Thạc sĩ, bác sĩ Dương Minh Phúc từ Trung tâm Mắt Công nghệ cao, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, đã chỉ ra 5 bệnh về mắt có nguy cơ gây mù cao, đồng thời cung cấp thông tin về cách nhận biết và phòng ngừa.
**Glôcôm**
Glôcôm là một bệnh lý nguy hiểm, gây tổn thương dây thần kinh thị giác, thường do nhãn áp tăng cao kéo dài. Tình trạng này dẫn đến mất dần thị trường (vùng nhìn thấy) và cuối cùng là mất thị lực hoàn toàn. Đáng lo ngại là một số dạng glôcôm tiến triển âm thầm, không gây đau hay đỏ mắt ở giai đoạn đầu. Đến khi thị lực suy giảm rõ rệt do tổn thương thần kinh nghiêm trọng, bệnh đã ở giai đoạn muộn. Lúc này, việc điều trị chỉ có thể làm chậm hoặc ngăn chặn sự tiến triển của bệnh, chứ không thể phục hồi thị lực đã mất.
Bác sĩ Phúc lưu ý rằng những người trên 40 tuổi, có cấu trúc nhãn cầu bất thường (ví dụ tiền phòng nông, trục nhãn cầu ngắn) hoặc có tiền sử gia đình mắc glôcôm có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
**Bong võng mạc**
Võng mạc chứa các tế bào thần kinh có chức năng cảm thụ ánh sáng và truyền tín hiệu đến não. Khi võng mạc bị tách khỏi lớp mô nuôi dưỡng bên dưới, nó sẽ không được cung cấp đủ máu, oxy và dinh dưỡng, dẫn đến tế bào thần kinh chết rất nhanh, chỉ trong vài giờ đến vài ngày, và không thể tái tạo. Khi đó, ánh sáng vẫn có thể đi vào mắt, nhưng võng mạc không còn hoạt động, làm gián đoạn tín hiệu truyền đến não.
Nếu được phẫu thuật kịp thời (trong vòng 24-72 giờ đầu), đặc biệt khi bong võng mạc chưa lan đến vùng hoàng điểm, phần lớn thị lực có thể được cứu vãn. Nếu điều trị chậm trễ, các tế bào thần kinh sẽ thoái hóa vĩnh viễn, dịch dưới võng mạc xơ hóa, và việc điều trị sẽ không thể phục hồi chức năng thị giác.
**Giác mạc chóp**
Giác mạc chóp xảy ra khi cấu trúc collagen trong mắt yếu đi, khiến giác mạc mỏng dần và phồng ra thành hình chóp thay vì hình cầu bình thường. Khi bệnh tiến triển, giác mạc biến dạng nghiêm trọng, các sợi collagen bị rách, gây sẹo giác mạc vĩnh viễn. Điều này làm ánh sáng không thể hội tụ đúng lên võng mạc, dẫn đến hình ảnh nhìn thấy bị nhiễu, mờ dần, thậm chí gây mù chức năng (mắt vẫn cảm nhận được ánh sáng lờ mờ nhưng không thể đọc chữ hoặc nhìn rõ đường).
Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị dứt điểm giác mạc chóp. Việc điều trị chỉ tập trung vào kiểm soát và cải thiện thị lực nếu bệnh được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời để ngăn chặn bệnh tiến triển nặng hơn, dẫn đến mù lòa vĩnh viễn. Ghép giác mạc là lựa chọn duy nhất để phục hồi thị lực cho những bệnh nhân phát hiện và điều trị muộn.
**Võng mạc đái tháo đường**
Võng mạc được nuôi dưỡng bởi một mạng lưới mao mạch nhỏ và mỏng manh. Ở những người mắc bệnh đái tháo đường, các mạch máu nhỏ này dễ bị tổn thương, gây tắc nghẽn, thiếu máu cục bộ và ngăn chặn oxy đến nuôi dưỡng các tế bào, dẫn đến tế bào chết dần và suy giảm thị lực không hồi phục.
Võng mạc đái tháo đường đặc biệt nguy hiểm vì thường không có triệu chứng rõ ràng. Người bệnh thường chỉ đến khám khi tổn thương đã nghiêm trọng. Việc điều trị chỉ có thể giúp ổn định tình trạng bệnh, chứ không thể phục hồi thị lực đã mất. Bác sĩ Phúc khuyến cáo nên kiểm soát tốt đường huyết, huyết áp, mỡ máu và khám mắt định kỳ để phát hiện và điều trị sớm võng mạc đái tháo đường (nếu có).
**Thoái hóa hoàng điểm**
Hoàng điểm là vùng trung tâm của võng mạc, nơi tập trung nhiều tế bào nón nhất, đóng vai trò quan trọng trong việc đọc, nhận diện chi tiết và khuôn mặt. Khi vùng này bị tổn thương, mắt vẫn có thể nhìn thấy ánh sáng xung quanh, nhưng không thể nhìn rõ ở trung tâm.
Thoái hóa hoàng điểm là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa, vì nó gây tổn thương trực tiếp đến vùng chứa các tế bào cảm thụ ánh sáng quan trọng nhất. Tình trạng này đặc biệt nghiêm trọng nếu hoàng điểm bị teo hoặc xơ hóa. Bệnh có hai dạng: thể khô và thể ướt. Trong đó, thể ướt tiến triển rất nhanh, có thể gây mất thị lực trung tâm hoàn toàn chỉ trong vài tuần hoặc vài tháng nếu không được điều trị kịp thời bằng thuốc ức chế tăng trưởng nội mô mạch máu.
Hiện chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn thoái hóa hoàng điểm, nhưng có thể làm chậm tiến triển của bệnh bằng cách ăn các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa (vitamin C, E, kẽm, lutein, zeaxanthin), bỏ thuốc lá, kiểm soát huyết áp, mỡ máu và khám mắt định kỳ, đặc biệt là kiểm tra đáy mắt sau tuổi 50. Bác sĩ Phúc cũng lưu ý rằng đục thủy tinh thể nặng, bệnh võng mạc do sinh non, u hoặc bệnh thần kinh thị giác, nhiễm trùng nặng… cũng có thể gây mù lòa. Ngoài việc khám mắt định kỳ, người bệnh cần đến các cơ sở chuyên khoa mắt để được khám và điều trị kịp thời nếu có các triệu chứng như sưng, viêm, giảm thị lực, đau mắt…
Admin
Nguồn: VnExpress
