Khi Tổng thống Donald Trump bắt đầu áp thuế quan vào tháng 4, lạm phát tại Mỹ đã tăng lên 2,3% so với cùng kỳ năm 2024. Đến tháng 9, con số này tiếp tục leo thang, đạt mức 3%. Mặc dù mức tăng lạm phát này thấp hơn so với thời Tổng thống Joe Biden, nhưng cả hai nhà lãnh đạo đều phải đối mặt với những hậu quả chính trị tương tự.
Trong cuộc bầu cử địa phương gần đây tại các bang như Virginia, New Jersey và Thành phố New York, cử tri đã nghiêng về phía đảng Dân chủ do lo ngại về chi phí sinh hoạt. Theo một cuộc thăm dò của AP-NORC vào tháng 11, có tới 67% người Mỹ trưởng thành không đồng tình với cách tổng thống đương nhiệm xử lý vấn đề giá cả leo thang.
Mặc dù Tổng thống Trump bác bỏ kết quả khảo sát và cho rằng chúng không chính xác, ông cũng đã công bố một loạt chính sách nhằm đối phó với lạm phát. Các biện pháp này bao gồm cam kết hoàn 2.000 USD từ tiền thuế quan cho người dân có thu nhập thấp và đề xuất kéo dài thời hạn vay mua nhà từ 30 năm lên 50 năm để giảm số tiền trả hàng tháng.
Vào cuối tuần trước, Tổng thống Trump đã miễn thuế nhập khẩu cho hơn 200 loại nông sản, bao gồm các mặt hàng thiết yếu như cà phê, thịt bò, chuối và nước cam. Ông thừa nhận rằng động thái này “trong một số trường hợp, có thể làm tăng giá”, nhưng vẫn khẳng định rằng Mỹ “hầu như không có lạm phát”.
Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Thực phẩm FMI, bà Leslie Sarasin, hoan nghênh chính sách mới này. Bà cho rằng quyết định này sẽ giúp ích cho người tiêu dùng, những người mong muốn có một tách cà phê buổi sáng với giá cả phải chăng hơn, cũng như các nhà sản xuất Mỹ sử dụng nhiều nông sản trong chuỗi cung ứng.
Tuy nhiên, ông Bharat Ramamurti, cựu phó giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia dưới thời chính quyền Biden, đánh giá rằng phần lớn các chính sách mới của Tổng thống Trump chỉ mang tính “chiêu trò” và khó có thể tác động đáng kể đến lạm phát.
Ông Ramamurti nhận định rằng chính quyền Trump đang gặp khó khăn khi bị cho là không quan tâm đến áp lực chi phí của người dân, trong khi các công cụ hiện có khó mang lại hiệu quả trong ngắn hạn. Ông cũng chia sẻ rằng chính quyền Biden đã nhận được “một bài học đau đớn” khi nhận ra rằng cử tri không dễ bị thuyết phục bởi những lời hứa chính sách của tổng thống.
Vào đầu năm 2021, Tổng thống Biden tiếp quản một nền kinh tế đang cố gắng phục hồi sau đại dịch, thời điểm mà các trường học, văn phòng đóng cửa, sa thải hàng loạt và nợ công đạt mức kỷ lục. Tháng 3 năm đó, ông đã ký ban hành gói cứu trợ trị giá 1.900 tỷ USD. Tuy nhiên, giới phê bình cho rằng gói này quá lớn và có thể gây ra lạm phát.
Khi nền kinh tế mở cửa trở lại, tình trạng thiếu hụt nguồn cung chip máy tính, đồ gia dụng, ôtô và nội thất đã xảy ra. Tàu hàng phải chờ đợi lâu hơn để được vào cảng, gây ra các vấn đề về chuỗi cung ứng. Xung đột ở Ukraine vào đầu năm 2022 đã đẩy giá năng lượng và thực phẩm lên cao. Tất cả những yếu tố này đã khiến lạm phát đạt đỉnh trong 40 năm và Cục Dự trữ Liên bang (Fed) phải can thiệp bằng cách tăng lãi suất.
Tương tự như ông Trump hiện tại, Tổng thống Biden đã cố gắng thuyết phục người dân rằng nền kinh tế vẫn mạnh mẽ. Ông từng tuyên bố vào năm 2023 rằng “Bidenomics hoạt động hiệu quả” và Mỹ có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao nhất, dẫn đầu thế giới kể từ sau đại dịch.
Tuy nhiên, những lập luận này không có nhiều tác động đến cử tri. Theo một cuộc thăm dò của AP-NORC vào tháng 8 năm 2023, chỉ có 36% người Mỹ trưởng thành ủng hộ cách Tổng thống Biden điều hành nền kinh tế. Vào thời điểm đó, đảng Cộng hòa cho rằng các chính sách của ông Biden đã khiến lạm phát trở nên tồi tệ hơn.
Hiện nay, đảng Dân chủ đang sử dụng chính những lập luận đó để phản công ông Trump. Họ cho rằng thuế quan làm tăng giá cả vì các doanh nghiệp chuyển chi phí sang người tiêu dùng. Việc tổng thống hủy bỏ các dự án năng lượng sạch làm giảm nguồn cung điện trong bối cảnh hóa đơn tiền điện tăng cao. Chiến dịch trục xuất hàng loạt khiến ngành xây dựng, vốn phụ thuộc nhiều vào lao động nhập cư, trở nên đắt đỏ hơn.
Các cựu quan chức chính quyền Biden cho rằng ông Trump đã tiếp quản một nền kinh tế tăng trưởng mạnh, thị trường lao động tốt và lạm phát đang giảm gần mức thấp lịch sử. Tuy nhiên, ông đã đảo ngược những xu hướng này.
Ông Gene Sperling, nguyên cố vấn cấp cao của ông Biden và từng lãnh đạo Hội đồng Kinh tế Quốc gia dưới thời các tổng thống Obama và Clinton, nhận xét rằng nhiều người dân Mỹ hiểu về chính sách thương mại của ông Trump và cho rằng việc giá cả đảo chiều là do chính sách thất thường của ông.
Đáp lại những chỉ trích từ đảng Dân chủ và sự hoài nghi của cử tri, Tổng thống Trump vẫn khẳng định rằng ông đang đưa việc làm tại nhà máy trở lại Mỹ. Tương tự như đảng Dân chủ khi còn nắm quyền, đảng Cộng hòa cũng muốn giảm chi phí thuốc theo toa.
Thậm chí, ông Trump còn sử dụng lại thông điệp mà ông Biden từng tuyên bố vào năm 2021, rằng lạm phát cao chỉ là “tạm thời” và sẽ sớm biến mất. Ông nói vào đầu tuần trước rằng “chúng ta sẽ sớm đạt mức (lạm phát) 1,5%. Tất cả đang đi xuống”.
Liên quan đến đợt miễn thuế cho 200 mặt hàng nông sản, ông Trump bỏ ngỏ khả năng tiếp tục có thêm điều chỉnh. Ông cho biết họ vừa mới giảm giá một chút và giá cà phê trước đây hơi cao, nhưng giờ sẽ giảm xuống mức thấp trong thời gian rất ngắn.
Admin
Nguồn: VnExpress
