Tại Diễn đàn Kinh doanh và Công nghệ ASEAN 2025 do Đại học RMIT Việt Nam tổ chức, các chuyên gia đã cùng nhau thảo luận về cơ hội và thách thức của khu vực ASEAN trong bối cảnh kinh tế số đang trỗi dậy mạnh mẽ. ASEAN đang kỳ vọng vào một tương lai kinh tế số đầy tiềm năng, ước tính trị giá hàng nghìn tỷ USD, với Hiệp định khung ASEAN về kinh tế số (DEFA) đóng vai trò then chốt.
Hiệp định DEFA, hiện đang trong quá trình đàm phán, được kỳ vọng sẽ là khuôn khổ pháp lý chung đầu tiên của khu vực, thiết lập các quy tắc thống nhất cho thương mại số, thanh toán điện tử, quản lý dữ liệu và các công nghệ mới. Quá trình đàm phán đã bắt đầu từ năm 2023 và dự kiến hoàn tất vào năm 2025, với khả năng ký kết vào năm 2026.
Các chuyên gia từ Đại học RMIT và các đối tác trong khu vực Đông Nam Á nhấn mạnh rằng, để hiện thực hóa tiềm năng kinh tế số, ASEAN không chỉ cần một khuôn khổ chính sách mà còn cần hai trụ cột quan trọng khác: động lực tăng trưởng từ trí tuệ nhân tạo (AI) và tài chính số, cùng với nền tảng vững chắc từ chính sách và hạ tầng.
Các chuyên gia nhận định, AI đang tái định hình năng suất và thương mại toàn cầu, đóng vai trò then chốt trong chiến lược kinh tế số của ASEAN. Giáo sư Kok-Leong Ong, Giám đốc phụ trách sáng kiến công nghệ của Phân viện Kinh doanh và Luật, Đại học RMIT, nhấn mạnh rằng dù con đường phía trước còn nhiều thách thức, cơ hội là vô cùng lớn.
Ông Ong cho rằng, lợi thế cạnh tranh của ASEAN nằm ở lực lượng lao động trẻ, am hiểu công nghệ. Tuy nhiên, khu vực vẫn còn những lỗ hổng về quy định và hạ tầng cần được giải quyết. Để tận dụng tối đa cơ hội từ quá trình chuyển đổi này, ASEAN cần tập trung phát triển kỹ năng phù hợp, xây dựng “DNA công nghệ” vững chắc và đào tạo một thế hệ sinh viên có khả năng thích ứng với các ngành nghề ứng dụng AI trong tương lai.
Tiến sĩ Đoàn Bảo Huy, giảng viên cao cấp ngành Tài chính tại RMIT Việt Nam, đã đưa ra ví dụ về Việt Nam như một quốc gia tiên phong trong khu vực. Ông cho biết, Việt Nam đã ban hành Luật Công nghiệp công nghệ số và Nghị quyết 05 về thí điểm thị trường tài sản mã hóa, tạo ra một khung chính sách toàn diện quy định rõ quyền sở hữu và cách thức sử dụng an toàn.
Theo ông Huy, Nghị quyết 05 không chỉ xác định rõ quyền sở hữu và giao dịch tài sản số mà còn yêu cầu mọi giao dịch phải được thực hiện bằng đồng Việt Nam, nhằm bảo vệ chủ quyền tiền tệ. Các công ty giao dịch cũng phải duy trì mức vốn tối thiểu cao hơn ngân hàng thương mại, giúp giảm thiểu rủi ro lừa đảo và tăng cường niềm tin của nhà đầu tư. Ông Huy đánh giá cao tư duy táo bạo và hướng tới tương lai của Việt Nam, tạo lợi thế cạnh tranh so với các nước khác trong khu vực.
Tiến sĩ Kevin Nguyễn, Chủ nhiệm các chương trình và môn học trực tuyến tại khoa Kinh doanh, RMIT Việt Nam, chia sẻ kinh nghiệm của trường trong việc tích hợp AI vào giảng dạy và vận hành, dựa trên năm trụ cột chính: tầm nhìn thống nhất, chuẩn mực đạo đức, hợp tác doanh nghiệp, năng lực số và triển khai thử nghiệm. Ông nhấn mạnh rằng việc ứng dụng AI là một khoản đầu tư dài hạn vào con người và hệ thống, và nếu đi đúng hướng, ASEAN có thể biến lợi thế dân số trẻ thành năng lực cạnh tranh số thực sự.
Phó giáo sư Zhou Yimin từ Đại học Quốc gia Singapore đề cập đến Khung Thành phố thông minh ASEAN (ASCF) và đặt câu hỏi liệu các thành phố trong khu vực đã sẵn sàng biến tầm nhìn về các đô thị cạnh tranh, bền vững và đáng sống thành hiện thực hay chưa. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của quản trị trong việc đảm bảo rằng AI mang lại lợi ích cho toàn bộ cộng đồng đô thị, thay vì chỉ một nhóm nhỏ.
Ông Trần Anh Tuấn, Giám đốc Khối khu vực công của Amazon Web Services Việt Nam, cho biết kinh tế số ASEAN được dự báo đạt khoảng 263 tỷ USD vào năm 2024, nhưng vẫn còn nhỏ so với quy mô toàn cầu. Ông nhấn mạnh vai trò thiết yếu của nền tảng điện toán đám mây, hệ thống bảo mật và khả năng kết nối ổn định.
Phó giáo sư Nguyễn Thanh Bình từ RMIT Việt Nam cho rằng, để đạt được tham vọng số, ASEAN không chỉ cần đổi mới mà còn phải tăng cường hợp tác. Hạ tầng số của các nước trong khu vực vẫn phát triển không đồng đều, do đó, để nâng quy mô kinh tế số lên 1.000 – 2.000 tỷ USD vào năm 2030, các quốc gia phải vừa mở rộng vừa khai thác hiệu quả hạ tầng hiện có. Ông nhấn mạnh rằng điều này chỉ có thể đạt được thông qua hợp tác sâu rộng hơn, và DEFA có thể trở thành động lực thúc đẩy hành trình đó.
Admin
Nguồn: VnExpress
