Trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh APEC tại Hàn Quốc, ngày 30/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc gặp song phương kéo dài hai giờ. Kết thúc cuộc hội đàm, Tổng thống Trump thông báo hai bên đã đạt được thỏa thuận về việc giảm thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc. Đổi lại, Trung Quốc cam kết nối lại việc mua đậu nành từ Mỹ, duy trì xuất khẩu đất hiếm và tăng cường kiểm soát hoạt động buôn bán fentanyl.
Bộ Thương mại Trung Quốc sau đó cũng xác nhận hai bên đã đạt được sự đồng thuận trong nhiều vấn đề, bao gồm kiểm soát fentanyl, tăng cường nhập khẩu nông sản, tiến hành điều tra doanh nghiệp, hoãn áp dụng chính sách kiểm soát xuất khẩu đất hiếm thêm một năm, tạm dừng một số biện pháp trả đũa đối với Mỹ và cam kết giải quyết hợp lý các vấn đề liên quan đến TikTok.
Tuy nhiên, phản ứng của thị trường tài chính trước thông tin này lại khá phức tạp. Các nhà đầu tư vừa cố gắng phân tích những thông tin ban đầu, vừa chờ đợi thêm các chi tiết cụ thể. Chỉ số Shanghai Composite của thị trường chứng khoán Trung Quốc có thời điểm tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2015, nhưng kết thúc phiên lại giảm gần 0,8%. Tương tự, Hang Seng Index của Hong Kong giảm 0,2%. Giá nhân dân tệ trên thị trường quốc tế cũng giảm so với đồng USD sau khi đạt đỉnh một năm.
Trong khi đó, chỉ số CSI Rare Earth, theo dõi cổ phiếu của các doanh nghiệp liên quan đến đất hiếm, tăng hơn 2% sau cuộc gặp. Nhóm cổ phiếu ngành rượu và ngân hàng tại thị trường Trung Quốc có dấu hiệu chững lại đà tăng. Đáng chú ý, chỉ số AI CSI, theo dõi các doanh nghiệp ngành trí tuệ nhân tạo (AI) của Trung Quốc, giảm gần 2%.
Giới đầu tư hiện đang tỏ ra lạc quan một cách thận trọng trước những dấu hiệu hạ nhiệt căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Tâm lý phòng thủ vẫn được duy trì do lo ngại kịch bản “thỏa thuận trên giấy” có thể lặp lại. Kinh nghiệm từ nhiều cuộc đàm phán thương mại trước đây cho thấy, những khởi đầu đầy hứa hẹn không phải lúc nào cũng dẫn đến kết quả như mong đợi.
Besa Deda, kinh tế trưởng tại hãng tư vấn William Buck, nhận xét: “Phản ứng của thị trường khá dè dặt, hoàn toàn trái ngược với cách ông Trump mô tả đầy phấn khích rằng cuộc gặp với ông Tập đạt ’12 điểm trên thang 10′. Vẫn còn nhiều vấn đề mang tính cấu trúc chưa được giải quyết, điều này có thể khiến thị trường thận trọng và làm giảm bớt sự hào hứng xung quanh thỏa thuận đình chiến.”
Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa hai nước có dấu hiệu leo thang trở lại sau giai đoạn tạm lắng kéo dài nửa năm. Trước đó, ngày 9/10, Trung Quốc thông báo siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm lần thứ hai trong năm. Đất hiếm là vật liệu có vai trò quan trọng trong nhiều ngành sản xuất, từ điện tử tiêu dùng đến thiết bị quân sự.
Đáp lại, Tổng thống Trump tuyên bố tăng thuế nhập khẩu thêm 100% đối với hàng hóa Trung Quốc, có hiệu lực từ ngày 1/11. Ngoài vấn đề thuế, hai nước cũng đối mặt với căng thẳng liên quan đến việc đưa doanh nghiệp vào danh sách đen, áp phí cảng và giảm mua đậu nành.
Tình hình thêm phần phức tạp khi thị trường Trung Quốc tăng trưởng mạnh từ đầu năm, khiến cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo càng thu hút sự chú ý. Tính từ đầu năm, chỉ số Shanghai Composite đã tăng gần 20%, trong khi Hang Seng Index cũng tăng hơn 30%, trở thành một trong những thị trường có diễn biến tốt nhất trên thế giới.
Lynn Song, kinh tế trưởng khu vực Trung Quốc của ING, nhận định: “Việc hai bên gặp gỡ và hạ nhiệt căng thẳng đã giúp loại bỏ một nguồn bất ổn lớn khi năm 2025 sắp kết thúc.”
Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cho rằng cuộc gặp ngày 30/10 mang tính chất “thiết lập lại” không khí đàm phán và mở ra một số kênh thương mại để củng cố lòng tin, hơn là một bước ngoặt căn bản trong quan hệ địa chính trị.
Charu Chanana, chiến lược gia trưởng tại Saxo (Singapore), nhận định: “Rất khó để coi đây là một tín hiệu tích cực cho các tài sản rủi ro. Các nhà đầu tư cổ phiếu đã chứng kiến kịch bản này nhiều lần rồi: những phát biểu lạc quan, nhưng hành động thực tế lại ít ỏi.”
Bà Chanana nhấn mạnh rằng vẫn còn nhiều điểm chưa rõ ràng trong các tuyên bố của lãnh đạo hai nước sau cuộc họp. Trung Quốc chưa đưa ra mốc thời gian cụ thể cho việc xuất khẩu đất hiếm, và việc mua đậu nành cũng không hẳn là một thắng lợi lớn của Mỹ nếu các nhà máy ép dầu của Trung Quốc không có nhu cầu nhập khẩu. Bên cạnh đó, hai bên cũng không đề cập đến chip Blackwell của Nvidia trong cuộc gặp.
Việc chỉ được giảm thuế một phần khó có thể giúp các hãng sản xuất và xuất khẩu của Trung Quốc đang gặp khó khăn, cũng như không thể kích cầu tiêu dùng tại thị trường này. “Nhìn chung, diễn biến hôm nay giống một khoảng dừng chiến thuật hơn là một bước đột phá chiến lược”, Tareck Horchani, trưởng bộ phận môi giới tại Maybank Securities, kết luận.
Lịch sử cho thấy rằng, mọi sự đồng thuận giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới đều khó có thể kéo dài. Thỏa thuận giảm thuế năm nay đã nhiều lần gặp phải những trở ngại.
Văn bản lớn gần nhất mà hai bên từng ký kết là “Thỏa thuận Thương mại Giai đoạn một” vào năm 2020. Tuy nhiên, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ gần đây đã thông báo mở cuộc điều tra về việc Trung Quốc “dường như không tuân thủ” thỏa thuận này. Giới phân tích cho rằng đây là một tín hiệu không mấy khả quan cho một thỏa thuận toàn diện, giải quyết được những vấn đề khó khăn nhất trong quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh.
Admin
Nguồn: VnExpress
