Việc một số ghế ngồi trên máy bay không thẳng hàng với cửa sổ là một hiện tượng phổ biến, thường gây khó chịu cho hành khách. Tuy nhiên, đây không phải là lỗi bố trí nội thất ngẫu nhiên hay sự tùy tiện từ các hãng hàng không, mà là kết quả của những yêu cầu kỹ thuật và an toàn nghiêm ngặt trong quá trình chế tạo máy bay.
Thân máy bay được cấu tạo từ các khung dọc chịu lực (fuselage frames) được đặt cách nhau một khoảng nhất định. Theo nghiên cứu của Trung tâm Hàng không Vũ trụ Hoàng gia Hà Lan (NLR), khi máy bay đạt đến độ cao hành trình, sự chênh lệch áp suất giữa bên trong và bên ngoài cabin tạo ra lực giãn nở liên tục lên thân máy bay. Bất kỳ lỗ khoét nào trên thân, bao gồm cả cửa sổ, đều có thể làm suy yếu cấu trúc này. Do đó, vị trí cửa sổ phải được tính toán kỹ lưỡng để nằm giữa các khung xương, giúp phân tán lực đều khắp thân máy bay. Việc thay đổi vị trí cửa sổ đòi hỏi phải gia cố thêm khung, làm tăng trọng lượng và chi phí sản xuất. Vì hệ thống khung là yếu tố cố định, vị trí cửa sổ cũng được xác định và độc lập với cách bố trí ghế ngồi bên trong.
Trong khi vị trí cửa sổ là cố định, các hãng hàng không thường xuyên thay đổi cách bố trí ghế ngồi để tối ưu hóa doanh thu. Ghế được gắn trên các đường ray linh hoạt dưới sàn, cho phép điều chỉnh khoảng cách giữa các hàng ghế (seat pitch). Các hãng hàng không, đặc biệt là các hãng giá rẻ, thường có xu hướng tối ưu hóa không gian để tăng số lượng ghế. Theo Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), các hãng hàng không giá rẻ có thể bố trí số lượng ghế nhiều hơn tới 18% so với các hãng truyền thống trên cùng một loại máy bay. Để đạt được điều này, họ thu hẹp khoảng cách giữa các hàng ghế, thường dao động từ 71 cm đến 86 cm. Sự khác biệt về khoảng cách ghế giữa các hãng dẫn đến việc hàng ghế hiếm khi trùng khớp hoàn toàn với vị trí cửa sổ đã được cố định. Việc căn chỉnh từng ghế cho khớp với cửa sổ sẽ làm giảm số lượng ghế, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của hãng.
Quy định an toàn cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến vị trí cửa sổ. Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) yêu cầu các nhà sản xuất phải đảm bảo khả năng sơ tán toàn bộ hành khách trong vòng 90 giây trong trường hợp khẩn cấp. Các cửa thoát hiểm phải được đặt ở vị trí chịu lực tốt nhất của khung thân. Khu vực xung quanh cửa thoát hiểm cần được trang bị các tấm vách và thiết bị hỗ trợ, điều này có thể dẫn đến việc cửa sổ tại khu vực này bị lược bỏ hoặc dịch chuyển, gây ra sự lệch pha so với hàng ghế.
Hình dáng cửa sổ hiện nay cũng được thiết kế bo tròn để tránh tập trung ứng suất, nguyên nhân gây nứt vỡ vỏ máy bay – một bài học từ thảm họa de Havilland Comet năm 1954. NASA nhấn mạnh rằng thiết kế cửa sổ là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự cân bằng giữa độ bền, an toàn và trọng lượng, do đó không thể thay đổi chỉ vì sở thích ngắm cảnh của hành khách.
Việc cửa sổ lệch so với ghế ngồi không ảnh hưởng đến an toàn của hành khách. Chức năng chính của cửa sổ là cung cấp ánh sáng tự nhiên, hỗ trợ quan sát trong một số tình huống nhất định và tạo cảm giác thoáng đãng trong cabin. Khả năng quan sát của hành khách không phải là yếu tố bắt buộc trong quy trình sơ tán, vốn dựa vào tín hiệu đèn, hướng dẫn của phi hành đoàn và hệ thống cửa thoát hiểm. Ngay cả khi không thể nhìn ra ngoài, hành khách vẫn được đảm bảo an toàn theo các tiêu chuẩn hàng không.
Như vậy, việc bố trí cửa sổ trên máy bay là một bài toán phức tạp, đòi hỏi sự cân bằng giữa các yếu tố kỹ thuật, an toàn và trải nghiệm của hành khách. Các kỹ sư phải đảm bảo độ bền của thân máy bay, khả năng thoát hiểm, giảm trọng lượng và tối ưu hóa chi phí vận hành. Do đó, cửa sổ máy bay không thể tùy chỉnh một cách đơn giản theo mong muốn của hành khách. Chúng là một phần không thể tách rời của cấu trúc chịu lực, thể hiện sự ưu tiên hàng đầu của ngành hàng không đối với an toàn và hiệu quả vận hành.
Mặc dù vậy, một số nhà sản xuất máy bay và hãng hàng không vẫn đang nỗ lực cải thiện trải nghiệm của hành khách bằng cách điều chỉnh nhẹ vị trí ghế, sử dụng tấm vách rộng hơn hoặc thiết kế cửa sổ lớn hơn, như trên mẫu Boeing 787 Dreamliner. Tuy nhiên, Boeing cũng thừa nhận rằng mức độ linh hoạt này vẫn còn hạn chế, vì mọi thay đổi đều phải tuân thủ các tính toán về kết cấu thân máy bay và các quy định an toàn của cơ quan hàng không.
Admin
Nguồn: VnExpress
