Ngày 9/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận về dự án Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, đặc biệt tập trung vào Điều 9 của dự thảo luật, quy định về việc chấp nhận rủi ro trong hoạt động khoa học, bao gồm rủi ro trong nghiên cứu, thử nghiệm có kiểm soát và đầu tư mạo hiểm.
Theo đó, các tổ chức và cá nhân thực hiện nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ không phải chịu trách nhiệm hành chính hoặc dân sự đối với các thiệt hại gây ra cho Nhà nước nếu đã tuân thủ đầy đủ quy trình, quy định, không có hành vi gian lận, cố ý vi phạm hoặc sử dụng sai mục tiêu, phạm vi kinh phí.
Ngoài ra, các tổ chức và cá nhân sử dụng ngân sách nhà nước hoặc kinh phí của doanh nghiệp nhà nước cho các nhiệm vụ khoa học cũng không phải hoàn trả kinh phí nếu đã thực hiện đầy đủ quy định nhưng kết quả nghiên cứu không đạt mục tiêu hoặc sản phẩm không được thị trường chấp nhận.
Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải bày tỏ sự đồng tình với quan điểm của cơ quan soạn thảo về việc “cần chấp nhận rủi ro trong khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo”. Bà nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác định rõ ranh giới giữa “rủi ro được chấp nhận và vi phạm pháp luật” để tránh lạm dụng, gây thất thoát, lãng phí, đồng thời tạo niềm tin và điểm tựa pháp lý cho các nhà khoa học.
Bà Hải phân tích rằng bản chất của hoạt động khoa học là “có thử và có sai”. Trong quá trình nghiên cứu, có thể chỉ thu được một kết quả thành công trong số hàng trăm thử nghiệm, nhưng những thử nghiệm thất bại cũng là tiền đề quan trọng, thậm chí việc nghiên cứu ra kết quả sai cũng là một phần của quá trình khoa học, giúp các nhà khoa học khác tránh đi vào con đường tương tự.
Bà cũng lưu ý rằng việc luật hóa các phạm trù về khoa học, công nghệ là một thách thức, do đó, Chính phủ cần ban hành thêm các hướng dẫn chi tiết cho từng chuyên ngành cụ thể. Điều này sẽ giúp các nhà khoa học tự tin hơn trong quá trình nghiên cứu, miễn là họ trong sáng, làm việc hết mình và tuân thủ đúng các quy định pháp luật.
Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy cho biết, quy định về quản lý và chấp nhận rủi ro đã được đề cập trong Nghị quyết số 193/2025 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và các nghị định liên quan.
Ông Duy cho biết thêm, khi luật này được thông qua, việc quản lý các hoạt động khoa học, công nghệ sẽ được thực hiện trên nền tảng số. Việc chấp nhận rủi ro chỉ áp dụng cho những rủi ro phát sinh do quá trình nghiên cứu không đạt kết quả, và các quy định cụ thể sẽ được quy định trong các nghị định hướng dẫn. Các nhà khoa học và tổ chức khoa học sẽ phải cập nhật thông tin trên hệ thống nền tảng số để phục vụ công tác hậu kiểm, đảm bảo rằng không có sự lạm dụng để gây thất thoát tài sản nhà nước.
Chính phủ dự kiến sẽ ban hành 6 nghị định quy định chi tiết sau khi Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo được thông qua. Bộ Khoa học và Công nghệ đã xây dựng và xin ý kiến các bộ, ngành, địa phương để đóng góp ý kiến song song, nhằm đảm bảo các nghị định này có thể được ban hành ngay khi luật có hiệu lực.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ giữa dự thảo luật này với các dự thảo luật liên quan, nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn trong lĩnh vực khoa học, đặc biệt là về đầu tư và tài chính.
Cơ quan soạn thảo và thẩm tra cần tiếp thu và hoàn thiện chính sách chấp nhận rủi ro trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, cũng như cơ chế đặc biệt trong giải mã công nghệ, mua bí quyết công nghệ, thử nghiệm có kiểm soát đối với công nghệ, quy trình sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới. Dự luật cũng cần chỉnh lý, hoàn thiện thêm các chính sách về hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư phát triển khoa học, công nghệ chiến lược; Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia và Quỹ đầu tư mạo hiểm của địa phương, Quỹ phát triển khoa học, công nghệ và môi trường.
Dự kiến, Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo vào ngày 23/6. Luật này được kỳ vọng sẽ tạo ra một bước đột phá quan trọng, thúc đẩy sự phát triển của khoa học và công nghệ Việt Nam trong thời gian tới.
Admin
Nguồn: VnExpress
