Trong bối cảnh toàn cầu và khu vực có nhiều biến động phức tạp, dự thảo các Văn kiện Đại hội XIV của Đảng đang được lấy ý kiến rộng rãi từ đảng viên và nhân dân. Điểm nổi bật là lần đầu tiên, bốn báo cáo quan trọng được tích hợp thành một Báo cáo chính trị duy nhất. PGS.TS Lê Văn Cường, Phó viện trưởng Viện Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, đã chia sẻ với VnExpress về những điểm mới đáng chú ý của dự thảo này.
PGS.TS Lê Văn Cường nhấn mạnh rằng dự thảo Báo cáo chính trị được xây dựng trong một thế giới đầy biến động và bất định. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đặc biệt là sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo, đang thay đổi sâu sắc mô hình phát triển. Các vấn đề an ninh phi truyền thống, xung đột thương mại và sự điều chỉnh chính sách của các cường quốc đã làm suy giảm kinh tế toàn cầu và gia tăng cạnh tranh chiến lược.
Khu vực châu Á – Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, bao gồm cả Đông Nam Á, vẫn là động lực tăng trưởng của kinh tế thế giới, nhưng đồng thời cũng phải đối mặt với nhiều thách thức mới. Ở trong nước, sau 40 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, có vị thế và uy tín quốc tế cao hơn, nhưng vẫn chịu tác động bất lợi từ bên ngoài và phải giải quyết những hạn chế nội tại kéo dài.
Các động lực tăng trưởng truyền thống như khai thác tài nguyên và lao động giá rẻ đã không còn đủ sức, trong khi các yếu tố mới như khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, kinh tế xanh và chuyển đổi số mới đang hình thành. Trong bối cảnh này, Đảng cần một chiến lược dài hạn và tầm nhìn vượt ra ngoài nhiệm kỳ để dẫn dắt đất nước đạt được mục tiêu trở thành một quốc gia phát triển, thu nhập cao vào giữa thế kỷ 21.
Một điểm đáng chú ý là dự thảo Báo cáo chính trị được viết ngắn gọn, súc tích, dễ hiểu, dễ nhớ và dễ thực hiện, khác với cách viết dài và nặng về phân tích của các kỳ trước.
Việc tích hợp bốn báo cáo lớn thành một Báo cáo chính trị duy nhất là một sự thay đổi mạnh mẽ trong cách chuẩn bị văn kiện Đại hội. Theo PGS.TS Lê Văn Cường, đây là một bước đột phá cả về kỹ thuật soạn thảo lẫn tư duy chỉ đạo. Trước đây, mỗi kỳ Đại hội thường có ba báo cáo riêng biệt: Báo cáo chính trị, Báo cáo kinh tế – xã hội và Báo cáo xây dựng Đảng. Nhiệm kỳ này, có thêm Báo cáo tổng kết 40 năm đổi mới. Sự tách biệt này có thể dẫn đến sự không đồng bộ trong số liệu và đánh giá giữa các báo cáo, thậm chí khác biệt về cách tiếp cận, gây khó khăn cho việc triển khai thống nhất.
Việc tích hợp toàn bộ bốn báo cáo thành một Báo cáo chính trị duy nhất giúp thống nhất các quan điểm, định hướng và giải pháp trong cùng một hệ tư tưởng xuyên suốt. Báo cáo chính trị lần này được viết rất ngắn gọn, chỉ vài chục trang, so với gần 600 trang của các văn kiện tại Đại hội XIII. Sự rút gọn này không phải là giản lược nội dung mà là kết tinh tư duy, hướng tới cách viết “ngắn gọn, súc tích, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện”.
Báo cáo không chỉ dành cho cán bộ cấp cao mà còn dễ dàng tiếp cận đối với bất kỳ đảng viên hoặc người dân bình thường nào, giúp chủ trương, đường lối của Đảng nhanh chóng đi vào cuộc sống. Ví dụ, việc xác định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế sẽ dễ dàng được thể chế hóa hơn khi được nêu trong một báo cáo thống nhất.
PGS.TS Lê Văn Cường cho rằng điểm đột phá nhất của dự thảo là việc vượt qua tư duy nhiệm kỳ. Thay vì chỉ tập trung vào mục tiêu 5 năm, Báo cáo lần này có tầm nhìn kéo dài đến giữa thế kỷ, với lộ trình rõ ràng và liên tục. Các chỉ tiêu được lượng hóa cụ thể, có thể giám sát được, như mục tiêu duy trì tốc độ tăng trưởng hai con số từ năm 2026 để thoát bẫy thu nhập trung bình.
Báo cáo cũng thể hiện tinh thần “ý Đảng hợp lòng dân”, hướng đến hạnh phúc của nhân dân và huy động sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Đảng lấy dân làm gốc, lấy lợi ích của nhân dân làm mục tiêu phấn đấu.
Lần đầu tiên, Đảng khẳng định rằng cùng với chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, lý luận về đường lối đổi mới của Việt Nam là nền tảng tư tưởng cho mọi hành động. Đây là một bước phát triển mới trong tư duy lý luận, khẳng định vai trò sáng tạo của Việt Nam trong phong trào cách mạng thế giới.
Báo cáo cũng đề cập cụ thể hơn đến những vấn đề mới, như xác lập mối quan hệ giữa Nhà nước, thị trường và xã hội trong phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; phát triển kinh tế tự chủ gắn với hội nhập quốc tế; và coi giáo dục là quốc sách hàng đầu, với mục tiêu đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai để người Việt có thể làm việc trong môi trường toàn cầu.
Một điểm mới nữa là việc lấy ý kiến nhân dân thông qua ứng dụng VNeID, một cách làm lần đầu tiên được áp dụng, giúp mọi người dân dễ dàng đóng góp ý kiến cho Văn kiện. Điều này thể hiện rõ tinh thần cầu thị, lắng nghe và đổi mới trong phương thức lãnh đạo của Đảng.
Mục tiêu tăng trưởng hai con số từ năm 2026 được đánh giá là rất cao, nhưng PGS.TS Lê Văn Cường cho rằng đây là một mục tiêu đầy thách thức nhưng không phải là không khả thi. Sau 40 năm đổi mới, Việt Nam có đủ tiềm lực, cơ sở và kinh nghiệm để bứt phá. Thực tế đã có những địa phương duy trì mức tăng trưởng hai con số liên tục trong nhiều năm. Nếu toàn quốc cùng nỗ lực, mục tiêu này hoàn toàn có thể đạt được.
Quan trọng hơn, Báo cáo không chỉ nói về tốc độ tăng trưởng mà còn nhấn mạnh đến việc đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển từ chiều rộng sang chiều sâu, lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính. Đây không chỉ là hướng đi đúng mà còn là con đường duy nhất để Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình.
Thực tiễn trên thế giới cho thấy rằng quốc gia nào nắm bắt được xu thế công nghệ sẽ có sự bứt phá ngoạn mục. PGS.TS Lê Văn Cường tin rằng với những định hướng đã được xác lập, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư sẽ là cơ hội để Việt Nam vươn lên thành một quốc gia phát triển.
PGS.TS Lê Văn Cường kỳ vọng rằng trong quá trình xin ý kiến và hoàn thiện Báo cáo chính trị lần này, các cơ quan sẽ tổng rà soát các văn bản quy phạm pháp luật và quy định của Đảng, loại bỏ những văn bản chồng chéo, mâu thuẫn và bổ sung những phần còn thiếu để hệ thống được đồng bộ và thống nhất.
Ông cũng mong muốn rằng các văn bản của Đảng và pháp luật sau này sẽ được viết ngắn gọn, rõ ràng và dễ hiểu, đúng với tinh thần “ngắn, súc tích, khả thi” của Báo cáo chính trị lần này, tránh tình trạng “trên rải thảm, dưới rải đinh” như người dân thường nói, tức là chủ trương thì thông thoáng nhưng quy định thực thi lại rối rắm và chồng chéo.
Cuối cùng, PGS.TS Lê Văn Cường mong muốn mỗi cán bộ, đảng viên và người dân sẽ đọc kỹ và đóng góp ý kiến một cách trách nhiệm, vì đây không chỉ là định hướng phát triển mà còn là lời cam kết của Đảng với nhân dân về một Việt Nam hùng cường và hạnh phúc vào giữa thế kỷ 21.
Admin
Nguồn: VnExpress
