Lupus ban đỏ hệ thống, một bệnh tự miễn mãn tính, xảy ra khi hệ miễn dịch tấn công nhầm các mô khỏe mạnh của cơ thể thay vì chống lại các tác nhân gây bệnh từ bên ngoài. Điều này dẫn đến tổn thương ở nhiều cơ quan khác nhau như khớp, da, thận, tế bào máu, não, tim và phổi.
Một trong những dấu hiệu đặc trưng của lupus ban đỏ là phát ban đỏ hình cánh bướm trên mặt, trải rộng trên hai má nhưng không ảnh hưởng đến vùng da dưới mũi. Các triệu chứng khác có thể bao gồm sốt, mệt mỏi, đau khớp, cứng khớp, sưng khớp, tổn thương da khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, ngón tay và ngón chân đổi màu, khó thở, đau ngực, khô mắt, đau đầu, lú lẫn, suy thận và hội chứng thận hư.
Theo PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa, Trưởng khoa Cơ Xương Khớp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, nhiều bệnh nhân lupus ban đỏ thường đến khám cơ xương khớp đầu tiên vì biểu hiện đau khớp thường xuất hiện trước các triệu chứng ở cơ quan khác. Đau khớp là một triệu chứng phổ biến, chỉ đứng sau mệt mỏi.
Đau khớp do lupus ban đỏ thường đi kèm với cứng khớp, gây khó khăn trong vận động, đặc biệt là sau khi nghỉ ngơi hoặc vào buổi sáng. Cơn đau có thể trở nên tồi tệ hơn khi vận động và có thể kèm theo sưng, đỏ hoặc thay đổi màu da ở vùng bị ảnh hưởng, cũng như cảm giác nóng khi chạm vào.
Lupus ban đỏ có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khớp nào, nhưng thường bắt đầu ở các khớp nhỏ, xa thân mình hơn như khớp ngón tay, ngón chân, cổ tay, mắt cá chân, khuỷu tay, đầu gối và khớp sụn sườn ở ngực.
Trong khi một số bệnh tự miễn khác như viêm khớp dạng thấp hoặc viêm khớp cột sống gây đau khớp thông qua việc giải phóng cytokine (các protein kích hoạt phản ứng viêm), lupus ban đỏ có thể gây đau khớp kèm hoặc không kèm viêm theo một trong ba cơ chế khác nhau.
Cơ chế phổ biến nhất là viêm khớp không bào mòn, xảy ra khi vùng nội khớp hoặc xung quanh bị viêm nhưng không gây tổn thương sụn hoặc thay đổi cấu trúc khớp. Bệnh nhân có thể cảm thấy đau nhưng không có các triệu chứng viêm điển hình như sưng, nóng hoặc thay đổi màu da. Viêm khớp không bào mòn thường ảnh hưởng đến các khớp đối xứng như khớp gối và khớp ngón tay ở cả hai bên, và không gây biến dạng khớp.
Bệnh lý khớp Jaccoud, một dạng viêm khớp không bào mòn khác, có thể xảy ra ở một số người bệnh lupus ban đỏ. Tình trạng này không gây phá hủy sụn hoặc xương, nhưng ảnh hưởng đến các cấu trúc khác như bao khớp, dây chằng và gân, dẫn đến co rút xơ hóa và biến dạng lệch trục khớp. Bệnh Jaccoud thường xảy ra ở bàn tay, đặc biệt là các khớp bàn ngón tay.
Hội chứng Rhupus, một tình trạng hiếm gặp, có các triệu chứng tương tự như viêm khớp dạng thấp. Bệnh nhân bị đau, sưng và đỏ ở các khớp ngón và bàn tay, ngón và bàn chân, sau đó lan đến cổ tay, đầu gối, khuỷu tay… Hội chứng Rhupus gây bào mòn sụn và xương, dẫn đến biến dạng cấu trúc khớp và là dạng đau khớp nghiêm trọng nhất trong bệnh lupus ban đỏ.
Bác sĩ Hoa cho biết hiện chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn lupus ban đỏ, nhưng có thể kiểm soát cơn đau khớp và các triệu chứng khác bằng thuốc kháng viêm không steroid (NSAID), thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARD), corticosteroid đường uống hoặc tiêm, và thuốc chống sốt rét. Các liệu pháp sinh học tiên tiến, dựa trên kháng thể đơn dòng, có thể tác động chính xác vào cơ chế bệnh sinh của lupus ban đỏ, giúp bệnh nhân kiểm soát tốt triệu chứng, giảm sự phụ thuộc vào corticosteroid, hạn chế tác dụng phụ và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Bác sĩ Hoa khuyến cáo bệnh nhân lupus ban đỏ nên đến các bệnh viện chuyên khoa để được khám, chẩn đoán và điều trị theo phác đồ phù hợp. Các bác sĩ cơ xương khớp có thể phối hợp với chuyên gia vật lý trị liệu và dinh dưỡng để xây dựng kế hoạch tập luyện và chế độ ăn uống tăng cường rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và chất béo lành mạnh, giúp chống viêm và giảm các triệu chứng của lupus ban đỏ.
Admin
Nguồn: VnExpress
