn hạn trong quan hệ ngoại giao và thương mại, giới phân tích cho rằng Bắc Kinh luôn coi việc bảo vệ lợi ích quốc gia là nền tảng cho mọi chính sách, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh giữa các cường quốc ngày càng gay gắt.
Admin
Nguồn: VnExpress
